Proces wejścia Polski do Unii, w tym negocjacji zasad, na jakich nasz kraj wstąpił do Wspólnoty, zapoczątkowało 8 kwietnia 1994 roku w Atenach formalne złożenie przez Polskę wniosku o członkostwo w UE. Starania o zawarcie umowy ze Wspólnotami Europejskimi podjęto natomiast dużo wcześniej, już po przemianach demokratycznych 1989 roku.

Formalne negocjacje w sprawie przystąpienia Polski do UE rozpoczęły się w 1997 roku. Rząd przyjął wówczas "Narodową Strategię Integracji". W sumie do 1 maja 2004 uchwalono około 270 ustaw dostosowujących polskie prawo do ustawodawstwa Unii Europejskiej.

Przywódcy "piętnastki" pracowali nad traktatem reformującym Unię, który stworzył podstawy do poszerzenia jej o nowe państwa, w tym Polskę. Dokument ten nazwany Traktatem Nicejskim, od miejsca podpisania - 26 lutego 2001 roku w Nicei, wszedł w życie 1 lutego 2003. Wcześniej, w spotkaniach roboczych aktywnie uczestniczyły delegacje rządowe krajów kandydackich, choć formalnie traktat zawarło 15 państw członkowskich.

Ukoronowaniem starań naszej dyplomacji było podpisanie 16 kwietnia 2003 roku w Atenach Traktatu Akcesyjnego, stanowiącego prawną podstawę rozszerzenia Unii Europejskiej. Podpisy złożyli przedstawiciele władz unijnej "piętnastki" oraz dziesięciu państw kandydujących, w tym Polski.

Dwa miesiące później przystąpienie Polski do Wspólnoty zostało przesądzone w referendum. W dwudniowym głosowaniu, które odbyło się 7 i 8 czerwca 2003 roku, Polacy odpowiedzieli na pytanie: "Czy wyraża Pan/Pani zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej?". Odpowiedź "tak" dało 77,45 procent głosujących, czyli ponad 13 i pół miliona rodaków. Przeciwko integracji ze Wspólnotą wypowiedziało się 22,55 procent Polaków, czyli niespełna cztery miliony.

23 lipca 2003 Traktat Akcesyjny ratyfikował prezydent Aleksander Kwaśniewski, a to oznaczało ostateczne przyjęcie dokumentu przez nasz kraj. 1 maja 2004 roku Polska stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej.

Od 21 grudnia 2007 roku należymy także do strefy Schengen. Jest to obszar Unii Europejskiej, w którym nie ma kontroli paszportowej i celnej między państwami. Obecnie układ ten łączy 27 krajów, w tym 23 państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz wszystkich członków Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, czyli Islandię, Liechtenstein, Norwegię i Szwajcarię.

W Parlamencie Europejskim zasiada 52 posłów z Polski. Nasz kraj sprawował prezydencję w UE od lipca do grudnia 2011 roku. Kolejna przypadnie Polsce w pierwszej połowie 2025 roku.

(więcej)

Po raz pierwszy polski rząd formalnie wyraził chęć przystąpienia do Unii podczas negocjacji w sprawie Układu Europejskiego na przełomie 1990 i 1991 roku. Układ Europejski, ustanawiający stowarzyszenie między Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi został podpisany 16 grudnia 1991 roku, a wszedł w życie 1 lutego 1994. Wniosek o członkostwo w UE Polska złożyła krótko potem, 8 kwietnia w Atenach. Negocjacje w sprawie przystąpienia Polski do UE rozpoczęły się w 1997 roku. W latach 1997-2001 prowadził je Jan Kułakowski, a za rządów SLD, od 2001 do 2004 roku Jan Truszczyński.

Komisja Europejska w listopadzie 2001 roku pozytywnie oceniła polskie postępy, a miesiąc później szczyt Unii Europejskiej w Laeken pod Brukselą zamieścił w dokumencie końcowym listę 10 krajów kandydujących do UE, w tym Polskę.

W grudniu 2000 roku w Nicei przywódcy "piętnastki" uznali, że po wejściu w życie Traktatu Nicejskiego do Unii będą mogły przystąpić nowe państwa. O możliwości spełnienia postanowień Traktatu przesądziło dopiero jednak referendum, które odbyło się w 2002 roku w Irlandii. Ta, jako jedyne państwo UE, w ten sposób rozstrzygnęła decyzję o ratyfikacji traktatu.

W grudniu 2002 roku w Kopenhadze zostały zakończone negocjacje akcesyjne z Polską oraz dziewięcioma państwami kandydującymi. 9 kwietnia 2003 Parlament Europejski przegłosował kandydaturę Polski większością 509 głosów na 565 możliwych.

16 kwietnia 2003 roku w Atenach przedstawiciele władz unijnej "piętnastki" oraz 10 państw kandydujących podpisali Traktat Akcesyjny. W imieniu Polski dokument podpisali: premier Leszek Miller, minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz oraz minister do spraw europejskich Danuta Huebner.

W czerwcowym referendum za przystąpieniem do Unii opowiedziało się niemal 77,5 procent Polaków. 23 lipca Traktat Akcesyjny ratyfikował prezydent Aleksander Kwaśniewski. 1 maja 2004 weszliśmy do UE. Główne uroczystość odbyły się na placu Piłsudskiego w Warszawie, gdzie o północy na maszt wciągnięto flagę Unii Europejskiej.

13 grudnia 2007 roku premier Donald Tusk i minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski w imieniu Polski podpisali Traktat Lizboński, reformujący Unię. 10 października 2009 ratyfikował go prezydent Lech Kaczyński. Traktat wszedł w życie w 27 krajach Unii 1 grudnia 2009 roku.