Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu oddziały polskie wyzwoliły Wilno spod…
2024-04-21, 09:00 Autor: IAR/B.Falkowska/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu oddziały polskie wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej

Wilno, Plac Łukiski, 19 kwietnia 1919. Przegląd oddziałów Wojska Polskiego po zajęciu miasta. Za Józefem Piłsudskim idą generałowie: Edward Śmigły-Rydz, Stanisław Szeptycki i Kazimierz Sosnkowski [fot. Centralne Archiwum Wojskowe/domena publiczna/wikimedi
Wilno, Plac Łukiski, 19 kwietnia 1919. Przegląd oddziałów Wojska Polskiego po zajęciu miasta. Za Józefem Piłsudskim idą generałowie: Edward Śmigły-Rydz, Stanisław Szeptycki i Kazimierz Sosnkowski [fot. Centralne Archiwum Wojskowe/domena publiczna/wikimedi
105 lat temu - 21 kwietnia 1919 roku, w Poniedziałek Wielkanocny - oddziały polskie dowodzone przez Józefa Piłsudskiego wyzwoliły Wilno spod okupacji bolszewickiej. Ofensywa wileńska była jednym z pierwszych starć w wojnie polsko-bolszewickiej, która rozpoczęła się na początku 1919 roku. Wilno pozostało w rękach polskich do 1920 roku, kiedy ponownie zajęli je bolszewicy. Ostatecznie zostali oni wygnani w październiku 1920, kiedy miasto przejął oddział generała Lucjana Żeligowskiego.
Natarcie polskich Legionów na Wilno rozpoczęło się 16 kwietnia 1919 roku. W siłach było dziewięć szwadronów kawalerii oraz pluton artylerii konnej pod dowództwem pułkownika Władysława Beliny-Prażmowskiego, natomiast na czele trzech batalionów piechoty stał generał Edward Rydz-Śmigły. Jednocześnie oddziały dowodzone przez generałów Listowskiego, Mokrzeckiego i Lasockiego zajmowały Lidę, Nowogródek i Baranowicze.

19 kwietnia, w Wielką Sobotę, nasze wojska dotarły do Wilna. Były entuzjastycznie witane przez polskich mieszkańców stanowiących większość, natomiast z nieufnością przez Żydów i Litwinów. Pierwszego dnia żołnierze Józefa Piłsudskiego przy wsparciu miejscowych Polaków zajęli większość miasta, ale nie udało się całkowicie wyprzeć bolszewików. Walki trwały jeszcze następnego dnia. Ostatecznie żołnierze Armii Czerwonej opuścili Wilno 21 kwietnia. W tym czasie w mieście doszło też do pogromów Żydów, których podejrzewano o sprzyjanie bolszewikom oraz atakowanie oddziałów polskich. Zabitych zostało około 50 osób narodowości żydowskiej, zdewastowane zostały żydowskie cmentarze.

Dzień po zajęciu Wilna Józef Piłsudski wydał odezwę do Polaków, Białorusinów, Litwinów i Żydów, w której zapowiedział wprowadzenie rządów cywilnych. Deklarował samodzielność mieszkańców "w sprawach wewnętrznych, narodowościowych i wyznaniowych". Odezwa została oprotestowana przez rząd litewski w Kownie, który uznawał Wilno za część Litwy. W dniu zdobycia miasta na jego głównych placach i przy Ostrej Bramie odbyły się masowe demonstracje ludności polskiej, cieszącej się z zajęcia miasta przez oddziały Józefa Piłsudskiego. Zorganizowano także przegląd oddziałów polskich z udziałem Piłsudskiego i dowódców poszczególnych formacji.

(więcej)

11 listopada 1918 roku, gdy zakończyła się I wojna światowa i Polska odzyskała niepodległość, granice naszego państwa pozostawały nieustalone. Od zachodu zależały od ustaleń traktatowych, ale na wschodzie swoje wpływy rozszerzała Rosja bolszewicka. Jej siła wojskowa - Armia Czerwona - zajmowała kolejne tereny, posuwając się na zachód. W ocenie Józefa Piłsudskiego, zajęcie Wilna i Wileńszczyzny miało wielkie znaczenie strategiczne dla państwa polskiego.

Mając do dyspozycji Legiony, oddane i zdobywające coraz większe doświadczenie w boju, Piłsudski uznał, że istnieje możliwość umocnienia granic na wschodzie, choć Polska powracała do istnienia po 123 latach zaborów i dopiero budowała swoją siłę. Plan zdobycia Wilna, Józef Piłsudski ujawnił podczas spotkania w Brześciu nad Bugiem w marcu 1919 roku. Uważał, że zachodnie granice Polski są wyznaczone ustaleniami z państwami zachodnimi, tzw. Ententą, ale na wschodzie należy starać się o przywrócenie obszarów przedrozbiorowych.

W lutym 1919 roku Piłsudski powiedział: "Na Wschodzie (...) są drzwi, które się otwierają i zamykają, i zależy, kto i jak szeroko siłą je otworzy". Oprócz znaczenia strategicznego - wojskowego i politycznego - zdobycie Wileńszczyzny miało dla Piłsudskiego także znaczenie osobiste. Tu, w rodzinnych stronach, spędził lata młodzieńcze, w Wilnie zdobywał wykształcenie.

Wojna polsko-bolszewicka, która była starciem nie tylko militarnym, ale także polityczną walką o przyszłość Europy, zakończyła się zwycięstwem Polski. Traktat pokojowy podpisano w Rydze 18 marca 1921 roku.

Zobacz także

2024-06-06, godz. 10:00 Międzynarodowe obchody 80. rocznicy lądowania w Normandii We francuskiej Normandii dziś (6.06.) międzynarodowe obchody 80. rocznicy D-Day, czyli lądowania tysięcy alianckich żołnierzy w tym regionie podczas drugiej… » więcej 2024-06-06, godz. 09:30 Mija 80 lat od lądowania aliantów w Normandii 80 lat temu, 6 czerwca 1944 roku, wojska alianckie wylądowały w Normandii. Była to największa akcja desantowa w historii, która jednocześnie stanowiła część… » więcej 2024-06-06, godz. 09:00 120. lat temu urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk" 120 lat temu, 6 czerwca 1904 roku, urodził się Feliks Selmanowicz "Zagończyk", żołnierz antykomunistycznego podziemia. W 1946 roku, w sfingowanym procesie… » więcej 2024-06-06, godz. 08:00 Nie żyje Mieczysław Frąckiewicz, weteran Polskich Sił Powietrznych Nie żyje porucznik Mieczysław Frąckiewicz, jeden z ostatnich weteranów Polskich Sił Powietrznych z czasów II wojny światowej. Miał 104 lata. Po wojnie… » więcej 2024-06-06, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 6 czerwca » więcej 2024-06-05, godz. 13:00 20 lat temu zmarł prezydent USA Ronald Reagan 20 lat temu - 5 czerwca 2004 roku - zmarł Ronald Reagan, 40. prezydent Stanów Zjednoczonych, uważany za jednego z największych amerykańskich przywódców… » więcej 2024-06-05, godz. 12:00 80. rocznica D-Day: francuscy uczniowie przypomnieli historię polskiego bohatera We Francji rozpoczynają się obchody 80. rocznicy lądowania aliantów w Normandii. Z tej okazji francuscy uczniowie przypomnieli historię polskiego bohatera… » więcej 2024-06-05, godz. 11:00 80 lat temu w Auschwitz-Birkenau zmarł Bronisław Czech, wybitny narciarz, kurier tatrzański 80 lat temu, 5 czerwca 1944 roku, w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau zmarł Bronisław Czech, wybitny narciarz i olimpijczyk, w czasie II wojny… » więcej 2024-06-05, godz. 09:00 80 lat temu zmarł Józef Beck, polityk i dyplomata 80 lat temu, 5 czerwca 1944 roku, zmarł polityk i dyplomata Józef Beck, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego - w 1930 roku pełnił w jego rządzie… » więcej 2024-06-05, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 5 czerwca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »