Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-05-05, 07:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
5 maja
1194 - W Krakowie zmarł książę Kazimierz II Sprawiedliwy.

1228 – Na wiecu we wsi Cienia koło Kalisza książę wielkopolski Władysław Laskonogi wydał przywilej gwarantujący prawa duchownych i możnych wobec władcy. Był to warunek uzyskania tronu krakowskiego.

1504 - W Krakowie urodził się Stanisław Hozjusz, teolog katolicki, kardynał, działacz kontrreformacji; w 1564 r. sprowadził do Polski zakon jezuitów, zakładając w Braniewie pierwsze jezuickie kolegium.

1629 - W Czarnęcinie pod Zamościem zmarł Szymon Szymonowic, poeta, organizator Akademii Zamojskiej.

1809 - Wojna polsko-austriacka: Pod Kockiem w starciu z węgierskimi huzarami poległ Berek Joselewicz, Żyd, polski oficer, dowódca 5 pułku strzelców konnych armii Księstwa Warszawskiego; uczestnik Powstania Kościuszkowskiego, żołnierz Legionów Polskich.
1819 - W majątku Ubiel koło Mińska urodził się Stanisław Moniuszko, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny, twórca polskiej opery narodowej, autor m.in. "Strasznego dworu" i "Halki".

1827 - Zmarł Fryderyk August z dynastii Wettinów, elektor saski (jako Fryderyk August III), a następnie król saski; w latach 1807-1815 książę warszawski.

1829 - W Poznaniu uroczyście otwarto Bibliotekę Raczyńskich.

1844 - W Płocku urodził się Józef Pius Dziekoński, architekt, projektant m.in. neogotyckich kościołów św. Floriana i św. Stanisława w Warszawie; pierwszy dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

1846 - W Woli Okrzejskiej na Podlasiu urodził się Henryk Sienkiewicz, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla (1905), autor m.in. "Trylogii", "Quo vadis" oraz "W pustyni i w puszczy".

1863 - Powstanie Styczniowe: W bitwie pod Krzykawką poległ gen. Francesco Nullo, dowódca włoskich ochotników walczących u boku powstańców.

1907 - W Warszawie urodził się Janusz Pajewski, historyk, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Instytutu Zachodniego; autor m.in. "Mitteleuropy" i "Historii powszechnej 1871-1918".

1911 - W Stanisławowie urodziła się Zofia Rydet, fotografka, autorka monumentalnego cyklu dokumentalnego "Zapis socjologiczny".

1938 - W Łodzi urodził się Jerzy Skolimowski, reżyser, scenarzysta, aktor, producent filmowy; autor filmów "Rysopis", "Ręce do góry", "Start", "Ferdydurke", "Cztery noce z Anną", "Essential Killing" i "Jedenaście minut".

1939 - Minister spraw zagranicznych Józef Beck wygłosił w Sejmie przemówienie będące reakcją na wypowiedzenie przez Adolfa Hitlera niemiecko-polskiego paktu o nieagresji; swoje wystąpienie Beck zakończył słowami: "My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor".

1939 - W Warszawie zmarł Maurycy Zamoyski, polityk, dyplomata; od 1917 r. wiceprezes Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu; w latach 1919-24 poseł RP we Francji; minister spraw zagranicznych (1924); w 1922 r. kandydat Związku Ludowo-Narodowego na prezydenta RP.

1939 - W Krakowie urodził się Ryszard Horowitz, fotograf; prekursor cyfrowego przetwarzania fotografii; w czasie niemieckiej okupacji przebywał wraz z rodziną w krakowskim getcie, a po jego likwidacji w 1943 r. znalazł ocalenie w fabryce Oskara Schindlera; w 1959 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych.

1945 - Wojska amerykańskie wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny Mauthausen-Gusen, w którym w czasie wojny zamordowanych zostało ok. 28 tys. obywateli polskich.

1945 - W Krakowie zmarł Tytus Czyżewski, malarz, poeta, krytyk sztuki; w latach 20. współtwórca awangardowej grupy Formiści.

1946 - W Krakowie urodziła się Ewa Kuryluk, malarka, poetka, historyk sztuki.

1949 - Powstała Rada Europy - organizacja międzyrządowa założona przez 10 państw: Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy, które 5 maja 1949 r. podpisały w Londynie Statut RE; obecnie Rada Europy liczy 47 członków, jej siedzibą jest Strasburg.

1964 - W Katowicach urodził się Maciej Pieprzyca, reżyser, autor filmu "Chce się żyć".

1968 - W Gdańsku urodził się Dariusz Michalczewski, bokser, w latach 1994-2003 mistrz świata zawodowców federacji WBO.

1972 - Premiera filmu "Jak daleko stąd, jak blisko" w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

1990 - W Warszawie odbył się Kongres Jedności PSL, w czasie którego doszło do połączenia PSL "Odrodzenie" (dawnego ZSL) z PSL tzw. wilanowskim Franciszka Kamińskiego oraz innymi ugrupowaniami ludowymi; prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego zjednoczonego PSL został Roman Bartoszcze.

1994 - W Kijowie zastępca szefa Służby Bezpieczeństwa Ukrainy Andrej Chomicz przekazał władzom RP tzw. ukraińską listę katyńską, czyli listę nazwisk 3435 obywateli polskich zamordowanych przez NKWD na Ukrainie na podstawie decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 r.

2000 - W Łazienkach Królewskich w Warszawie odsłonięto pomnik Henryka Sienkiewicza.

2006 - Premiera filmu "Jasminum" w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego.

2008 - W Nowym Jorku zmarł Witold Woyda, szermierz, zdobywca dwóch złotych medali na igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 r. - w turnieju indywidualnym i drużynowym.

2021 – Zmarł gen. Edward Pietrzyk, dowódca Wojsk Lądowych w latach 2000-2006, ambasador w Iraku. 3 października 2007 r. został poważnie ranny w wyniku zamachu terrorystycznego na ulicach Bagdadu.

Zobacz także

2024-05-09, godz. 13:00 79. rocznica wyzwolenia KL Stutthof 79 lat temu, 9 maja 1945 roku, wojska radzieckie wkroczyły do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Założony w 1939 roku w Sztutowie… » więcej 2024-05-09, godz. 11:30 Dziś Dzień Europy Dziś świętujemy Dzień Europy, ustanowiony na pamiątkę ogłoszenia historycznej deklaracji Roberta Schumana, w której przedstawił swoją wizję nowoczesnej… » więcej 2024-05-09, godz. 11:00 W Muzeum Niepodległości zaprezentowało „Portret zesłańca” Muzeum Niepodległości w Warszawie zaprezentowało unikatowy obraz - „Portret zesłańca” Aleksandra Sochaczewskiego z 1885 roku. To portret starszego mężczyzny… » więcej 2024-05-09, godz. 09:00 Archiwum IPN zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowało publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w ramach operacji antypolskiej NKWD. Wydawnictwo… » więcej 2024-05-09, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 9 maja » więcej 2024-05-08, godz. 19:41 Prof. G. Berendt o zakończeniu II wojny światowej Profesor historyk Grzegorz Berendt przypomina, że zakończenie II wojny światowej nie przyniosło Polsce wolności i suwerenności. 79 lat temu, 8 maja 1945… » więcej 2024-05-08, godz. 18:38 69 lat temu zmarł Kazimierz Wajda, słynny Szczepcio z "Wesołej Lwowskiej Fali" 69 lat temu, 8 maja 1955 roku, zmarł Kazimierz Wajda, aktor radiowy i filmowy, niezwykle popularny przed II wojną światową. W słynnej audycji Polskiego Radia… » więcej 2024-05-08, godz. 18:34 Mija 5. rocznica śmierci Zofii Pociłowskiej-Kann, rzeźbiarki, poetki, więźniarki Ravensbrück 5 lat temu, 8 maja 2019 roku, zmarła Zofia Pociłowska-Kann, rzeźbiarka, poetka, była więźniarka Pawiaka i niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück… » więcej 2024-05-08, godz. 11:00 IPN zaprezentuje publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w operacji antypolskiej NKWD Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentuje dziś publikację poświęconą losom rodzin Polaków zamordowanych w ramach operacji antypolskiej NKWD. Spotkanie… » więcej 2024-05-08, godz. 09:00 Dzień Zwycięstwa 8 maja jest obchodzony Narodowy Dzień Zwycięstwa upamiętniający zakończenie II wojny światowej w Europie. Tego dnia, w 1945 roku, został podpisany akt bezwarunkowej… » więcej
2122232425
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »