Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu doszło do niemiecko-ukraińskiej zbrodni…
2024-04-15, 15:00 Autor: RomaIAR/K.Koziełł/dok.

80 lat temu doszło do niemiecko-ukraińskiej zbrodni na Polakach w Chodaczkowie Wielkim

Symboliczna mogiła ofiar zbrodni w Chodaczkowie Wielkim, miejscowość Gajków [Fot. Glaube/wikimedia commons/CC BY-SA 4.0]
Symboliczna mogiła ofiar zbrodni w Chodaczkowie Wielkim, miejscowość Gajków [Fot. Glaube/wikimedia commons/CC BY-SA 4.0]
80 lat temu, w nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku, policjanci z 4. Pułku Policji SS, sformowanego z ukraińskich ochotników z Galicji pod dowództwem niemieckim, przeprowadzili akcję pacyfikacyjną polskiej ludności wsi Chodaczków Wielki, obecnie położonej na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim. Według różnych źródeł, zginęło od 250 do 862 osób.
Ofiary zostały pogrzebane przez mieszkańców, którzy ocaleli, w zbiorowej mogile w pobliżu kościoła. Akcję pacyfikacyjną napastnicy rozpoczęli od palenia zabudowań. Do chat i stodół, w których ukrywali się ludzie, wrzucano granaty, do uciekających strzelano. Spalono większość budynków, ocalały tylko kościół i plebania oraz domy, które były w pobliżu zabudowań Ukraińców. Tragedia w w Chodaczkowie Wielkim była jednym z wydarzeń rzezi wołyńskiej, masowej antypolskiej czystki etnicznej, zaplanowanej i przeprowadzonej przez OUN - Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i UPA - Ukraińską Powstańczą Armię.

Według szacunków Instytutu Pamięci Narodowej w latach 1943-1945 na Wołyniu, w Galicji Wschodniej i na Lubelszczyźnie zginęło około 100 tysięcy obywateli II Rzeczpospolitej. Po stronie ukraińskiej liczba ofiar wyniosła od 10 do 12 tysięcy. Ludzie ci zginęli z rąk Polaków w akcjach odwetowych i samoobrony lub zostali zamordowani przez samych Ukraińców za udzielenie pomocy polskim sąsiadom. Do tej pory znanych jest zaledwie 5 procent miejsc pochówku ofiar. Większość spoczywa w bezimiennych dołach śmierci.

(więcej)

Przed wojną Chodaczków Wielki zamieszkiwało około 2800 mieszkańców, w większości Polaków. W 1943 roku, kiedy wśród ukraińskiej ludności nasiliły się antypolskie nastroje, we wsi powołano samoobronę, która skutecznie odparła kilka ataków UPA na początku 1944 roku. W kwietniu 1944 Chodaczków Wielki znalazł się w strefie przyfrontowej. W połowie miesiąca został zajęty przez ukraińskich ochotników z 4. Pułku Policji SS, który zmierzał z odsieczą niemieckiej załodze oblężonej przez wojska radzieckie w twierdzy Tarnopol. W nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku doszło tu do niemiecko-ukraińskiej zbrodni na mieszkańcach.

Po wojnie Polaków z Chodaczkowa Wielkiego przesiedlono na tzw. Ziemie Odzyskane. Na cmentarzu rzymskokatolickim w Gajkowie na Dolnym Śląsku, gdzie większość z nich zamieszkała, została usypana symboliczna mogiła, zwieńczona krzyżem. U jego stóp umieszczono urnę z ziemią, pochodzącą z mogiły w Chodaczkowie.

4. Pułk Policyjny SS, sformowany z ukraińskich ochotników do 14. Dywizji Grenadierów Waffen SS , został utworzony w lipcu 1943 roku. Na jego czele stała niemiecka kadra dowódcza. Oprócz zbrodni w Chodaczkowie Wielkim, pułk wziął udział w mordach między innymi w Hucie Pieniackiej, gdzie zginęło około 850 osób narodowości polskiej, w Podkamieniu - tam zamordowano od 400 do 600 Polaków, a także w Palikrowach, gdzie zostało rozstrzelanych ponad 350 osób. W połowie 1944 roku pułk został rozformowany.

Zobacz także

2024-06-05, godz. 11:00 80 lat temu w Auschwitz-Birkenau zmarł Bronisław Czech, wybitny narciarz, kurier tatrzański 80 lat temu, 5 czerwca 1944 roku, w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau zmarł Bronisław Czech, wybitny narciarz i olimpijczyk, w czasie II wojny… » więcej 2024-06-05, godz. 09:00 80 lat temu zmarł Józef Beck, polityk i dyplomata 80 lat temu, 5 czerwca 1944 roku, zmarł polityk i dyplomata Józef Beck, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego - w 1930 roku pełnił w jego rządzie… » więcej 2024-06-05, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 5 czerwca » więcej 2024-06-04, godz. 15:00 „Najmłodszy miał roczek” – 19. odcinek cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie” Film „Najmłodszy miał roczek” przedstawia historię rodzin chłopskich: Kowalskich, Obuchiewiczów, Skoczylasów oraz dwóch rodzin Kosiorów z Ciepielowa… » więcej 2024-06-04, godz. 13:00 Tomasz Kozłowski z IPN o wyborach z 4 czerwca 1989 roku Mija 35. rocznica częściowo wolnych wyborów. 4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze po II wojnie, częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne… » więcej 2024-06-04, godz. 11:00 35. rocznica czerwcowych wyborów 1989 roku 35 lat temu, 4 czerwca 1989 roku, odbyły się wybory parlamentarne (pierwsza tura) na zasadach ustalonych podczas obrad Okrągłego Stołu. Były to pierwsze… » więcej 2024-06-04, godz. 09:00 107 lat temu została powołana Armia Polska we Francji 107 lat temu, 4 czerwca 1917 roku, została powołana Armia Polska we Francji. Nazywana też od koloru mundurów - "Błękitną Armią", była najliczniejszą… » więcej 2024-06-04, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 4 czerwca » więcej 2024-06-03, godz. 15:00 42 lata temu zginął Emil Barchański, licealista, działacz opozycji w PRL 42 lata temu, 3 czerwca 1982 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Emil Barchański, uczeń warszawskiego Liceum Ogólnokształcącego imienia Mikołaja… » więcej 2024-06-03, godz. 13:00 100 lat temu zmarł Franz Kafka, autor "Procesu" 100 lat temu, 3 czerwca 1924 roku, w Kierling koło Wiednia zmarł Franz Kafka, jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, autor między innymi "Procesu", "Zamku"… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »