Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu oddziały polskie wyzwoliły Wilno spod…
2024-04-21, 09:00 Autor: IAR/B.Falkowska/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu oddziały polskie wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej

Wilno, Plac Łukiski, 19 kwietnia 1919. Przegląd oddziałów Wojska Polskiego po zajęciu miasta. Za Józefem Piłsudskim idą generałowie: Edward Śmigły-Rydz, Stanisław Szeptycki i Kazimierz Sosnkowski [fot. Centralne Archiwum Wojskowe/domena publiczna/wikimedi
Wilno, Plac Łukiski, 19 kwietnia 1919. Przegląd oddziałów Wojska Polskiego po zajęciu miasta. Za Józefem Piłsudskim idą generałowie: Edward Śmigły-Rydz, Stanisław Szeptycki i Kazimierz Sosnkowski [fot. Centralne Archiwum Wojskowe/domena publiczna/wikimedi
105 lat temu - 21 kwietnia 1919 roku, w Poniedziałek Wielkanocny - oddziały polskie dowodzone przez Józefa Piłsudskiego wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej. Ofensywa wileńska była jednym z pierwszych starć w wojnie polsko-bolszewickiej, która rozpoczęła się na początku 1919 roku. Wilno pozostało w rękach polskich do 1920 roku, kiedy ponownie zajęli je bolszewicy. Ostatecznie zostali oni wygnani w październiku 1920, kiedy miasto przejął oddział generała Lucjana Żeligowskiego.
Natarcie polskich Legionów na Wilno rozpoczęło się 16 kwietnia 1919 roku. W siłach było dziewięć szwadronów kawalerii oraz pluton artylerii konnej pod dowództwem pułkownika Władysława Beliny-Prażmowskiego, natomiast na czele trzech batalionów piechoty stał generał Edward Rydz-Śmigły. Jednocześnie oddziały dowodzone przez generałów Listowskiego, Mokrzeckiego i Lasockiego zajmowały Lidę, Nowogródek i Baranowicze.

19 kwietnia, w Wielką Sobotę, nasze wojska dotarły do Wilna. Były entuzjastycznie witane przez polskich mieszkańców stanowiących większość, natomiast z nieufnością przez Żydów i Litwinów. Pierwszego dnia żołnierze Józefa Piłsudskiego przy wsparciu miejscowych Polaków zajęli większość miasta, ale nie udało się całkowicie wyprzeć bolszewików. Walki trwały jeszcze następnego dnia. Ostatecznie żołnierze Armii Czerwonej opuścili Wilno 21 kwietnia. W tym czasie w mieście doszło też do pogromów Żydów, których podejrzewano o sprzyjanie bolszewikom oraz atakowanie oddziałów polskich. Zabitych zostało około 50 osób narodowości żydowskiej, zdewastowane zostały żydowskie cmentarze.

Dzień po zajęciu Wilna Józef Piłsudski wydał odezwę do Polaków, Białorusinów, Litwinów i Żydów, w której zapowiedział wprowadzenie rządów cywilnych. Deklarował samodzielność mieszkańców "w sprawach wewnętrznych, narodowościowych i wyznaniowych". Odezwa została oprotestowana przez rząd litewski w Kownie, który uznawał Wilno za część Litwy. W dniu zdobycia miasta na jego głównych placach i przy Ostrej Bramie odbyły się masowe demonstracje ludności polskiej, cieszącej się z zajęcia miasta przez oddziały Józefa Piłsudskiego. Zorganizowano także przegląd oddziałów polskich z udziałem Piłsudskiego i dowódców poszczególnych formacji.

(więcej)

11 listopada 1918 roku, gdy zakończyła się I wojna światowa i Polska odzyskała niepodległość, granice naszego państwa pozostawały nieustalone. Od zachodu zależały od ustaleń traktatowych, ale na wschodzie swoje wpływy rozszerzała Rosja bolszewicka. Jej siła wojskowa - Armia Czerwona - zajmowała kolejne tereny, posuwając się na zachód. W ocenie Józefa Piłsudskiego, zajęcie Wilna i Wileńszczyzny miało wielkie znaczenie strategiczne dla państwa polskiego.

Mając do dyspozycji Legiony, oddane i zdobywające coraz większe doświadczenie w boju, Piłsudski uznał, że istnieje możliwość umocnienia granic na wschodzie, choć Polska powracała do istnienia po 123 latach zaborów i dopiero budowała swoją siłę. Plan zdobycia Wilna, Józef Piłsudski ujawnił podczas spotkania w Brześciu nad Bugiem w marcu 1919 roku. Uważał, że zachodnie granice Polski są wyznaczone ustaleniami z państwami zachodnimi, tzw. Ententą, ale na wschodzie należy starać się o przywrócenie obszarów przedrozbiorowych.

W lutym 1919 roku Piłsudski powiedział: "Na Wschodzie (...) są drzwi, które się otwierają i zamykają, i zależy, kto i jak szeroko siłą je otworzy". Oprócz znaczenia strategicznego - wojskowego i politycznego - zdobycie Wileńszczyzny miało dla Piłsudskiego także znaczenie osobiste. Tu, w rodzinnych stronach, spędził lata młodzieńcze, w Wilnie zdobywał wykształcenie.

Wojna polsko-bolszewicka, która była starciem nie tylko militarnym, ale także polityczną walką o przyszłość Europy, zakończyła się zwycięstwem Polski. Traktat pokojowy podpisano w Rydze 18 marca 1921 roku.

Zobacz także

2024-06-21, godz. 09:15 Gdynia/ Muzeum otworzyło swój magazyn i zaprezentuje ponad 500 artefaktów (wywiad) Muzeum Miasta Gdyni przygotowało wystawę "To nie jest magazyn". Jak zdradziła PAP kuratorka Katarzyna Gec-Leśniak, zaprezentowanych zostanie ponad 500 przedmiotów… » więcej 2024-06-21, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 21 czerwca » więcej 2024-06-20, godz. 12:34 Zabytek techniki trafił pod skrzydła Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu Zabytkowy brzeski wodociąg trafił pod opiekę Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Historyczny artefakt docelowo ma trafić na ekspozycje stałą powstającego… » więcej 2024-06-20, godz. 11:23 Lubnauer: patriotyzm i postawa obywatelska to ważny element edukacji Patriotyzm, postawa obywatelska, świadomość praw i obowiązków to bardzo ważny element edukacji; bycie obywatelem jest dużą odpowiedzialnością - powiedziała… » więcej 2024-06-20, godz. 10:09 Muzeum Warszawy: artystyczna opowieść o wsi w miejskim muzeum Zdjęcia, wideo i obiekty z odciskami napisów z krzyży pańszczyźnianych można oglądać na wystawie Agaty Jarosławiec “Bat zamiast słońca” w Muzeum… » więcej 2024-06-20, godz. 09:10 Katowice/ Upamiętniono Narodowy Dzień Powstań Śląskich Uroczystość z okazji Narodowego Dnia Powstań Śląskich odbyła się w czwartek pod pomnikiem Powstańców Śląskich w Katowicach. Wicewojewoda Michał Kopański… » więcej 2024-06-20, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 20 czerwca » więcej 2024-06-19, godz. 14:18 Wodzisław Śląski/ W muzeum odtworzono miejski rynek, który został zniszczony w 1945 r. Rynek w Wodzisławiu Śląskim został niemal doszczętnie zniszczony podczas walk w 1945 r. Po kilku latach pracy udało się go szczegółowo odtworzyć. Wystawa… » więcej 2024-06-19, godz. 11:13 Małopolskie/ Marian Misiak, żołnierz wyklęty, spoczął w Wadowicach Marian Misiak ps. "Anioł", partyzant Batalionów Chłopskich oraz poakowskiej Armii Polskiej w Kraju, spoczął we wtorek w Panteonie Wyklętych na cmentarzu… » więcej 2024-06-19, godz. 10:08 MKiDN: Instytut Myśli Politycznej im. Narutowicza zamiast Instytutu Dmowskiego i Paderewskiego Instytut Myśli Politycznej im. Gabriela Narutowicza zastąpi Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Jana Ignacego Paderewskiego - poinformowano… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »