Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina…
2024-02-28, 13:00 Autor: R/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób

Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko dwie, ciężko ranne osoby.
Okupant dopuścił się zbrodni w odwecie za śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w potyczce z polskimi partyzantami. W obchodach 80. rocznicy pacyfikacji wsi weźmie udział prezydent Andrzej Duda. Uroczystości rozpoczną się o godz. 12.00 pod pomnikiem w Wanatach, gdzie odbędzie się Apel Pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Następnie o godz. 14.00 w Szkole Podstawowej im. Pamięci Wanat w Woli Łaskarzewskiej zaplanowano między innym wystąpienie prezydenta Andrzeja Dudy.

Podczas II wojny światowej w lasach garwolińskich, i prawie na całym Mazowszu, działała partyzantka Armii Krajowej. Gdy 21 lutego 1944 do zagrody Antoniego Kędziory w Wanatach przyjechał lotny oddział niemieckiej żandarmerii, w pobliżu gospodarstwa, na śniegu Niemcy znaleźli ślady prowadzące do lasu. Tam natknęli się na 13-osobowy oddział żołnierzy AK "Flądra" dowodzony przez Jana Kosickiego "Maxa", który oczekiwał na zrzut lotniczy. Doszło do zbrojnego starcia. Zginęło kilku Niemców, a trzech zostało rannych. Po stronie partyzantów był jeden ranny. W odwecie starosta garwoliński Karl Freudenthal zarządził pacyfikację Wanat. 28 lutego kilkusetosobowa ekspedycja karna złożona z funkcjonariuszy żandarmerii, gestapo i niemieckiej Policji Kryminalnej oraz kolaborantów określanych jako "Ukraińcy" lub "Kałmucy", rozpoczęła działania. Mordowano mieszkańców, podpalano budynki mieszkalne i gospodarcze, rabowano dobytek. W ciągu kilku godzin wieś przestała istnieć. Z mieszkańców uratowały się dwie osoby: Julianna Niedźwiedzka-Olejnik i Władysław Górzkowski. Dzięki ich zeznaniom znany jest sposób przeprowadzenia pacyfikacji.

Krótko po zakończeniu pacyfikacji, okoliczni mieszkańcy zebrali zwłoki pomordowanych i pochowali w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Łaskarzewie.

Karl Freudenthal zginął 6 lipca 1944 roku w zamachu zorganizowanym przez żołnierzy Armii Krajowej. Ofiary pacyfikacji upamiętnia pomnik w Wanatach w gminie Łaskarzew, postawiony w 1945 roku. Przed monumentem w 2002 ustawiono tablice z nazwiskami zamordowanych.

Zobacz także

2024-08-03, godz. 09:00 Brzescy saperzy świętują 80-lecie 1. Brzeski Pułk Saperów świętuje 80-lecie istnienia jednostki. Z tej okazji (02.08) na brzeskim rynku zorganizowano uroczysty apel, defiladę, a także pokaz… » więcej 2024-08-03, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 3 sierpnia » więcej 2024-08-02, godz. 15:00 80 lat temu zmarła Krystyna Krahelska, poetka, uczestniczka Powstania Warszawskiego 80 lat temu, 2 sierpnia 1944 roku, zmarła Krystyna Krahelska, pseudonim "Danuta", poetka, uczestniczka Powstania Warszawskiego, autorka jednej z najpopularniejszych… » więcej 2024-08-02, godz. 13:00 81. rocznica zbrojnego buntu więźniów w obozie zagłady w Treblince 81 lat temu doszło do zbrojnego buntu więźniów w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince (Treblinka II). 2 sierpnia 1943 roku podpalili oni część… » więcej 2024-08-02, godz. 11:00 80 lat temu Niemcy zamordowali 40 osób w klasztorze jezuitów przy Rakowieckiej 80 lat temu, 2 sierpnia 1944 roku, w drugim dniu Powstania Warszawskiego, w klasztorze jezuitów przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie Niemcy zamordowali 40 osób… » więcej 2024-08-02, godz. 09:00 80 lat temu warszawscy powstańcy zdobyli Redutę PWPW 80 lat temu, 2 sierpnia 1944 roku, warszawscy powstańcy zdobyli Redutę Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Olbrzymi żelbetowy kompleks z podziemnymi… » więcej 2024-08-02, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 2 sierpnia » więcej 2024-08-01, godz. 20:52 Stolica oddała hołd powstańcom warszawskim w godzinę "W" Punktualnie o godzinie 17, w godzinę "W" stolica oddała hołd powstańcom warszawskim. W 80. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego miasto zatrzymało się… » więcej 2024-08-01, godz. 20:45 Rozmowa z uczestnikiem Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] - Czekaliśmy w pogotowiu kilka dni. Naszym pierwszym zadaniem było zdobycie Umschlagplatzu. I tak się zaczął pierwszy dzień - tak w specjalnym programie… » więcej 2024-08-01, godz. 20:38 Cykl podcastów "Pamięć w eterze. Powstanie Warszawskie na falach Polskiego Radia w PRL"  "Pamięć w eterze. Powstanie Warszawskie na falach Polskiego Radia w PRL" - to tytuł cyklu podcastów przygotowanych przez Informacyjną Agencję Radiową oraz… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »