Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu zginął Leopold Kula 'Lis', bohater…
2024-03-07, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu zginął Leopold Kula "Lis", bohater walk o niepodległość Polski

Leopold Kula "Lis" [fot. wikipedia/domena publiczna/Centralne Archiwum Wojskowe]
Leopold Kula "Lis" [fot. wikipedia/domena publiczna/Centralne Archiwum Wojskowe]
105 lat temu, 7 marca 1919 roku, zmarł Leopold Kula, pseudonim "Lis", bohater walk o niepodległość kraju, naczelny komendant Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie. Zginął w wieku 22 lat, na Wołyniu, podczas starć z wojskami ukraińskimi.
Jako uczeń działał w skautingu, w 1912 roku pod pseudonimem "Lis" wstąpił do Związku Strzeleckiego. Członkowie "Strzelca" mieli stanowić kadrę nowo tworzonych przez Józefa Piłsudskiego polskich sił zbrojnych. Zanim wybuchła I wojna światowa, Leopold Kula ukończył VII klasę rzeszowskiego gimnazjum, i wkrótce trafił do Legionów Polskich. Został dowódcą 4. kompanii w grupie dowodzonej przez Mieczysława Trojanowskiego "Rysia".

18-letni Leopold wyróżnił się w walkach pod Kielcami, gdzie dowodził 2. kompanią V batalionu Legionów. Pod koniec 1914 roku stał na czele swojej kompanii w zwycięskich walkach pod Krzywopłotami i Łowczówkiem. W styczniu 1915 awansował na stopień porucznika. W trakcie działań zbrojnych, podczas urlopu w tym samym roku, zdał egzamin dojrzałości. Uważano go za zdolnego i energicznego dowódcę, dbał przy tym o swoich podwładnych. Stał się ulubieńcem Józefa Piłsudskiego. Powierzano mu najtrudniejsze odcinki walki na Ukrainie. Walczył między innymi pod Jastkowem, Kamionką, Kostiuchnówką i Kuklami. Brał udział w odsieczy Lwowa zajętego przez Ukraińców. Pod koniec 1918 roku otrzymał stopień majora.

Zmarł 7 marca 1919, w wyniku obrażeń, które odniósł podczas ataku na Torczyn, opanowany przez Ukraińców. "Młoda Armia Polska straciła jednego z najlepszych swych oficerów" - głosił komunikat Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, wydany dzień po śmierci majora Kuli.

Trumna z jego ciałem została przewieziona do Warszawy. 13 marca 1919 roku, po mszy świętej w kościele garnizonowym na placu Saskim, doszło do wielkiej manifestacji patriotycznej. Tego samego dnia trumna wyruszyła do Rzeszowa, gdzie 16 marca pochowano "Lisa" na cmentarzu Pobitno. W rodzinnym mieście także żegnały go wielotysięczne tłumy. Na jego trumnie złożono wieniec z napisem "Memu dzielnemu chłopcu - Józef Piłsudski".

Pośmiertnie Leopold Kula został awansowany na stopień pułkownika i odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

(więcej)

Leopold Kula urodził się 11 listopada 1896 roku w Kosinie koło Łańcuta, w rodzinie o tradycjach patriotycznych. Jego dziadek był powstańcem styczniowym. Leopold był też spokrewniony z Michałem Czajkowskim, działaczem niepodległościowym, uczestnikiem Powstania Listopadowego, a później bohaterem Turcji, znanym tam, jako Sadyk Pasza. Leopold kształcił się w Rzeszowie, gdzie przeniósł się wraz z rodziną. Był skautem, działał w tajnym sprzysiężeniu założonym wraz z kolegami ze szkolnej ławki. Już wtedy, jako kilkunastoletni chłopiec, nazywany przez kolegów "Lisem", czuł żołnierskie powołanie. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku w Legionach Polskich został internowany, a następnie, jako obywatel austriacki, wysłany na front włoski. Gdy wrócił do kraju, na własną prośbę został skierowany na front wschodni. W wieku 22 lat został dowódcą Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie. Do jego zadań należało tworzenie polskich struktur wojskowych i organizacja dywersji.

Ostatnią bitwę stoczył w nocy z 6 na 7 marca 1919 roku. Dowodzony przez niego oddział zdobył Torczyn. Już po zakończeniu walk, w czasie inspekcji zajętego miasta, Leopold Kula został ciężko ranny. Zmarł wskutek upływu krwi, około 6-tej rano 7 marca.

W 1932 roku w Rzeszowie odsłonięto pomnik pułkownika Leopolda "Lisa" Kuli. Wyryto na nim słowa: "(...) strzelec, legionista, Peowiak, żołnierz polski, we wszystkich pracach przykład cnoty, w walkach wzór bohaterstwa". Monument zniszczony przez Niemców w 1940, odbudowano w latach 90..

Macierzysta szkoła Leopolda Kuli "Lisa" - obecnie II Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie - nosi jego imię.

Zobacz także

2024-06-11, godz. 16:02 Nagrody "Kustosz Pamięci Narodowej" rozdane Na Zamku Królewskim w Warszawie rozdane zostały nagrody Instytutu Pamięci Narodowej "Kustosz Pamięci Narodowej". Tytuły "Kustosza Pamięci Narodowej" przyznane… » więcej 2024-06-11, godz. 15:45 25 lat temu papież Jan Paweł II złożył wizytę w polskim parlamencie Mija 25 lat od wizyty Jana Pawła II w polskim Sejmie. 11 czerwca 1999 roku, podczas siódmej pielgrzymki do ojczyzny, papież po raz pierwszy w historii przemawiał… » więcej 2024-06-11, godz. 15:45 Mija 80. rocznica walk partyzanckich w Lasach Janowskich i Lipskich Mija 80 lat od rozpoczęcia - 11 czerwca 1944 roku - zmasowanej niemieckiej operacji antypartyzanckiej w Lasach Janowskich i Lipskich na Lubelszczyźnie. Starcia… » więcej 2024-06-11, godz. 15:45 100 lat temu urodziła się Barbara Otwinowska, łączniczka Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego 100 lat temu, 11 czerwca 1924 roku, urodziła się Barbara Otwinowska, łączniczka i sanitariuszka Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego. Po wojnie… » więcej 2024-06-11, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 11 czerwca » więcej 2024-06-11, godz. 15:50 Centrum Weterana będzie współpracować z Muzeum Powstania Warszawskiego Weterani współczesnych misji polskiego wojska będą traktowani tak samo, jak uczestnicy walk z czasu drugiej wojny światowej. Stanie się tak m.in. dzięki… » więcej 2024-06-10, godz. 14:33 Paweł Pietrzyk: archiwa to historia w skali mikro [wywiad] Archiwa Państwowe dbają o przeszłość, a jednocześnie są mocno osadzone w teraźniejszości, by zabezpieczyć dokumenty dla przyszłych pokoleń. Archiwa… » więcej 2024-06-10, godz. 14:30 82. rocznica pierwszej zbiorowej ucieczki z Auschwitz-Birkenau Mija 82. rocznica pierwszej zbiorowej ucieczki z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. 10 czerwca 1942 roku około 50 więźniów podjęło próbę przedostania… » więcej 2024-06-10, godz. 09:00 Dzisiaj (10.06) uroczysta gala wręczenia nagrody IPN „Kustosz Pamięci Narodowej” Podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie poznamy laureatów tegorocznej XXIII edycji nagrody Instytutu Pamięci Narodowej „Kustosz Pamięci Narodowej”… » więcej 2024-06-10, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 10 czerwca » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »