Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm U…
2024-02-10, 13:45 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm Ustawodawczy

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego. 10 lutego 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 10 lutego 1919 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otworzył pierwszą sesję Sejmu Ustawodawczego. Ten jednoizbowy Sejm, wybrany 26 stycznia 1919, stworzył podstawy administracyjno-prawne państwa i rozpoczął proces ujednolicania prawa, obowiązującego dotychczas w poszczególnych zaborach.
Jego podstawowym zadaniem miało być określenie ustroju II Rzeczypospolitej, a także uchwalenie konstytucji odrodzonego państwa, co też się stało dwa lata później. Sejm Ustawodawczy łącznie odbył 342 posiedzenia plenarne, uchwalając 571 ustaw. Nie miał określonej kadencji. Działał prawie cztery lata, do zebrania się, wybranego na mocy konstytucji, Sejmu i Senatu I Kadencji, co nastąpiło 28 listopada 1922 roku.

W Sejmie żadne stronnictwo nie miało większości, a prawica, centrum i lewica były niemal jednakowo silne. Najwięcej mandatów miał Związek Ludowo-Narodowy, Polskie Stronnictwo Ludowe "Wyzwolenie" i Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast".

Pierwsze posiedzenie odbyło się w budynku byłego Instytutu Aleksandryjsko-Maryjskiego Wychowania Panien przy ulicy Wiejskiej. Tego dnia przedstawiono Sejmowi 210 dekretów rządu do zatwierdzenia. Dziesięć dni później Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski złożył urząd, po czym objął go ponownie, na mocy przyjętej przez aklamację uchwały o powierzeniu mu dalszego sprawowania urzędu, nazywanej "Małą Konstytucją". Dokument wskazywał również zadania, kompetencje i podstawowe formy działania Rady Ministrów i Sejmu Ustawodawczego, któremu przyznano status najwyższego organu, stojącego ponad innymi organami władzy publicznej.

Do ważniejszych ustaw uchwalonych przez Sejm Ustawodawczy, oprócz Małej Konstytucji, należą także: konstytucja marcowa z 17 marca 1921 roku, która ustalała republikańską formę państwa i deklarowała zwierzchność narodu, Statut Organiczny Województwa Śląskiego, ustanawiający autonomię dla tego województwa, oraz obszerny pakiet ustaw socjalnych.

W 1920 roku, w związku z groźbą inwazji Rosji sowieckiej, Sejm powołał nadzwyczajny i tymczasowy organ parlamentarno-rządowy - Radę Obrony Państwa. Gremium to mogło decydować we wszystkich sprawach związanych z prowadzeniem i zakończeniem wojny oraz zawarciem pokoju.

(więcej)

Drogę do styczniowych wyborów 1919 roku otworzyło zatwierdzenie 28 listopada 1818 ordynacji wyborczej przez Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Ordynacja ustanawiała wybory powszechne, równe, tajne, bezpośrednie i proporcjonalne. Przyznawała też czynne i bierne prawa wyborcze wszystkim obywatelom, którzy ukończyli 21 lat, bez względu na płeć. Warto podkreślić, że po raz pierwszy kobiety mogły zarówno głosować, jak i kandydować do naszego parlamentu, a także, iż Polki otrzymały prawa wyborcze wcześniej niż obywatelki Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji czy Szwajcarii.

W wyborach o poparcie obywateli walczyli kandydaci z ponad 20 list. Frekwencja wyborcza była bardzo wysoka - nie było okręgu, w którym głosowałoby mniej niż 60 procent ludności, a w wielu do urn poszło nawet 95 procent uprawnionych. Po wyborach 26 stycznia 1919 roku, w ławach Sejmu Ustawodawczego zasiadło 340 posłów. Mandat zdobyło osiem kobiet, które stanowiły niespełna dwa procent posłów. Posłanki były bardzo dobrze wykształcone, ponieważ wszystkie miały wykształcenie średnie, a niektóre z nich - także wykształcenie wyższe.

Sejm Ustawodawczy został wybrany w wyborach powszechnych, potem zaś stopniowo uzupełniany wyborami w poszczególnych dzielnicach aż do 1922 roku. Na koniec kadencji liczył 442 posłów.

Obradom sejmowym przewodził od 10 do 14 lutego 1919 Marszałek Senior Ferdynand Radziwiłł, a następnie marszałkiem został reprezentant ugrupowań prawicowych prawnik Wojciech Trąmpczyński.

Zobacz także

2024-02-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 lutego » więcej 2024-02-06, godz. 23:15 Archiwum IPN: "Historia w artefaktach zapisana" - Maria Marynowska Maria Marynowska z domu Koziełł-Poklewska jest bohaterką najnowszej wystawy w Izbie Pamięci Strzelecka 8. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowało… » więcej 2024-02-06, godz. 13:00 Upamiętniono 81. rocznicę początku likwidacji białostockiego getta Przy wmurowanej w chodnik tablicy u zbiegu ulic Jurowieckiej i Sienkiewicza i pod pomnikiem Bohaterów Getta w Białymstoku upamiętniono w poniedziałek żydowskich… » więcej 2024-02-06, godz. 11:00 Starożytne artefakty na wystawie „Okruchy Antyku” w Muzeum Zamkowym Ponad tysiąc starożytnych artefaktów, w tym rzymskie miecze, srebrne ozdoby i biżuterię będzie można zobaczyć od piątku na wystawie „Okruchy Antyku… » więcej 2024-02-06, godz. 09:00 35 lat temu rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu 35 lat temu, 6 lutego 1989 roku, w Pałacu Namiestnikowskim w Warszawie, będącym wówczas siedzibą Urzędu Rady Ministrów (obecnie Pałac Prezydencki) rozpoczęły… » więcej 2024-02-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 6 lutego » więcej 2024-02-05, godz. 16:00 Bieg Pamięci Sybiru: 10 lutego w Białymstoku, 17 lutego we Wrocławiu 1,3 tys. osób może wziąć udział w Biegu Pamięci Sybiru - upamiętniającym ofiary wywózek na Wschód, który 10 lutego odbędzie się w Białymstoku, a… » więcej 2024-02-05, godz. 15:00 Na wystawie stałej Muzeum obozu w Treblince znajdą się pamiątki z zasobów Żydowskiego Instytutu Historycznego Na wystawie stałej w budowanym obecnie pawilonie wystawienniczo- edukacyjnym na terenie Muzeum obozu w Treblince znajdą się pamiątki m.in. z zasobów Żydowskiego… » więcej 2024-02-05, godz. 13:15 Muzeum Auschwitz: nowy projekt edukacyjny dla młodzieży z Europy Nowy projekt edukacyjny: „Auschwitz - Pamięci Europy - Pamięć Europejska” przygotowało Muzeum Auschwitz. Paweł Sawicki z biura prasowego placówki podał… » więcej 2024-02-05, godz. 09:00 IPN organizuje ogólnopolski konkurs plastyczny "Bohater na stówę" z okazji jubileuszu polskiego złotego Instytut Pamięci Narodowej organizuje ogólnopolski konkurs plastyczny "Bohater na stówę" z okazji jubileuszu polskiego złotego. Chce w ten sposób zainteresować… » więcej
6768697071
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »