Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina…
2024-02-28, 13:00 Autor: R/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób

Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko dwie, ciężko ranne osoby.
Okupant dopuścił się zbrodni w odwecie za śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w potyczce z polskimi partyzantami. W obchodach 80. rocznicy pacyfikacji wsi weźmie udział prezydent Andrzej Duda. Uroczystości rozpoczną się o godz. 12.00 pod pomnikiem w Wanatach, gdzie odbędzie się Apel Pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Następnie o godz. 14.00 w Szkole Podstawowej im. Pamięci Wanat w Woli Łaskarzewskiej zaplanowano między innym wystąpienie prezydenta Andrzeja Dudy.

Podczas II wojny światowej w lasach garwolińskich, i prawie na całym Mazowszu, działała partyzantka Armii Krajowej. Gdy 21 lutego 1944 do zagrody Antoniego Kędziory w Wanatach przyjechał lotny oddział niemieckiej żandarmerii, w pobliżu gospodarstwa, na śniegu Niemcy znaleźli ślady prowadzące do lasu. Tam natknęli się na 13-osobowy oddział żołnierzy AK "Flądra" dowodzony przez Jana Kosickiego "Maxa", który oczekiwał na zrzut lotniczy. Doszło do zbrojnego starcia. Zginęło kilku Niemców, a trzech zostało rannych. Po stronie partyzantów był jeden ranny. W odwecie starosta garwoliński Karl Freudenthal zarządził pacyfikację Wanat. 28 lutego kilkusetosobowa ekspedycja karna złożona z funkcjonariuszy żandarmerii, gestapo i niemieckiej Policji Kryminalnej oraz kolaborantów określanych jako "Ukraińcy" lub "Kałmucy", rozpoczęła działania. Mordowano mieszkańców, podpalano budynki mieszkalne i gospodarcze, rabowano dobytek. W ciągu kilku godzin wieś przestała istnieć. Z mieszkańców uratowały się dwie osoby: Julianna Niedźwiedzka-Olejnik i Władysław Górzkowski. Dzięki ich zeznaniom znany jest sposób przeprowadzenia pacyfikacji.

Krótko po zakończeniu pacyfikacji, okoliczni mieszkańcy zebrali zwłoki pomordowanych i pochowali w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Łaskarzewie.

Karl Freudenthal zginął 6 lipca 1944 roku w zamachu zorganizowanym przez żołnierzy Armii Krajowej. Ofiary pacyfikacji upamiętnia pomnik w Wanatach w gminie Łaskarzew, postawiony w 1945 roku. Przed monumentem w 2002 ustawiono tablice z nazwiskami zamordowanych.

Zobacz także

2024-08-01, godz. 20:38 Cykl podcastów "Pamięć w eterze. Powstanie Warszawskie na falach Polskiego Radia w PRL"  "Pamięć w eterze. Powstanie Warszawskie na falach Polskiego Radia w PRL" - to tytuł cyklu podcastów przygotowanych przez Informacyjną Agencję Radiową oraz… » więcej 2024-08-01, godz. 20:33 Opole uczciło pamięć bohaterów 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Dokładnie 80 lat temu, o godzinie 17:00 wybuchło Powstanie Warszawskie. Opole również oddało hołd bohaterom powstania. W uroczystościach wojewódzkich przed… » więcej 2024-08-01, godz. 13:26 Powstańcy wspominają 63 dni walk [DŹWIĘK] Mija 80 rocznica wybuchu powstania warszawskiego. Dla jego uczestników, mimo upływu lat to wciąż żywa historia. Formację w drużynach harcerskich, Szarych… » więcej 2024-08-01, godz. 11:21 Zmarła najstarsza uczestniczka powstania warszawskiego Zmarła najstarsza uczestniczka powstania warszawskiego - Barbara Sowa "Basia". Miała 106 lat. O jej odejściu poinformowała Fundacja "Nie zapomnij o nas", opiekująca… » więcej 2024-08-01, godz. 11:19 Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie rozbudowane Rząd przeznaczy 100 milionów złotych na rozbudowę Muzeum Powstania Warszawskiego. Poinformował o tym podczas porannych uroczystości rocznicowych premier… » więcej 2024-08-01, godz. 09:00 80 lat temu Himmler rozkazał zgładzenie Stefana Roweckiego "Grota" 80 lat temu - 1 sierpnia 1944 roku - na wieść o wybuchu Powstania Warszawskiego jeden z głównych przywódców nazistowskich Niemiec Heinrich Himmler nakazał… » więcej 2024-08-01, godz. 08:00 80 lat temu wybuchło Powstanie Warszawskie To był największy zryw niepodległościowy Armii Krajowej i największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 80 lat temu, 1 sierpnia… » więcej 2024-08-01, godz. 07:00 W przeddzień 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego uczczono pamięć zrywu Msza święta i Apel Pamięci z okazji przypadającej 1 sierpnia 80. rocznicy Powstania Warszawskiego odbyły się w środę na stołecznym Placu Krasińskich… » więcej 2024-08-01, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 1 sierpnia » więcej 2024-07-31, godz. 18:20 Historycy o okolicznościach wydania rozkazu rozpoczynającego Powstanie Warszawskie Dokładnie 80 lat temu, podczas popołudniowej narady w mieszkaniu przy ulicy Pańskiej 67, podjęto decyzję o rozpoczęciu powstania warszawskiego. Rozkaz wydał… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »