Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu zginął Leopold Kula 'Lis', bohater…
2024-03-07, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu zginął Leopold Kula "Lis", bohater walk o niepodległość Polski

Leopold Kula "Lis" [fot. wikipedia/domena publiczna/Centralne Archiwum Wojskowe]
Leopold Kula "Lis" [fot. wikipedia/domena publiczna/Centralne Archiwum Wojskowe]
105 lat temu, 7 marca 1919 roku, zmarł Leopold Kula, pseudonim "Lis", bohater walk o niepodległość kraju, naczelny komendant Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie. Zginął w wieku 22 lat, na Wołyniu, podczas starć z wojskami ukraińskimi.
Jako uczeń działał w skautingu, w 1912 roku pod pseudonimem "Lis" wstąpił do Związku Strzeleckiego. Członkowie "Strzelca" mieli stanowić kadrę nowo tworzonych przez Józefa Piłsudskiego polskich sił zbrojnych. Zanim wybuchła I wojna światowa, Leopold Kula ukończył VII klasę rzeszowskiego gimnazjum, i wkrótce trafił do Legionów Polskich. Został dowódcą 4. kompanii w grupie dowodzonej przez Mieczysława Trojanowskiego "Rysia".

18-letni Leopold wyróżnił się w walkach pod Kielcami, gdzie dowodził 2. kompanią V batalionu Legionów. Pod koniec 1914 roku stał na czele swojej kompanii w zwycięskich walkach pod Krzywopłotami i Łowczówkiem. W styczniu 1915 awansował na stopień porucznika. W trakcie działań zbrojnych, podczas urlopu w tym samym roku, zdał egzamin dojrzałości. Uważano go za zdolnego i energicznego dowódcę, dbał przy tym o swoich podwładnych. Stał się ulubieńcem Józefa Piłsudskiego. Powierzano mu najtrudniejsze odcinki walki na Ukrainie. Walczył między innymi pod Jastkowem, Kamionką, Kostiuchnówką i Kuklami. Brał udział w odsieczy Lwowa zajętego przez Ukraińców. Pod koniec 1918 roku otrzymał stopień majora.

Zmarł 7 marca 1919, w wyniku obrażeń, które odniósł podczas ataku na Torczyn, opanowany przez Ukraińców. "Młoda Armia Polska straciła jednego z najlepszych swych oficerów" - głosił komunikat Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, wydany dzień po śmierci majora Kuli.

Trumna z jego ciałem została przewieziona do Warszawy. 13 marca 1919 roku, po mszy świętej w kościele garnizonowym na placu Saskim, doszło do wielkiej manifestacji patriotycznej. Tego samego dnia trumna wyruszyła do Rzeszowa, gdzie 16 marca pochowano "Lisa" na cmentarzu Pobitno. W rodzinnym mieście także żegnały go wielotysięczne tłumy. Na jego trumnie złożono wieniec z napisem "Memu dzielnemu chłopcu - Józef Piłsudski".

Pośmiertnie Leopold Kula został awansowany na stopień pułkownika i odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.

(więcej)

Leopold Kula urodził się 11 listopada 1896 roku w Kosinie koło Łańcuta, w rodzinie o tradycjach patriotycznych. Jego dziadek był powstańcem styczniowym. Leopold był też spokrewniony z Michałem Czajkowskim, działaczem niepodległościowym, uczestnikiem Powstania Listopadowego, a później bohaterem Turcji, znanym tam, jako Sadyk Pasza. Leopold kształcił się w Rzeszowie, gdzie przeniósł się wraz z rodziną. Był skautem, działał w tajnym sprzysiężeniu założonym wraz z kolegami ze szkolnej ławki. Już wtedy, jako kilkunastoletni chłopiec, nazywany przez kolegów "Lisem", czuł żołnierskie powołanie. Po kryzysie przysięgowym w 1917 roku w Legionach Polskich został internowany, a następnie, jako obywatel austriacki, wysłany na front włoski. Gdy wrócił do kraju, na własną prośbę został skierowany na front wschodni. W wieku 22 lat został dowódcą Polskiej Organizacji Wojskowej w Kijowie. Do jego zadań należało tworzenie polskich struktur wojskowych i organizacja dywersji.

Ostatnią bitwę stoczył w nocy z 6 na 7 marca 1919 roku. Dowodzony przez niego oddział zdobył Torczyn. Już po zakończeniu walk, w czasie inspekcji zajętego miasta, Leopold Kula został ciężko ranny. Zmarł wskutek upływu krwi, około 6-tej rano 7 marca.

W 1932 roku w Rzeszowie odsłonięto pomnik pułkownika Leopolda "Lisa" Kuli. Wyryto na nim słowa: "(...) strzelec, legionista, Peowiak, żołnierz polski, we wszystkich pracach przykład cnoty, w walkach wzór bohaterstwa". Monument zniszczony przez Niemców w 1940, odbudowano w latach 90..

Macierzysta szkoła Leopolda Kuli "Lisa" - obecnie II Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie - nosi jego imię.

Zobacz także

2024-09-30, godz. 13:00 Uroczystości Ponarskie W ubiegłym tygodniu na Wileńszczyźnie odbyły się Uroczystości Ponarskie organizowane przez gdańskie Stowarzyszenie "Rodzina Ponarska. W Kwaterze Polskiej… » więcej 2024-09-30, godz. 11:00 Grupa Ładosia otrzyma Złoty Medal Kongresu Stanów Zjednoczonych Grupa Ładosia otrzyma Złoty Medal Kongresu Stanów Zjednoczonych. Senat USA przez aklamację przyjął projekt ustawy honorującej 60 dyplomatów z 28 państw… » więcej 2024-09-30, godz. 09:00 85. rocznica zwycięstwa nad sowietami pod Parczewem 85 lat temu, 30 września 1939 roku, żołnierze Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie" pod dowództwem generała Franciszka Kleeberga pokonali pod Parczewem… » więcej 2024-09-30, godz. 08:00 Specjalny program ma pomóc w promocji lokalnych zabytków Wspieranie prac związanych z ochroną zabytków, promowanie oraz upowszechnianie dziedzictwa kulturowego - to główne założenia gminnego programu opieki nad… » więcej 2024-09-30, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 30 września » więcej 2024-09-29, godz. 16:32 Lommel - uroczystości 80-lecia wyzwolenia przez „Pancerniaków” Od mszy świętej w belgijskiej miejscowości Lommel rozpoczęły się uroczystości 80.rocznicy wyzwolenia Flandrii spod niemieckiej okupacji przez I Dywizję… » więcej 2024-09-29, godz. 09:00 85 lat temu skapitulowała Twierdza Modlin 85 lat temu, 29 września 1939 roku, po dwóch tygodniach oblężenia, ostrzeliwania i bombardowania z powietrza przez wojska niemieckie, skapitulowała Twierdza… » więcej 2024-09-29, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 29 września » więcej 2024-09-28, godz. 11:00 85 lat temu skapitulowała Warszawa 85 lat temu, 28 września 1939 roku, skapitulowała Warszawa. O godzinie 13.15 w budynku fabryki Skody na Rakowcu generał Tadeusz Kutrzeba i generał Johannes… » więcej 2024-09-28, godz. 10:00 Pruszków: obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 W Pruszkowie odbędą się - 28 września - obchody Dnia Pamięci Więźniów Obozu Dulag 121 i Niosących Im Pomoc. Niemiecki nazistowski Dulag 121 w Pruszkowie… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »