Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Markowa - rodzina Ulmów symbolem Polaków ratujących…
2024-03-23, 13:13 Autor: IAR/#Darmoros/w hm

Markowa - rodzina Ulmów symbolem Polaków ratujących Żydów przed Zagładą

[ Fot.Wiktoria i Jozef Ulmowie.Źródło:IPN]
[ Fot.Wiktoria i Jozef Ulmowie.Źródło:IPN]
W 80 lat po zbrodni w Markowej ta podkarpacka miejscowość stała się centrum pamięci o Polakach ratujących Żydów. 24 marca 1944 roku Niemcy zamordowali w Markowej 17 osób - dziewięć z rodziny Ulmów oraz ośmioro ukrywanych przez nich Żydów z rodzin Goldmanów, Grünfeldów i Didnerów.
Imieniem rodziny Ulmów nazwano powstałe w 2016 roku Muzeum Polaków Ratujących Żydów. Ta placówka będzie centrum rocznicowych uroczystości, w których weźmie udział prezydent Andrzej Duda.

Dyrektor muzeum Waldemar Rataj powiedział Polskiemu Radiu, że szczególnie po ubiegłorocznej beatyfikacji rodziny Ulmów widać ogromne zainteresowanie placówką.
"Do Markowej przybywają zorganizowane grupy turystów i pielgrzymów, którzy ze względu na rodzinę Ulmów, pamięć o niej, odwiedzają kościół i muzeum, żeby tę historię poznać. Przybywają wycieczki uczniów. Nie jesteśmy nawet w stanie zapewnić w pełni, żeby wszystkich przyjąć, bo nasze muzeum jest małą placówką, skupioną na jednej wystawie stałej. Ale staramy się wyjść naprzeciw oczekiwaniom dzięki współpracy z Muzeum Wsi Markowa" - zaznaczył Waldemar Rataj.

To właśnie w markowskim skansenie znajduje się chałupa Szylarów. To dom, w którym ukrywała się rodzina Weltzów, która ostatecznie przeżyła wojnę. Prezes Towarzystwa Przyjaciół Markowej Maria Ryznar-Fołta przywołuje wspomnienia ocalonego Arona Weltza, który był spokrewniony z przyjętymi przez Ulmów Goldmanami.

"Ta rodzina Weltzów też zaświadczyła o Ulmach. Aron pisał - po tym, jak zostali złapani i rozstrzelani nasi bliscy krewni wraz ze swymi ratownikami, to u nas na strychu u Szylarów było dużo napięcia" - przypomina Maria Ryznar-Fołta. Jak relacjonuje, po zbrodni na Ulmach Szylarowie mieli prosić, by ośmioro ukrywanych przez nich Żydów choć na chwilę opuściło kryjówkę. Ostatecznie jednak Weltzowie zostali do końca okupacji.

Holokaust przeżyło w Markowej 21 Żydów. Ponad połowa z tej grupy przetrwała Holokaust w domach Szylarów i Barów. Ocalonym był też zmarły 5 lat temu Abraham Segal. Podając się za polskie dziecko, ukrył się w u Jana i Heleny Cwynarów, którzy zdali sobie sprawę z jego żydowskiego pochodzenia.

24 marca - rocznica mordu na rodzinie Ulmów i ukrywanych przez nich Żydach - został w 2018 roku ustanowiony Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów. Z kolei Sejm ustanowił rok 2024 Rokiem Rodziny Ulmów.

Do zbrodni w Markowej przyczynił się najprawdopodobniej donos granatowego policjanta Włodzimierza Lesia. Z kolei dowodzący śmiertelną ekspedycją niemieckich żandarmów Eilert Dieken nigdy nie został pociągnięty do odpowiedzialności.

Według danych z 2022 roku, Instytut Jad Waszem uhonorował medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata ponad 7200 Polaków. Nasi rodacy stanowią największą grupę narodową wyróżnioną tym najwyższym cywilnym odznaczeniem Państwa Izrael.

IPN szacuje, że za pomoc Żydom Niemcy zamordowali około tysiąca Polaków. Jednak gesty solidarności od 100 do nawet 300 tysięcy Polaków przyczyniły się do uratowania kilkudziesięciu tysięcy Żydów. W okupowanej Polsce, w przeciwieństwie do krajów Europy Zachodniej, jakakolwiek pomoc Żydom była zagrożona nawet karą śmierci.

Zobacz także

2024-05-29, godz. 09:00 81 lat temu Niemcy rozstrzelali 530 więźniów Pawiaka 81 lat temu, 29 maja 1943 roku, Niemcy rozstrzelali w ruinach warszawskiego getta około 530 więźniów Pawiaka. Była to jedna z największych masowych egzekucji… » więcej 2024-05-29, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 29 maja » więcej 2024-05-28, godz. 13:00 43 lata temu zmarł kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Tysiąclecia 43 lata temu, 28 maja 1981 roku, zmarł kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski w latach 1948-1981, mąż stanu, obrońca praw człowieka, a także Kościoła… » więcej 2024-05-28, godz. 11:00 84 lata temu wojska alianckie zdobyły Narwik 84 lat temu, 28 maja 1940 roku, wojska alianckie z udziałem Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich odbiły Niemcom Narwik - jedyny niezamarzający port… » więcej 2024-05-28, godz. 10:00 Na Powązkach Wojskowych pożegnano (27.05) Marię Dłużewską, reżyserkę, dziennikarkę Rodzina, przyjaciele, przedstawiciele świata kultury, filmu, działacze opozycji antykomunistycznej, "Solidarności Walczącej" pożegnali Marię Dłużewską… » więcej 2024-05-28, godz. 07:00 Przy Pomniku Ponarskim na wojskowych Powązkach upamiętniono ofiary zbrodni niemieckich Na cmentarzu Powązki Wojskowe przy Krzyżu-Pomniku Ponarskim upamiętniono ofiary niemieckich zbrodni. W latach 1941-1944 Niemcy przy udziale litewskich kolaborantów… » więcej 2024-05-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 maja » więcej 2024-05-27, godz. 22:08 NCK ogłosiło wyniki naboru do konkursu "Do hymnu" Sto pięćdziesiąt szkół podstawowych weźmie udział w konkursie Narodowego Centrum Kultury "Do hymnu". To placówki z Polski i jedna działająca przy ambasadzie… » więcej 2024-05-27, godz. 11:00 82 lata temu Niemcy przeprowadzili egzekucję więźniów Pawiaka w Lesie Sękocińskim 82 lata temu, w nocy z 27 na 28 maja 1942 roku, w Lesie Sękocińskim w pobliżu Magdalenki funkcjonariusze SS rozstrzelali 224 więźniów Pawiaka, wśród nich… » więcej 2024-05-27, godz. 10:00 Adam Leszczyński: polski patriotyzm jest demokratyczny, niezwiązany z jednym światopoglądem Chcemy przypomnieć opinii publicznej, że mamy gigantyczny dorobek polskiej myśli politycznej, patriotycznej. Mamy do czynienia z polskim patriotyzmem, który… » więcej
3233343536
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »