Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu zginął Leopold Kula 'Lis', bohater…
2024-03-07, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu zginął Leopold Kula "Lis", bohater walk o niepodległość Polski

Leopold Kula "Lis" [fot. wikipedia/domena publiczna/Centralne Archiwum Wojskowe]
Leopold Kula "Lis" [fot. wikipedia/domena publiczna/Centralne Archiwum Wojskowe]
105 lat temu, 7 marca 1919 roku, zmarł Leopold Kula, pseudonim "Lis", bohater walk o niepodległość kraju, naczelny komendant Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie. Zginął w wieku 22 lat, na Wołyniu, podczas starć z wojskami ukraińskimi.
Jako uczeń działał w skautingu, w 1912 roku pod pseudonimem "Lis" wstąpił do Związku Strzeleckiego. Członkowie "Strzelca" mieli stanowić kadrę nowo tworzonych przez Józefa Piłsudskiego polskich sił zbrojnych. Zanim wybuchła I wojna światowa, Leopold Kula ukończył VII klasę rzeszowskiego gimnazjum, i wkrótce trafił do Legionów Polskich. Został dowódcą 4. kompanii w grupie dowodzonej przez Mieczysława Trojanowskiego "Rysia".

18-letni Leopold wyróżnił się w walkach pod Kielcami, gdzie dowodził 2. kompanią V batalionu Legionów. Pod koniec 1914 roku stał na czele swojej kompanii w zwycięskich walkach pod Krzywopłotami i Łowczówkiem. W styczniu 1915 awansował na stopień porucznika. W trakcie działań zbrojnych, podczas urlopu w tym samym roku, zdał egzamin dojrzałości. Uważano go za zdolnego i energicznego dowódcę, dbał przy tym o swoich podwładnych. Stał się ulubieńcem Józefa Piłsudskiego. Powierzano mu najtrudniejsze odcinki walki na Ukrainie. Walczył między innymi pod Jastkowem, Kamionką, Kostiuchnówką i Kuklami. Brał udział w odsieczy Lwowa zajętego przez Ukraińców. Pod koniec 1918 roku otrzymał stopień majora.

Zmarł 7 marca 1919, w wyniku obrażeń, które odniósł podczas ataku na Torczyn, opanowany przez Ukraińców. "Młoda Armia Polska straciła jednego z najlepszych swych oficerów" - głosił komunikat Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, wydany dzień po śmierci majora Kuli.

Trumna z jego ciałem została przewieziona do Warszawy. 13 marca 1919 roku, po mszy świętej w kościele garnizonowym na placu Saskim, doszło do wielkiej manifestacji patriotycznej. Tego samego dnia trumna wyruszyła do Rzeszowa, gdzie 16 marca pochowano "Lisa" na cmentarzu Pobitno. W rodzinnym mieście także żegnały go wielotysięczne tłumy. Na jego trumnie złożono wieniec z napisem "Memu dzielnemu chłopcu - Józef Piłsudski".

Pośmiertnie Leopold Kula został awansowany na stopień pułkownika i odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

(więcej)

Leopold Kula urodził się 11 listopada 1896 roku w Kosinie koło Łańcuta, w rodzinie o tradycjach patriotycznych. Jego dziadek był powstańcem styczniowym. Leopold był też spokrewniony z Michałem Czajkowskim, działaczem niepodległościowym, uczestnikiem Powstania Listopadowego, a później bohaterem Turcji, znanym tam, jako Sadyk Pasza. Leopold kształcił się w Rzeszowie, gdzie przeniósł się wraz z rodziną. Był skautem, działał w tajnym sprzysiężeniu założonym wraz z kolegami ze szkolnej ławki. Już wtedy, jako kilkunastoletni chłopiec, nazywany przez kolegów "Lisem", czuł żołnierskie powołanie. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku w Legionach Polskich został internowany, a następnie, jako obywatel austriacki, wysłany na front włoski. Gdy wrócił do kraju, na własną prośbę został skierowany na front wschodni. W wieku 22 lat został dowódcą Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie. Do jego zadań należało tworzenie polskich struktur wojskowych i organizacja dywersji.

Ostatnią bitwę stoczył w nocy z 6 na 7 marca 1919 roku. Dowodzony przez niego oddział zdobył Torczyn. Już po zakończeniu walk, w czasie inspekcji zajętego miasta, Leopold Kula został ciężko ranny. Zmarł wskutek upływu krwi, około 6-tej rano 7 marca.

W 1932 roku w Rzeszowie odsłonięto pomnik pułkownika Leopolda "Lisa" Kuli. Wyryto na nim słowa: "(...) strzelec, legionista, Peowiak, żołnierz polski, we wszystkich pracach przykład cnoty, w walkach wzór bohaterstwa". Monument zniszczony przez Niemców w 1940, odbudowano w latach 90..

Macierzysta szkoła Leopolda Kuli "Lisa" - obecnie II Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie - nosi jego imię.

Zobacz także

2024-06-04, godz. 13:00 Tomasz Kozłowski z IPN o wyborach z 4 czerwca 1989 roku Mija 35. rocznica częściowo wolnych wyborów. 4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze po II wojnie, częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne… » więcej 2024-06-04, godz. 11:00 35. rocznica czerwcowych wyborów 1989 roku 35 lat temu, 4 czerwca 1989 roku, odbyły się wybory parlamentarne (pierwsza tura) na zasadach ustalonych podczas obrad Okrągłego Stołu. Były to pierwsze… » więcej 2024-06-04, godz. 09:00 107 lat temu została powołana Armia Polska we Francji 107 lat temu, 4 czerwca 1917 roku, została powołana Armia Polska we Francji. Nazywana też od koloru mundurów - "Błękitną Armią", była najliczniejszą… » więcej 2024-06-04, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 4 czerwca » więcej 2024-06-03, godz. 15:00 42 lata temu zginął Emil Barchański, licealista, działacz opozycji w PRL 42 lata temu, 3 czerwca 1982 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Emil Barchański, uczeń warszawskiego Liceum Ogólnokształcącego imienia Mikołaja… » więcej 2024-06-03, godz. 13:00 100 lat temu zmarł Franz Kafka, autor "Procesu" 100 lat temu, 3 czerwca 1924 roku, w Kierling koło Wiednia zmarł Franz Kafka, jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku, autor między innymi "Procesu", "Zamku"… » więcej 2024-06-03, godz. 11:00 Pokaz spektaklu „Przez ścianę” – Warszawa, 11–13 czerwca 2024 Instytut Pamięci Narodowej oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL zapraszają na kolejne pokazy spektaklu „Przez ścianę”, które… » więcej 2024-06-03, godz. 09:00 Wystawa IPN w 45. rocznicę pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski 45 lat temu papież Jan Paweł II po raz pierwszy przybył z pielgrzymką do ojczyzny. 2 czerwca 1979 roku w Warszawie papież Polak wypowiedział słowa: "Niech… » więcej 2024-06-03, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 3 czerwca » więcej 2024-06-02, godz. 11:00 45. rocznica pierwszej pielgrzymki do Polski papieża Jana Pawła II 45 lat temu, 2 czerwca 1979 roku, papież Jan Paweł II przybył z pierwszą pielgrzymką do ojczyzny. Po raz pierwszy biskup Rzymu odwiedził Polskę w jej tysiącletnich… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »