Przysięga gwardzistów odbywa się w charakterystyczny sposób - żołnierz kładzie lewą rękę na sztandarze gwardii, na którym widnieje herb papieża, prawą zaś, wyciąga do góry i pokazuje trzy palce - na znak Trójcy Świętej. Podczas uroczystości gwardziści są ubrani w mundur galowy oraz zbroję, którą wkładają na szczególne okazje, to jest podczas papieskiego błogosławieństwa "Urbi et Orbi", w Boże Narodzenie i Wielkanoc.

Nazywana "najmniejszą armią świata" Gwardia Szwajcarska liczy dziś 135 żołnierzy. Powołał ją 22 stycznia 1506 roku papież Juliusz II. Gdy żołnierze przybyli wówczas na plac św. Piotra, by pełnić służbę, biskup Rzymu pobłogosławił ich i nazwał "defensores Ecclesiae libertatits" - "obrońcami wolności Kościoła".

Gwardziści noszą galowe mundury w granatowo-czerwono-żółte pasy. Stanowią osobistą ochronę papieża, towarzyszą Ojcu Świętemu w podróżach zagranicznych. Wystawiają też honorową reprezentację podczas uroczystości z udziałem biskupa Rzymu. Pilnują Pałacu Apostolskiego i częściowo z Żandarmerią Watykańską - Domu Świętej Marty, gdzie mieszka papież Franciszek. W 2013 roku, podczas wakatu na Stolicy Apostolskiej, gwardziści czuwali nad przebiegiem konklawe.

W Gwardii służą wyłącznie Szwajcarzy, katolicy o nienagannej opinii, którzy odbyli w swoim kraju zasadniczą służbę wojskową. Kandydat na gwardzistę powinien być kawalerem w wieku 19-30 lat i dysponować wzrostem najmniej 174 centymetrów. Zasadnicza służba w Gwardii trwa dwa lata, z możliwością przedłużenia.

Święto Gwardii Szwajcarskiej jest obchodzone 6 maja, na pamiątkę wydarzeń z 1527 roku, kiedy podczas walk o Rzym zaatakowany przez wojska cesarza Karola V, w obronie papieża Klemensa VII zginęło 147 ze 189 gwardzistów. Żołnierze pomogli papieżowi przedostać się sekretnym przejściem z Watykanu do Zamku Świętego Anioła.

(więcej)

Gwardziści pełnią warty w różnych częściach Watykanu, głównie przy bramach wjazdowych i w okolicach papieskich apartamentów. Typowym uzbrojeniem żołnierza jest halabarda i miecz. Oficerowie posiadają również pistolety, które są ich uzbrojeniem podczas pełnienia służby nocnej. Świetne wyszkolenie zawdzięczają odbywanym regularnie ćwiczeniom. Gwardziści mają własnego kapelana oraz sztandar. Ich dewizą są słowa: "Tapfer und Treu " - "Dzielny i Wierny".

Dowodzi nimi komendant w randze pułkownika, który z urzędu jest członkiem Rodziny Papieskiej i nosi tytuł Szlachcica jego Świątobliwości. Obecny, 35. dowódca, to Christoph Graf. Został mianowany w 2015 roku.

Kolory galowych mundurów - żółto-granatowo-czerwone - nawiązują do barw herbowych rodziny Medyceuszy, z której pochodził, uratowany przez Szwajcarów papież Klemens VII. Mundurów nie zaprojektował - jak bywa niekiedy podawane - Michał Anioł, ich wygląd zmieniał się przez wieki wraz z mijającymi epokami, a obecne stroje stworzył Jules Repond, dowódca gwardii w latach 1910-1925.

O kondycję fizyczną gwardzistów troszczy się nie tylko sztab szkoleniowy, lecz także pięć sióstr albertynek pochodzących z Polski, które pracują w koszarowej stołówce. Oprócz tradycyjnej kuchni włoskiej, w menu znajdują się też szwajcarskie potrawy.