Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-04-10, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
10 kwietnia
1520 – Wspierający Polskę gdańszczanie podjęli próbę zablokowania Cieśniny Piławskiej. Celem ich działań było odcięcie wojsk krzyżackich od posiłków z Rzeszy lub Danii. Operacja polegająca na zatopieniu w cieśninie obciążonych kamieniami statków się jednak nie powiodła. Część jednostek zatonęła przed planowanym miejscem zatopienia, a 7 dalszych zatopili krzyżacy, używając dział ustawionych na Mierzei Wiślanej.

1525 - Na rynku w Krakowie książę Albrecht Hohenzollern złożył uroczysty hołd lenny polskiemu królowi Zygmuntowi I Staremu.

1580 - Kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski wydał przywilej lokacyjny dla założonego przez siebie miasta - Zamościa.

1826 - Urodził się Konstanty Borzęcki, uczestnik Powstania Wielkopolskiego 1848 roku, rewolucji węgierskiej 1848-49; od 1849 roku przebywał w Turcji, gdzie jako Mustafa Dżaleddin Pasza dosłużył się stopnia generała dywizji.

1831 - Powstanie Listopadowe: W bitwie pod Iganiami oddziały polskie pod dowództwem gen. Ignacego Prądzyńskiego pokonały wojska rosyjskie.

1864 - W Warszawie władze carskie aresztowały Romualda Traugutta, dyktatora Powstania Styczniowego; 5 sierpnia 1864 r. został stracony na stokach Cytadeli Warszawskiej.

1865 - W Karsach koło Pacanowa urodził się Władysław Leopold Jaworski, prawnik, profesor UJ, publicysta, polityk konserwatywny; jeden z liderów Stronnictwa Prawicy Narodowej; poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego (1901-1914) i austriackiej Rady Państwa (1911-1918); w latach 1914-1916 prezes Naczelnego Komitetu Narodowego.

1880 - W Kukizowie pod Lwowem urodził się Jan Dąbski, polityk, działacz ruchu ludowego, członek Naczelnego Komitetu Narodowego, żołnierz Legionów Polskich, poseł na Sejm II RP, przewodniczący polskiej delegacji na polsko-sowieckie rozmowy pokojowe w 1920 roku.

1899 - W Bronowicach pod Puławami urodziła się Ewa Szelburg-Zarembina, poetka, pisarka, pedagog, pierwszy Kanclerz Kapituły Orderu Uśmiechu, autorka licznych książek dla dzieci i młodzieży.

1908 - W Zawierciu urodził się Wiktor Weintraub, historyk literatury, dyplomata, pedagog, profesor Uniwersytetu Harvarda; od 1939 roku na emigracji, współpracownik paryskiej "Kultury" i londyńskich "Wiadomości".

1917 - Podporządkowanie formacji legionowych niemieckim władzom wojskowym - powstanie Polskiej Siły Zbrojnej.

1920 - W Warszawie urodził się Maciej Słomczyński, poeta, prozaik, tłumacz literatury angielskiej i anglojęzycznej, scenarzysta; popularność przyniosły mu powieści kryminalne pisane pod pseudonimami Kazimierz Kwaśniewski ("Śmierć i Kowalski", "Zbrodniarz i panna") i Joe Alex ("Jesteś tylko diabłem", "Cichym ścigałam go lotem").

1922 - W Brześciu nad Bugiem urodził się Jerzy Lipman, operator filmowy, jeden z twórców polskiej szkoły filmowej; autor zdjęć do filmów "Pokolenie", "Cień", "Lotna", "Zamach", "Zezowate szczęście", "Nóż w wodzie", "Prawo i pięść".

1928 - W Jaśle urodził się Jerzy "Duduś" Matuszkiewicz, saksofonista, klarnecista, kompozytor jazzowy; autor muzyki do seriali "Janosik", "Stawka większa niż życie", "Kolumbowie", "Czterdziestolatek", "Wojna domowa" i "Przygody psa Cywila".

1930 - Premiera filmu "Gwiaździsta eskadra" Leonarda Buczkowskiego.

1935 - W Poznaniu urodził się Jerzy Milian, muzyk, kompozytor, wibrafonista, malarz.

1943 - Do Katynia wyjechała zaproszona przez władze niemieckie polska delegacja, w skład której weszli m.in. dr Edmund Seyfried (dyrektor Zarządu Głównego Rady Głównej Opiekuńczej) oraz pisarze Ferdynand Goetel i Jan Emil Skiwski.

1943 - Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonała zamachu bombowego na dworcu kolejowym Friedrichstrasse w Berlinie, w wyniku którego zginęło 14 osób, a 60 zostało rannych.

1943 - W Warszawie zmarł Hipolit Gliwic, ekonomista, inżynier, działacz polityczny i gospodarczy, dyplomata, senator II RP.

1945 - Rząd RP na uchodźstwie mianował Stefana Korbońskiego Delegatem Rządu na Kraj.

1946 - Urodziła się Maja Wodecka, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach "Dancing w kwaterze Hitlera", "Człowiek z M-3", "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię".

1947 - We Wrocławiu urodziła się Ewa Dałkowska, aktorka, przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Powszechnym, obecnie występuje w stołecznym Nowym Teatrze; zagrała m.in. w filmach "Sprawa Gorgonowej", "Bez znieczulenia", "Głosy", "Kobieta z prowincji", "Korczak", "Cynga", "Body/Ciało", "Smoleńsk"; w stanie wojennym współzałożycielka Teatru Domowego, działającego poza oficjalnym obiegiem, artystka kabaretu "Pod Egidą".

1947 - W Poznaniu urodziła się Halina Frąckowiak, piosenkarka, znana z przebojów "Serca gwiazd", "Anna już tu nie mieszka", "Papierowy księżyc", "Mały elf", "Tin Pan Alley", "Idę dalej", "Bądź gotowy dziś do drogi", "Brzegi łagodne".

1951 - W Warszawie zmarł Dobiesław Damięcki, aktor teatralny i filmowy, reżyser; w czasie II wojny światowej członek konspiracyjnej Rady Teatralnej; prezes ZASP (1945-48).

1952 - Przewodniczącym Stowarzyszenia PAX został Bolesław Piasecki.

1966 - W Radzyminie urodził się Artur Żmijewski, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Lawa", "Demony wojny wg Goi", "Psy II. Ostatnia krew", "Daleko od siebie", "W pustyni i w puszczy", "Ławeczka", "Nigdy w życiu!", "Katyń", "Mała matura 1947", "Mój rower"; popularność przyniosła mu m.in. rola Jakuba Burskiego w serialu "Na dobre i na złe" oraz tytułowa rola w serialu "Ojciec Mateusz".

1984 - W Warszawie zmarł Jakub Berman, członek KPP, działacz Związku Patriotów Polskich i Centralnego Biura Komunistów Polski; w latach 1948-1956 członek Biura Politycznego PZPR, nadzorujący m.in. stalinowski aparat bezpieczeństwa.

1986 - Sejm PRL uchwalił ustawę Prawo atomowe, regulujące zasady wykorzystania energii atomowej w Polsce.

1988 - W Warszawie zmarł Włodzimierz Boruński, aktor, reżyser, tłumacz, znany z kreacji w filmach "Zaduszki", "Salto", "Ziemia obiecana", "Zazdrość i medycyna" oraz serialach "Lalka" i "Polskie drogi".

2001 - W Monachium zmarł Tadeusz Chciuk-Celt, cichociemny, kurier rządu RP na uchodźstwie; po zakończeniu wojny redaktor i zastępca dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

2004 - W Gdańsku zmarł Jacek Kaczmarski, poeta, pieśniarz, bard Solidarności; do jego najsłynniejszych utworów należą "Mury", "Obława", "Zbroja", "Lekcja historii klasycznej", "Czerwony autobus", "Epitafium dla Wysockiego", "Katyń", "Jałta", "Nasza klasa", "Ostatnia mapa Polski", "Przejście Polaków przez Morze Czerwone", "Sen Katarzyny II", "Somosierra", "Źródło" i "Rejtan, czyli raport ambasadora".

2010 - W katastrofie samolotu pod Smoleńskiem zginął prezydent RP Lech Kaczyński, jego żona Maria Kaczyńska oraz 94 inne osoby, wśród nich wielu wysokich urzędników państwowych i dowódców wojskowych; polska delegacja leciała na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

2011 - We Wrocławiu zmarł Eugeniusz Get-Stankiewicz, grafik, rzeźbiarz.

2015 - W Warszawie zmarł Andrzej Ajnenkiel, historyk, profesor IH PAN, badacz historii najnowszej oraz dziejów parlamentaryzmu polskiego.

2018 – Na Placu Piłsudskiego w Warszawie odsłonięto Pomnik Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku oraz wmurowano kamień węgielny pod pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Zobacz także

2024-10-21, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 21 października » więcej 2024-10-20, godz. 12:37 Koordynatorka akcji "Zapal znicz pamięci": akcja pokazuje, że młodzi potrafią dbać o pamięć Akcja "Zapal znicz pamięci" każdego roku pokazuje, że młodzi ludzie chcą i potrafią dbać o pamięć – powiedziała PAP koordynatorka akcji Marta Szczesiak-Ślusarek… » więcej 2024-10-20, godz. 09:00 12 lat temu zmarł Przemysław Gintrowski, bard Solidarności, autor muzyki do ponad 20 filmów 12 lat temu, 20 października 2012 roku, zmarł Przemysław Gintrowski, kompozytor i wokalista, bard "Solidarności", obdarzony niepowtarzalnym, zachrypniętym… » więcej 2024-10-20, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 20 października » więcej 2024-10-19, godz. 11:00 Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych 19 października przypada Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych, święto państwowe ustanowione w 2018 roku. Obchodzone jest w rocznicę porwania i… » więcej 2024-10-19, godz. 09:00 40. rocznica śmierci księdza Jerzego Popiełuszki 19 października mija 40. rocznica śmierci księdza Jerzego Popiełuszki, zamordowanego w 1984 roku przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Kapłan był… » więcej 2024-10-19, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 19 października » więcej 2024-10-18, godz. 21:13 Ogłoszono laureatów 4. Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego Grzegorz Hryciuk, Kalina Błażejowska i Christopher Miller to tegoroczni laureaci Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego. Kapituła nagrody przyznała… » więcej 2024-10-18, godz. 13:00 Pamiątki po zesłańcach z sowieckich łagrów na wystawie w IPN Pamiątki po więźniach sowieckich obozów NKWD w Borowiczach i Swierdłowsku (Rosja) zgromadzono na wystawie otwartej w czwartek w siedzibie Instytutu Pamięci… » więcej 2024-10-18, godz. 11:00 Uniwersytet Jagielloński przypomina historię pierwszych kobiet na uczelni Historię pierwszych studentek, a także innych kobiet, które od wieków tworzyły uniwersytet - dobrodziejek, kucharek w średniowiecznych kolegiach i pracownic… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »