Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm U…
2024-02-10, 13:45 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm Ustawodawczy

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 10 lutego 1919 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otworzył pierwszą sesję Sejmu Ustawodawczego. Ten jednoizbowy Sejm, wybrany 26 stycznia 1919, stworzył podstawy administracyjno-prawne państwa i rozpoczął proces ujednolicania prawa, obowiązującego dotychczas w poszczególnych zaborach.
Jego podstawowym zadaniem miało być określenie ustroju II Rzeczypospolitej, a także uchwalenie konstytucji odrodzonego państwa, co też się stało dwa lata później. Sejm Ustawodawczy łącznie odbył 342 posiedzenia plenarne, uchwalając 571 ustaw. Nie miał określonej kadencji. Działał prawie cztery lata, do zebrania się, wybranego na mocy konstytucji, Sejmu i Senatu I Kadencji, co nastąpiło 28 listopada 1922 roku.

W Sejmie żadne stronnictwo nie miało większości, a prawica, centrum i lewica były niemal jednakowo silne. Najwięcej mandatów miał Związek Ludowo-Narodowy, Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie" i Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast".

Pierwsze posiedzenie odbyło się w budynku byłego Instytutu Aleksandryjsko-Maryjskiego Wychowania Panien przy ulicy Wiejskiej. Tego dnia przedstawiono Sejmowi 210 dekretów rządu do zatwierdzenia. Dziesięć dni później Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski złożył urząd, po czym objął go ponownie, na mocy przyjętej przez aklamację uchwały o powierzeniu mu dalszego sprawowania urzędu, nazywanej "Małą Konstytucją". Dokument wskazywał również zadania, kompetencje i podstawowe formy działania Rady Ministrów i Sejmu Ustawodawczego, któremu przyznano status najwyższego organu, stojącego ponad innymi organami władzy publicznej.

Do ważniejszych ustaw uchwalonych przez Sejm Ustawodawczy, oprócz Małej Konstytucji, należą także: konstytucja marcowa z 17 marca 1921 roku, która ustalała republikańską formę państwa i deklarowała zwierzchność narodu, Statut Organiczny Województwa Śląskiego, ustanawiający autonomię dla tego województwa, oraz obszerny pakiet ustaw socjalnych.

W 1920 roku, w związku z groźbą inwazji Rosji sowieckiej, Sejm powołał nadzwyczajny i tymczasowy organ parlamentarno-rządowy - Radę Obrony Państwa. Gremium to mogło decydować we wszystkich sprawach związanych z prowadzeniem i zakończeniem wojny oraz zawarciem pokoju.

(więcej)

Drogę do styczniowych wyborów 1919 roku otworzyło zatwierdzenie 28 listopada 1818 ordynacji wyborczej przez Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Ordynacja ustanawiała wybory powszechne, równe, tajne, bezpośrednie i proporcjonalne. Przyznawała też czynne i bierne prawa wyborcze wszystkim obywatelom, którzy ukończyli 21 lat, bez względu na płeć. Warto podkreślić, że po raz pierwszy kobiety mogły zarówno głosować, jak i kandydować do naszego parlamentu, a także, iż Polki otrzymały prawa wyborcze wcześniej niż obywatelki Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji czy Szwajcarii.

W wyborach o poparcie obywateli walczyli kandydaci z ponad 20 list. Frekwencja wyborcza była bardzo wysoka - nie było okręgu, w którym głosowałoby mniej niż 60 procent ludności, a w wielu do urn poszło nawet 95 procent uprawnionych. Po wyborach 26 stycznia 1919 roku, w ławach Sejmu Ustawodawczego zasiadło 340 posłów. Mandat zdobyło osiem kobiet, które stanowiły niespełna dwa procent posłów. Posłanki były bardzo dobrze wykształcone, ponieważ wszystkie miały wykształcenie średnie, a niektóre z nich - także wykształcenie wyższe.

Sejm Ustawodawczy został wybrany w wyborach powszechnych, potem zaś stopniowo uzupełniany wyborami w poszczególnych dzielnicach aż do 1922 roku. Na koniec kadencji liczył 442 posłów.

Obradom sejmowym przewodził od 10 do 14 lutego 1919 Marszałek Senior Ferdynand Radziwiłł, a następnie marszałkiem został reprezentant ugrupowań prawicowych prawnik Wojciech Trąmpczyński.

Zobacz także

2024-02-26, godz. 11:00 81 lat temu w Auschwitz-Birkeanu Niemcy utworzyli obóz przeznaczony dla Romów 81 lat temu, 26 lutego 1943 roku, w niemieckim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkeanu utworzono tzw. obóz cygański, przeznaczony dla Romów. Składał… » więcej 2024-02-26, godz. 09:00 Konferencja w 80. rocznicę „Akcji Burza” W tym roku mija 80. rocznica „Akcji Burza” - największej zbrojnej operacji Armii Krajowej podjętej pod koniec okupacji niemieckiej przeciwko Niemcom z myślą… » więcej 2024-02-26, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 26 lutego » więcej 2024-02-25, godz. 13:00 30 lat temu zmarł obrońca opozycjonistów mecenas Władysław Siła-Nowicki 30 lat temu - 25 lutego 1994 roku - zmarł Wladysław Siła-Nowicki, mecenas, żołnierz i polityk. W czasach PRL-u bronił opozycjonistów w głośnych procesach… » więcej 2024-02-25, godz. 11:00 82 lata temu powołano Pierwszą Dywizję Pancerną gen. Maczka 82 lat temu, 25 lutego 1942 roku, została powołana Pierwsza Dywizja Pancerna, dowodzona przez generała Stanisława Maczka. Formacja należała do największych… » więcej 2024-02-25, godz. 09:00 193. rocznica bitwy pod Olszynką Grochowską 193 lata temu, 25 lutego 1831 roku, rozegrała się bitwa pod Olszynką Grochowską, jedno z największych i najbardziej krwawych starć w Powstaniu Listopadowym… » więcej 2024-02-25, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 25 lutego » więcej 2024-02-24, godz. 13:00 55. rocznica ostatniego rejsu MS "Batorego" 55 lat temu, 24 lutego 1969 roku, do macierzystego portu w Gdyni powrócił ze swego ostatniego rejsu transatlantyk MS "Batory". Przez ponad 30 lat służby -… » więcej 2024-02-24, godz. 11:00 Uroczystości upamiętniające generała Fieldorfa „Nila” w 71. rocznicę jego śmierci 71 lat temu komuniści zamordowali generała Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, jednego z bohaterów drugiej wojny światowej. W kwietniu 1952 roku komunistyczny… » więcej 2024-02-24, godz. 09:00 2. rocznica wojny na Ukrainie 24 lutego mija 2. rocznica rosyjskiej agresji na Ukrainę. Wojska Putina, gromadzone przy ukraińskiej granicy od jesieni 2021, ruszyły do natarcia. Atak nastąpił… » więcej
6970717273
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »