Specjalną uchwałą Sejm ustanowił rok 2024 rokiem Marka Hłaski. "Był pisarzem, który potrafił nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną" - napisali posłowie.

Marek Hłasko jest autorem powieści i opowiadań, jak: "Pierwszy krok w chmurach", "Ósmy dzień tygodnia", "Następny do raju", "Sonata marymoncka" czy "Drugie zabicie psa". W twórczości przeciwstawiał się panującemu socrealizmowi, a jego bohaterowie - wrażliwi i pełni rozterek moralnych - popadali w konflikty z otaczającą rzeczywistością. Debiutował w 1954 roku socrealistycznym jeszcze w formie i wymowie opowiadaniem "Baza Sokołowska". Dwa lata później wydał, zrywający z estetyką socrealizmu, zbiór opowiadań "Pierwszy krok w chmurach", stając się jednym z największych odkryć polskiej literatury lat 50. "Książki warto pisać tylko wtedy, jeśli przekroczy się ostatnią granicę wstydu; pisanie jest rzeczą bardziej intymną od łóżka; przynajmniej dla mnie" - deklarował artysta.

Jego kariera przyspieszyła, kiedy w 1958 roku wyjechał do Paryża na zaproszenie Instytutu Literackiego. Komunistyczne władze wykorzystały ten fakt i - uznając go za uciekiniera i zdrajcę - nie przedłużyły mu paszportu i tym samym zmusiły do pozostania na Zachodzie. Wydane w 1966 roku w Paryżu wspomnienia "Piękni dwudziestoletni" utrwaliły status Marka Hłaski jako pisarza i uchodzą za jedną z jego najlepszych książek.

Zmarł nagle, w nocy z 13 na 14 czerwca 1969 roku w Wiesbaden. Miał 35 lat. Niewyjaśnione do końca okoliczności śmierci także stały się elementem jego legendy. Za najbardziej prawdopodobną przyczynę zgonu uznaje się przyjęcie przez niego zbyt dużej ilości środków nasennych, połączonych z alkoholem. W 1975 roku prochy Hłaski sprowadzono do Polski i pochowano na Cmentarzu Powązkowskim.

W Polsce zakaz druku utworów Hłaski obowiązywał przez 20 lat. W latach 80. i 90., kiedy w kraju zachodziły przemiany demokratyczne, jego twórczość przeżywała renesans. Ukazało się 13 tomów dzieł pisarza, pojawiały się kolejne wydania i biografie. Jego dzieła stawały się kanwą filmów. Należą do nich "Ósmy dzień tygodnia" w reżyserii Aleksandra Forda, "Pętla" zrealizowana przez Wojciecha Hasa, a także film "Baza ludzi umarłych" wyreżyserowany przez Czesława Petelskiego na podstawie powieści "Następny do raju". W tym przypadku jednak Marek Hłasko - po konfliktach z reżyserem - nie zgodził się na umieszczenie swojego nazwiska.

(więcej)

Marek Hłasko urodził się 14 stycznia 1934 roku w Warszawie. W wieku 16 lat ukończył edukację szkolną i pracę jako kierowca w różnych przedsiębiorstwach.

W 1958 roku wyjechał do Berlina Zachodniego. Podróżował po świecie, był między innymi w Paryżu i w Los Angeles, gdzie bez powodzenia próbował sił jako scenarzysta filmowy.

Na Zachodzie twórczość Marka Hłaski cieszyła się popularnością. Jego utwory przetłumaczono na wiele języków, powstały adaptacje radiowe i telewizyjne. Kiedy władze PRL odmówiły mu prawa powrotu do kraju, pisarz uzyskał azyl polityczny w Berlinie Zachodnim.

Od 1960 roku mieszkał w Niemczech, z żoną, sławną niemiecką aktorką Sonją Ziemann. Miał problemy z uzależnieniem od alkoholu i środków psychotropowych. W latach 1963-1965 przebywał łącznie 242 dni w klinikach psychiatrycznych.