Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-05-05, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
5 maja
1194 - W Krakowie zmarł książę Kazimierz II Sprawiedliwy.

1228 – Na wiecu we wsi Cienia koło Kalisza książę wielkopolski Władysław Laskonogi wydał przywilej gwarantujący prawa duchownych i możnych wobec władcy. Był to warunek uzyskania tronu krakowskiego.

1504 - W Krakowie urodził się Stanisław Hozjusz, teolog katolicki, kardynał, działacz kontrreformacji; w 1564 r. sprowadził do Polski zakon jezuitów, zakładając w Braniewie pierwsze jezuickie kolegium.

1629 - W Czarnęcinie pod Zamościem zmarł Szymon Szymonowic, poeta, organizator Akademii Zamojskiej.

1809 - Wojna polsko-austriacka: Pod Kockiem w starciu z węgierskimi huzarami poległ Berek Joselewicz, Żyd, polski oficer, dowódca 5 pułku strzelców konnych armii Księstwa Warszawskiego; uczestnik Powstania Kościuszkowskiego, żołnierz Legionów Polskich.
1819 - W majątku Ubiel koło Mińska urodził się Stanisław Moniuszko, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny, twórca polskiej opery narodowej, autor m.in. "Strasznego dworu" i "Halki".

1827 - Zmarł Fryderyk August z dynastii Wettinów, elektor saski (jako Fryderyk August III), a następnie król saski; w latach 1807-1815 książę warszawski.

1829 - W Poznaniu uroczyście otwarto Bibliotekę Raczyńskich.

1844 - W Płocku urodził się Józef Pius Dziekoński, architekt, projektant m.in. neogotyckich kościołów św. Floriana i św. Stanisława w Warszawie; pierwszy dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

1846 - W Woli Okrzejskiej na Podlasiu urodził się Henryk Sienkiewicz, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla (1905), autor m.in. "Trylogii", "Quo vadis" oraz "W pustyni i w puszczy".

1863 - Powstanie Styczniowe: W bitwie pod Krzykawką poległ gen. Francesco Nullo, dowódca włoskich ochotników walczących u boku powstańców.

1907 - W Warszawie urodził się Janusz Pajewski, historyk, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Instytutu Zachodniego; autor m.in. "Mitteleuropy" i "Historii powszechnej 1871-1918".

1911 - W Stanisławowie urodziła się Zofia Rydet, fotografka, autorka monumentalnego cyklu dokumentalnego "Zapis socjologiczny".

1938 - W Łodzi urodził się Jerzy Skolimowski, reżyser, scenarzysta, aktor, producent filmowy; autor filmów "Rysopis", "Ręce do góry", "Start", "Ferdydurke", "Cztery noce z Anną", "Essential Killing" i "Jedenaście minut".

1939 - Minister spraw zagranicznych Józef Beck wygłosił w Sejmie przemówienie będące reakcją na wypowiedzenie przez Adolfa Hitlera niemiecko-polskiego paktu o nieagresji; swoje wystąpienie Beck zakończył słowami: "My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor".

1939 - W Warszawie zmarł Maurycy Zamoyski, polityk, dyplomata; od 1917 r. wiceprezes Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu; w latach 1919-24 poseł RP we Francji; minister spraw zagranicznych (1924); w 1922 r. kandydat Związku Ludowo-Narodowego na prezydenta RP.

1939 - W Krakowie urodził się Ryszard Horowitz, fotograf; prekursor cyfrowego przetwarzania fotografii; w czasie niemieckiej okupacji przebywał wraz z rodziną w krakowskim getcie, a po jego likwidacji w 1943 r. znalazł ocalenie w fabryce Oskara Schindlera; w 1959 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych.

1945 - Wojska amerykańskie wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny Mauthausen-Gusen, w którym w czasie wojny zamordowanych zostało ok. 28 tys. obywateli polskich.

1945 - W Krakowie zmarł Tytus Czyżewski, malarz, poeta, krytyk sztuki; w latach 20. współtwórca awangardowej grupy Formiści.

1946 - W Krakowie urodziła się Ewa Kuryluk, malarka, poetka, historyk sztuki.

1949 - Powstała Rada Europy - organizacja międzyrządowa założona przez 10 państw: Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy, które 5 maja 1949 r. podpisały w Londynie Statut RE; obecnie Rada Europy liczy 47 członków, jej siedzibą jest Strasburg.

1964 - W Katowicach urodził się Maciej Pieprzyca, reżyser, autor filmu "Chce się żyć".

1968 - W Gdańsku urodził się Dariusz Michalczewski, bokser, w latach 1994-2003 mistrz świata zawodowców federacji WBO.

1972 - Premiera filmu "Jak daleko stąd, jak blisko" w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

1990 - W Warszawie odbył się Kongres Jedności PSL, w czasie którego doszło do połączenia PSL "Odrodzenie" (dawnego ZSL) z PSL tzw. wilanowskim Franciszka Kamińskiego oraz innymi ugrupowaniami ludowymi; prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego zjednoczonego PSL został Roman Bartoszcze.

1994 - W Kijowie zastępca szefa Służby Bezpieczeństwa Ukrainy Andrej Chomicz przekazał władzom RP tzw. ukraińską listę katyńską, czyli listę nazwisk 3435 obywateli polskich zamordowanych przez NKWD na Ukrainie na podstawie decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 r.

2000 - W Łazienkach Królewskich w Warszawie odsłonięto pomnik Henryka Sienkiewicza.

2006 - Premiera filmu "Jasminum" w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego.

2008 - W Nowym Jorku zmarł Witold Woyda, szermierz, zdobywca dwóch złotych medali na igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 r. - w turnieju indywidualnym i drużynowym.

2021 – Zmarł gen. Edward Pietrzyk, dowódca Wojsk Lądowych w latach 2000-2006, ambasador w Iraku. 3 października 2007 r. został poważnie ranny w wyniku zamachu terrorystycznego na ulicach Bagdadu.

Zobacz także

2024-06-20, godz. 10:09 Muzeum Warszawy: artystyczna opowieść o wsi w miejskim muzeum Zdjęcia, wideo i obiekty z odciskami napisów z krzyży pańszczyźnianych można oglądać na wystawie Agaty Jarosławiec “Bat zamiast słońca” w Muzeum… » więcej 2024-06-20, godz. 09:10 Katowice/ Upamiętniono Narodowy Dzień Powstań Śląskich Uroczystość z okazji Narodowego Dnia Powstań Śląskich odbyła się w czwartek pod pomnikiem Powstańców Śląskich w Katowicach. Wicewojewoda Michał Kopański… » więcej 2024-06-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 20 czerwca » więcej 2024-06-19, godz. 14:18 Wodzisław Śląski/ W muzeum odtworzono miejski rynek, który został zniszczony w 1945 r. Rynek w Wodzisławiu Śląskim został niemal doszczętnie zniszczony podczas walk w 1945 r. Po kilku latach pracy udało się go szczegółowo odtworzyć. Wystawa… » więcej 2024-06-19, godz. 11:13 Małopolskie/ Marian Misiak, żołnierz wyklęty, spoczął w Wadowicach Marian Misiak ps. "Anioł", partyzant Batalionów Chłopskich oraz poakowskiej Armii Polskiej w Kraju, spoczął we wtorek w Panteonie Wyklętych na cmentarzu… » więcej 2024-06-19, godz. 10:08 MKiDN: Instytut Myśli Politycznej im. Narutowicza zamiast Instytutu Dmowskiego i Paderewskiego Instytut Myśli Politycznej im. Gabriela Narutowicza zastąpi Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Jana Ignacego Paderewskiego - poinformowano… » więcej 2024-06-19, godz. 09:39 100 lat temu urodził się Wasil Bykau - pisarz oskarżający Łukaszenkę o niszczenie narodu 19 czerwca 1924 r. w Byczkach w województwie witebskim urodził się Wasil Bykau, pisarz, założyciel Białoruskiego Frontu Ludowego. Był zdecydowanym krytykiem… » więcej 2024-06-19, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 19 czerwca » więcej 2024-06-18, godz. 13:59 UNESCO: sztuczna inteligencja sprzyja rozpowszechnianiu fałszywych informacji o Hokolauście Generatywna sztuczna inteligencja (genAI) sprzyja rozpowszechnianiu fałszywych informacji o Holokauście, a to grozi podsycaniem antysemityzmu i zmianą stosunku… » więcej 2024-06-18, godz. 11:39 Ludowa historia Górnego Śląska. Bez robotników nie byłoby wielkich fortun i pałaców (wywiad) Bez robotników i górników nie byłoby wielkich fortun ani ich pałaców. Niektórzy zapominają, że potrzebna była praca tych bezimiennych mas, żeby nieliczni… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »