Jednak najbardziej jest znany z tego, że w latach 20. XIX wieku uczył młodego Chopina, którego talent na świadectwie szkolnym opisał jako "szczególną zdatność" i "geniusz muzyczny". Chopin dedykował mu swoją Sonatę c-moll op. 4 na fortepian.

Z pochodzenia Niemiec, Polak z wyboru, przez 55 lat działał w Warszawie, w której osiedlił się w 1799 roku. Był dyrektorem opery w Teatrze Narodowym, założył pierwsze wydawnictwo muzyczne wydające nuty, prowadził działalność recenzencką, naukową i pedagogiczną. W latach 20. XIX wieku prowadził trzy szkoły muzyczne, w tym związaną z Uniwersytetem Warszawskim - Szkołę Główną Muzyki. Wykształcił wielu młodych polskich kompozytorów, wśród jego uczniów, oprócz Fryderyka Chopina, byli Julian Fontana, Oskar Kolberg oraz Ignacy Feliks Dobrzyński.

Sam też komponował, a jego twórczość, w której łączył styl klasyków wiedeńskich, elementy opery włoskiej i polskiej muzyki ludowej, cieszyła się uznaniem współczesnych. Był autorem 30 oper, między innymi "Leszek Biały", "Król Łokietek", "Jagiełło w Tenczynie", kompozycji orkiestrowych, jak: symfonie, marsze i tańce, tworzył także pieśni msze i kantaty. Ponad 20 lat pisał recenzje i artykuły do czasopism polskich, a także był korespondentem lipskiej "Allgemeine Musikalische Zeitung".

Spod jego pióra wyszły dwie rozprawy dotyczące właściwości języka polskiego: "Rozprawa o metryczności i rytmiczności języka polskiego" i "Rozprawa o melodii i śpiewie" oraz podręcznik "Sumariusz moich utworów muzycznych z objaśnieniami o czynnościach i działaniach moich jako artysty muzycznego" - wydany w połowie XX wieku.

Józef Elsner zmarł 18 kwietnia 1854 roku, w swoim majątku Elsnerów pod Warszawą. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

Kompozytor jest patronem jednej z ulic na warszawskim Mokotowie. W rodzinnym Grodkowie są obchodzone Dni Elsnerowskie, poświęcone jego pamięci.

(więcej)

Józef Elsner urodził się 1 czerwca 1769 roku w Grodkowie koło Opola. Jego matka była Ślązaczką i córką budowniczego instrumentów muzycznych z okolic Kłodzka, ojciec - Niemcem, stolarzem i również budowniczym instrumentów. Józef od dzieciństwa przejawiał zamiłowanie do muzyki. Śpiewał w chórze kościelnym, a potem kontynuował edukację we Wrocławiu, gdzie uczył się i śpiewał w szkole przy klasztorze dominikanów oraz w jezuickim Gimnazjum św. Macieja we Wrocławiu. Grał w orkiestrze teatralnej, uczył się gry na skrzypcach oraz basu cyfrowanego, zaczął też komponować.

Rozpoczął studia teologiczne, potem lekarskie, lecz poświęcił się muzyce. Przez Wiedeń, potem Brno, gdzie miał posadę skrzypka w orkiestrze teatralnej, przeniósł się do Lwowa. Tam współpracował z Wojciechem Bogusławskim, pisząc polskie opery do jego tekstów, organizował też koncerty i komponował. Z Lwowa w 1799 roku wyjechał do Warszawy, z którą związał się do końca życia.

Za zasługi na rzecz muzyki w 1823 roku został odznaczony Orderem Świętego Stanisława IV klasy

Józef Elsner był dwukrotnie żonaty, pierwszy raz z Klarą Abt, która zmarła przy urodzeniu córki Karoliny (ta żyła sześć lat), drugi raz z Karoliną Drozdowską, śpiewaczką opery warszawskiej, z którą miał trzy córki.