Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu Polacy zatopili w Wiśle okręt 'Tannenberg'…
2024-05-31, 11:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/K.Koziełł/dok./w Wj

80 lat temu Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami

Pistolet maszynowy Bechowiec. Broń skonstruowana przez Henryka Strąpocia konstruktora samouka, żołnierza Batalionów Chłopskich [fot. wikipedia/domena publiczna]
Pistolet maszynowy Bechowiec. Broń skonstruowana przez Henryka Strąpocia konstruktora samouka, żołnierza Batalionów Chłopskich [fot. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 31 maja 1944 roku Polacy zatopili w Wiśle okręt "Tannenberg" z niemieckimi żołnierzami na pokładzie. Jednostka była wykorzystywana przez okupanta do pacyfikacji wsi w okolicach Puław na Lubelszczyźnie. Spektakularną akcję żołnierze Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej przeprowadzili w pobliżu miejscowości Machów na 347 kilometrze rzeki.
Jak podaje większość źródeł historycznych, bilans strat po stronie niemieckiej to 60 żołnierzy zabitych i ponad 50 rannych, po stronie polskiej jeden zabity partyzant z AK i siedmiu rannych żołnierzy.

"Tannenberg" był rzecznym parowym bocznokołowcem, dawnym polskim statkiem "Polonez" i "Grunwald". Zarekwirowany przez Wermacht w 1943 roku, został oddany do dyspozycji jednemu z garnizonów niemieckich. Obsadzali do żołnierze Wehrmachtu i własowcy z Legionów Wschodnich - z batalionu turkmeńskiego, który był ochotniczą, kolaboracyjną formacją złożoną z sowieckich jeńców pochodzących z Azji Środkowej.

Wiosną 1944 roku Niemcy zintensyfikowali działania przeciw ludności cywilnej zachodniej Lubelszczyzny, pacyfikując wioski podejrzewane o współpracę z rosnącymi w siłę partyzantami z Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Do pacyfikacji wsi Zastów Polanowski 31 maja 1944 roku wysłali około 140 żołnierzy, z których większość stanowili Turkmeni.

Powiadomieni polscy partyzanci widząc, że dysponują za małą siłą, by zapobiec pacyfikacji, postanowili zaatakować Niemców podczas ich powrotu do garnizonu. Podjęli decyzję o przygotowaniu zasadzki.

"Rano była mgła, zaczęliśmy się okopywać tam, gdzie nurt był blisko brzegu. Zagrały RKM-y i CKM-y" - wspominał dowódca partyzantów z Batalionów Chłopskich Jan Jabłoński, ps. "Drzazga" (zm. 1993), w audycji "Partyzanci polscy" Polskiego Radia w 1975 roku. Wracający "Tanneberg", przed którym dla zmylenia płynął statek pasażerski, zbliżając się do brzegu wsi Lucimia, natknął się na ogień ciężkich karabinów maszynowych oddziału majora Jana Jabłońskiego oraz oddziału AK Bolesława Frańczaka, ps. "Argil".

Kanonada trwała ponad godzinę. Ostrzał spowodował uszkodzenia kotła parowca, jednostka zaczęła wytracać prędkość, przechylać się i nabierać wody, nie przestała jednak odpowiadać ogniem. Około godziny 12.15 "Tannenberg" zatonął. Niemieccy i turkmeńscy żołnierze zaczęli uciekać wpław. Oddziały polskie wycofały się pod naporem ostrzału artyleryjskiego prowadzonego z pobliskich Chałupek, skąd na odsiecz Wehrmachtowi wyruszyło około 400 żołnierzy.

O zatopieniu "Tannenberga" przypomina ustawiony w Wilkowie głaz z pamiątkową tablicą.

(więcej)

Parowiec "Polonez" - późniejszy "Tannenberg" - powstał w 1889 roku w stoczni Ferdinanda Schichaua w Elbingu, dzisiejszym Elblągu, na zamówienie prywatnych właścicieli. Był to statek pasażersko-towarowy. Miał najpierw 40, a po przebudowie prawie 50 metrów długości, i około 4,3 metra szerokości. Pierwotnie mógł zabrać 88 pasażerów w klasach I i II, 98 osób na pokładzie i siedem ton ładunku. Mógł także holować barki - jego uciąg wynosił 600 ton.

Początkowo pływał na linii Włocławek - Warszawa. Po wybuchu I wojny światowej, zarekwirowany przez wojsko rosyjskie w sierpniu 1914 roku, brał udział w dostarczaniu amunicji i żywności oraz transporcie rannych podczas walk rosyjsko-austriackich w Galicji. Podczas kontrofensywy wojsk austro-węgierskich w 1915 roku wpadł w ich ręce pod Annopolem. W Puławach został opancerzony i uzbrojony w dwa lądowe działa kalibru 37 milimetrów, a następnie - w 1916 roku - wcielony do austro-węgierskiej Flotylli Wiślanej. Patrolował odcinek Puławy - Dęblin.

W niepodległej Polsce został upaństwowiony. Po utworzeniu Polskiej Żeglugi Państwowej w Warszawie w 1919 roku wszedł w skład jej taboru. Pod nazwą "Grunwald" pływał po górnej Wiśle. Około 1921 roku trafił do Pińska, gdzie pływał przez pięć lat w Poleskim Towarzystwie Handlu i Przemysłu. Następnie wrócił do Puław zakupiony przez prywatnych właścicieli. W 1930 roku został przebudowany i wydłużony, otrzymał też nowy kocioł parowy. Od około 1933 roku pływał jako statek towarowo-pasażerski Polskiej Żeglugi Rzecznej "Vistula" głównie do Sandomierza.

Po kampanii wrześniowej 1939 roku i utworzeniu Generalnej Guberni "Grunwald" został przejęty przez Niemców jako mienie pożydowskie. Znów sprzedany firmie, zmienił nazwę na "Tannenberg". W 1943 roku został zarekwirowany przez Wehrmacht.

Zatopiony w 1944 okręt rok później wydobyto, a następnie odbudowano w Puławach. Pływał jako statek pasażerski pod nazwą "Grunwald" i "Bartosz Głowacki" z Warszawy do Puław, a także do Płocka.

Od 1961 roku przez dwa lata służył jako holownik szkoleniowy. W 1967 roku został zezłomowany.

Zobacz także

2024-05-31, godz. 09:00 Rekrutacja wolontariuszy na rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego Stołeczny ratusz poszukuje wolontariuszy gotowych pomóc w obsłudze zbliżających się obchodów 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Głównym zadaniem… » więcej 2024-05-31, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 31 maja » więcej 2024-05-30, godz. 11:00 Pogrzeb Ludwiki Wujec Rodzina, przyjaciele, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych oraz byli opozycjoniści pożegnali na warszawskich Powązkach Wojskowych Ludwikę Wujec… » więcej 2024-05-30, godz. 09:00 Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa 30 maja przypada uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, znana powszechnie w Polsce jako Boże Ciało. Jest to jedno z najważniejszych świąt… » więcej 2024-05-30, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 30 maja » więcej 2024-05-29, godz. 15:30 ŻIH wydał Encyklopedię getta warszawskiego Ponad 2 tysiące haseł w internecie i 50 haseł w wersji papierowej - publikacją "Encyklopedii getta warszawskiego" zakończył się wieloletni projekt naukowy… » więcej 2024-05-29, godz. 11:00 Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa 29 maja jest obchodzony Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa, ustanowiony przez Sejm w 2011 roku. Jest to święto żołnierzy i funkcjonariuszy służb… » więcej 2024-05-29, godz. 10:00 Odsłonięto tablicę upamiętniającą podpułkownika Wacława Lipińskiego, żołnierza walk o niepodległość Przed gmachem warszawskiej PAST-y odsłonięto tablicę poświęconą podpułkownikowi Wacławowi Lipińskiemu. To harcerz i żołnierz Pierwszej Brygady Legionów… » więcej 2024-05-29, godz. 09:00 81 lat temu Niemcy rozstrzelali 530 więźniów Pawiaka 81 lat temu, 29 maja 1943 roku, Niemcy rozstrzelali w ruinach warszawskiego getta około 530 więźniów Pawiaka. Była to jedna z największych masowych egzekucji… » więcej 2024-05-29, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 29 maja » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »