Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 85 lat od słynnej mowy sejmowej Józefa Be…
2024-05-05, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Mija 85 lat od słynnej mowy sejmowej Józefa Becka

Józef Beck. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Józef Beck. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
5 maja 1939 roku, minister spraw zagranicznych Józef Beck wygłosił w Sejmie słynną mowę, w której odrzucił niemieckie roszczenia względem Polski. Przemówienie było reakcją na groźby dyktatora Adolfa Hitlera, domagającego się między innymi włączenia Wolnego Miasta Gdańska do III Rzeszy w zamian za pokój.
Kilka dni wcześniej, 28 kwietnia, Niemcy zerwały polsko-niemiecki pakt o nieagresji z 1934 roku. Zrobiły to w odpowiedzi na potwierdzenie - na początku kwietnia 1939 roku - gwarancji pomocy wojskowej, udzielonych Polsce przez rząd Wielkiej Brytanii, na wypadek wybuchu wojny.

Płomiennej mowy Józefa Becka wysłuchali posłowie, korpus dyplomatyczny i zagraniczni dziennikarze. Przemówienie transmitowane z Sejmu przez Program Pierwszy Polskiego Radia oraz amerykańskie stacje NBC i CBS, odbiło się głośnym echem. Transmisję przemówienia oraz tłumaczeń na obce języki przejęło też wiele radiofonii europejskich, w tym brytyjska, francuska, szwedzka, estońska i węgierska. Szef polskiej dyplomacji stwierdził konieczność zachowania Gdańska i podkreślił wolę stawienia oporu niemieckim żądaniom, nawet za cenę konfliktu zbrojnego. Beck zbijał też argumenty Hitlera co do złej sytuacji mniejszości niemieckiej w Gdańsku czy jej rzekomo utrudnianych kontaktów z III Rzeszą. Wykazał także bezprawność zerwania przez Hitlera paktu o nieagresji z 1934 roku.
Józef Beck zakończył przemówienie słowami, które wywarły olbrzymie wrażenie na słuchaczach i przeszły do historii: "(...) pokój, jak prawie wszystkie sprawy tego świata, ma swoją cenę, wysoką, ale wymierną. My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenną. Tą rzeczą jest honor".

Żądania terytorialne Niemiec wobec Polski były kolejnym posunięciem Hitlera w roszczeniach względem mocarstw zachodnich. Już w marcu 1938 roku armia niemiecka nie napotykając żadnego oporu, wkroczyła do Austrii, przyłączając ją do III Rzeszy. We wrześniu Niemcy zaanektowały część Czechosłowacji zamieszkaną przez tzw. Niemców sudeckich, a w marcu 1939 roku - resztę tego państwa. Podległa Hitlerowi stała się także Słowacja, choć formalnie została ogłoszona jako niepodległa.

(więcej)

Przemówienie Józefa Becka przysporzyło mu ogromnej popularności w Polsce i za granicą. Zaraz po posiedzeniu Sejmu warszawscy tramwajarze zorganizowali pochód poparcia ulicami stolicy. Po drodze przyłączali się do nich spontanicznie przechodnie, tak że przed ministerstwem spraw zagranicznych przy ulicy Wierzbowej zebrało się 20 tysięcy ludzi. Wyszedł do nich minister Beck i powiedział, że "polityki zagranicznej nie można prowadzić bez postawy zdecydowanej całego społeczeństwa".

Jako szef polskiej dyplomacji Józef Beck prezentował duży dystans do ewentualnych skutków swojego przemówienia. Zdaniem historyków, miał jednak nadzieję, że przywódca Rzeszy nie zdecyduje się na rozpoczęcie wojny, chociażby w obawie przed reakcją Londynu. Nie wiedział, że decyzje już zapadły, 11 kwietnia bowiem Hitler wydał rozkaz dotyczący przygotowań do ataku na Polskę. Wykonanie planu o kryptonimie "Fall Weiss", zakładającego rozpoczęcie działań wojennych bez wypowiedzenia wojny, nastąpiło 1 września.

Gdy wybuchła II wojna światowa, Józef Beck wraz z polskim rządem został ewakuowany do Rumunii. Nie udało mu się przedostać dalej na Zachód. Zmarł 5 czerwca 1944 roku, został pochowany w Bukareszcie. W 1991 roku jego prochy sprowadzono do Polski i złożono na Wojskowych Powązkach w Warszawie. Na nagrobku wyryto słowa z historycznego przemówienia: "Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, Narodów i Państw, która jest bezcenna. Tą rzeczą jest honor".

Zobacz także

2024-06-28, godz. 11:17 Muzeum Auschwitz: 3 tys. butów dzieci po konserwacji wróciło na ekspozycję Ponad 3 tys. bucików dziecięcych ofiar - z 8 tys. znajdujących się w zbiorach Muzeum Auschwitz – wróciło po konserwacji na ekspozycję w miejscu pamięci… » więcej 2024-06-28, godz. 10:04 110 lat temu w Sarajewie zginął Franciszek Ferdynand. Zamach przesądził o wybuchu I wojny światowej 28 czerwca 1914 r. w Sarajewie serbski zamachowiec zastrzelił następcę tronu austro-węgierskiego, Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego żonę Zofię. To… » więcej 2024-06-28, godz. 09:42 68 lat temu rozpoczął się Poznański Czerwiec – bunt przeciw reżimowi komunistycznemu 28 czerwca 1956 r. w Poznaniu wybuchły masowe protesty społeczne. Do ich stłumienia władze użyły wojska. W konsekwencji śmierć poniosło co najmniej 79… » więcej 2024-06-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 czerwca Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 » więcej 2024-06-27, godz. 12:18 Muzeum Auschwitz wyremontuje dach i sufity w budynku tzw. sauny Muzeum Auschwitz podało, że zamierza poddać remontowi dach, sufity i kominy w historycznym budynku tak zwanej centralnej łaźni nazywanej sauną. Znajduje… » więcej 2024-06-27, godz. 11:50 Podczas rytuałów Majowie używali naparu z tytoniu Członkowie społeczności Majów spożywali tytoń w trakcie rytuałów na długo przed przybyciem europejskich kolonizatorów. Rośliny tej używano w formie… » więcej 2024-06-27, godz. 10:22 "Rz": Śledczy IPN zbadają obóz, w którym produkowano rakiety V-1 Prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej z Koszalina rozpoczęli śledztwo w sprawie zbrodni niemieckich popełnionych na terenie podobozu KL Ravensbrück, zlokalizowanego… » więcej 2024-06-27, godz. 09:14 USA/ Dom Marilyn Monroe wpisany na listę zabytków w Los Angeles Rada Miejska Los Angeles jednomyślnie uznała dom, w którym w 1962 roku zmarła gwiazda kina Marilyn Monroe, za zabytek historyczny. Ma to na celu uniknięcie… » więcej 2024-06-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 27 czerwca » więcej 2024-06-26, godz. 12:23 Poznań/ W środę premiera filmu "Zamek Królewski w mieście stołecznym Poznaniu" Mimo że w poznańskim zamku powstał herb Królestwa Polskiego, odbywały się śluby i wesela monarchów, to historia Zamku Królewskiego w Poznaniu nie jest… » więcej
2627282930
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »