Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-05-14, 07:00 Autor:

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
14 maja
1792 - W Targowicy przeciwnicy reform Sejmu Czteroletniego, ze Stanisławem Potockim i Sewerynem Rzewuskim na czele, ogłosili zawiązanie konfederacji przeciwko Stanisławowi Augustowi i Konstytucji 3 Maja; w rzeczywistości konfederację zawiązano 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu w uzgodnieniu z cesarzową Katarzyną II.

1809 – Wojska Księstwa Warszawskiego wyzwoliły kontrolowany przez Austriaków Lublin.

1867 - W Krasiczynie urodził się książę Adam Stefan Sapieha, arcybiskup metropolita krakowski, kardynał.

1906 – Członek Organizacji Bojowej PPS Baruch Szulman dokonał w Warszawie udanego zamachu bombowego na podkomisarza policji rosyjskiej Konstantinowa. Podczas ucieczki z miejsca zdarzenia został zastrzelony. Aby nie dopuścić do manifestacji patriotycznej na pogrzebie, policja wykradła jego ciało, a następnie zniszczyła pomnik ustawiony na jego grobie. W okresie międzywojennym Szulman był symbolem wspólnej walki Polaków i Żydów z zaborcą.

1919 - Wojna polsko-ukraińska: Początek ofensywy wojsk polskich w Galicji Wschodniej.

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: Front zachodni pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego rozpoczął sowiecką ofensywę na Białorusi.

1920 - W Warszawie założono Związek Literatów Polskich; pierwszym prezesem został jego inicjator Stefan Żeromski.

1921 - W Postawach koło Wilna urodził się Stanisław Jasiukiewicz, aktor, żołnierz Armii Krajowej; wystąpił m.in. w filmach "Wolne miasto", "Lunatycy", "Krzyżacy", "Matka Joanna od Aniołów", "Hrabina Cosel", "W pustyni i w puszczy", "Potop", a także w serialu "Czterej pancerni i pies".

1922 – Reprezentacja Polski w piłce nożnej rozegrała pierwszy w historii mecz przed własną publicznością, przegrywając na Stadionie Cracovii z Węgrami 0:3.

1926 - Wobec zamachu stanu dokonanego przez Józefa Piłsudskiego prezydent RP Stanisław Wojciechowski przekazał władzę marszałkowi Sejmu Maciejowi Ratajowi.

1928 - W Nowym Sączu urodził się Władysław Hasior, rzeźbiarz, malarz, scenograf.

1930 - W Krakowie zmarł Władysław Orkan, poeta, pisarz, publicysta; oficer Legionów Polskich.

1930 - W Katowicach urodziła się Barbara Horawianka, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach "Drewniany różaniec", "Kochankowie z Marony", "Samotność we dwoje", "Jezioro osobliwości", "Pensja pani Latter", a także w serialach "Daleko od szosy" i "Modrzejewska".

1938 - W Warszawie urodziła się Elżbieta Czyżewska, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach "Mąż swojej żony", "Zaduszki", "Gdzie jest generał", "Godzina pąsowej róży", "Milczenie", "Żona dla Australijczyka", "Giuseppe w Warszawie", "Rysopis", "Niekochana", "Małżeństwo z rozsądku" i "Wszystko na sprzedaż".

1939 - Początek wizyty polskiej delegacji wojskowej w Paryżu na czele z ministrem spraw wojskowych gen. Tadeuszem Kasprzyckim; rozmowy przyniosły sprecyzowanie francuskich zobowiązań sojuszniczych wobec Polski.

1940 - W Borysławiu urodziła się Marta Lipińska, aktorka, od ponad 50 lat w zespole Teatru Współczesnego w Warszawie; zagrała m.in. w filmach "Salto", "Lalka", "Nad Niemnem", "Nigdy w życiu!", "Stacja Warszawa", a także w serialu "Ranczo"; przez wiele lat występowała jako Eliza w słuchowisku "Kocham Pana Panie Sułku", emitowanym w programie III Polskiego Radia.

1940 - U wybrzeżu Norwegii trafiony niemieckimi bombami zatonął MS Chrobry, polski transatlantyk, przebudowany po wybuchu wojny na transportowiec.

1943 - W Sielcach nad Oką rozpoczęto formowanie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

1944 - Żołnierze Zgrupowania Stołpeckiego AK odnieśli zwycięstwo w bitwie w Kamieniu Stołpeckim (dzisiejsza Białoruś) z dwiema brygadami sowieckiej partyzantki.

1947 - Rozpoczął działalność Wojskowy Sąd Grupy Operacyjnej "Wisła", który do połowy września 1947 r. rozpatrzył 285 spraw; w większości dotyczyły one osób cywilnych, spośród których 173 skazano na karę śmierci, a 58 na kary dożywotniego więzienia.

1948 - Proklamowano państwo Izrael; Polska uznała rząd tymczasowy Dawida Ben Guriona.

1955 - W Warszawie przywódcy Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i ZSRS podpisali sojusz polityczno-wojskowy, określany jako Układ Warszawski; państwa wchodzące w jego skład były całkowicie podporządkowane Związkowi Sowieckiemu, zarówno pod względem politycznym jak i militarnym.

1957 - W Warszawie rozpoczęło się IX plenum KC PZPR, na którym Władysław Gomułka wystąpił przeciwko tzw. rewizjonistom, czyli działaczom partyjnym popierającym kontynuowanie i rozszerzanie demokratyzacji zapoczątkowanej w październiku 1956 r.

1958 - W Brzeźnie Wielkim urodził się Andrzej Grubba, zdobywca 15 medali mistrzostw świata i Europy; zwycięzca turnieju Europa TOP 12 w 1985 r., zdobywca Pucharu Świata w 1988 r. i dwukrotny finalista tych rozgrywek.

1973 - W Siedlcach zmarł Bohdan Arct, pilot myśliwski; w czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii, m.in. dowódca eskadry "B" w Dywizjonie 303; autor wielu publikacji historycznych i wspomnień; część źródeł jako datę śmierci Bohdana Arcta podaje 11 maja 1973 r.

1983 - Stan wojenny: W Warszawie zmarł Grzegorz Przemyk, 19-letni uczeń Liceum Ogólnokształcącego im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego, zatrzymany 12 maja 1983 r. przez funkcjonariuszy MO na pl. Zamkowym w Warszawie i bestialsko pobity w komisariacie przy ul. Jezuickiej; jego śmierć była jedną z najgłośniejszych zbrodni aparatu bezpieczeństwa PRL.

1984 - Premiera filmu "Seksmisja" w reżyserii Juliusza Machulskiego.

2005 – W Warszawie odsłonięto pomnik generała Charles’a de Gaulle’a.

2008 - Zmarł Roman Wapiński, historyk, wieloletni wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, autor biografii Władysława Sikorskiego, Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego, a także książek "Narodowa Demokracja 1893-1939", "Świadomość polityczna w II Rzeczypospolitej" i "Pokolenia II Rzeczypospolitej".

2010 – Na południu Polski rozpoczęły się ulewne deszcze, które zapoczątkowały największą od 160 lat powódź na Wiśle i jej dopływach. W jej wyniku zginęło 25 osób, straty materialne według szacunków MSWiA wyniosły ponad 10 mld złotych.

Zobacz także

2024-07-11, godz. 15:00 Obchody rocznicy ludobójstwa w Srebrenicy [DŹWIĘK] Pod Srebrenicą symbolicznie wspominano dziś ofiary ludobójstwa. W czasie bośniackiej wojny domowej Serbowie w lipcu 1995 roku zamordowali tam ponad osiem tysięcy… » więcej 2024-07-11, godz. 13:00 Historycy o rzezi wołyńskiej Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto… » więcej 2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej 2024-07-11, godz. 09:00 81. rocznica tzw. krwawej niedzieli, apogeum zbrodni wołyńskiej 81 lat temu, 11 lipca 1943 roku, podczas II wojny światowej oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii przypuściły skoordynowany atak na ponad sto polskich miejscowości… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 lipca Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej » więcej 2024-07-10, godz. 15:00 Bieruński Szlak Historyczny gotowy Można już zwiedzać Bieruński Szlak Historyczny. To układ tablic informacyjnych, które ustawiono przy ważnych i ciekawych punktach miasta. Rzeczniczka bieruńskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 13:00 Zaprezentowano program obchodów 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Koncerty, wystawy, spotkania, a także tradycyjne zatrzymanie się życia w stolicy w godzinę "W". Warszawa jak co roku uczci pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 11:00 Grunwald: przygotowania do rekonstrukcji bitwy W sobotę rekonstruktorzy odtworzą pod Grunwaldem bitwę z 1410 roku. Jej przebieg i rezultat jest znany, nie maleje jednak ogromne zainteresowanie widzów, którzy… » więcej 2024-07-10, godz. 09:00 84 lata temu rozpoczęła się bitwa o Anglię 84 lata temu, 10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się bitwa o Anglię. Było to pierwsze w historii starcie o zasadniczym znaczeniu, które rozegrało się wyłącznie… » więcej 2024-07-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 lipca » więcej
2223242526
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »