Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego…
2023-12-13, 15:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok.

80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego urzędnika Emila Brauna

Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 13 grudnia 1943 roku, żołnierze Armii Krajowej z oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat" zastrzelili hitlerowskiego urzędnika, kierownika warszawskiego urzędu kwaterunkowego Emila Brauna. Współpracował on z gestapo i był jednym z organizatorów masowych łapanek i przesiedleń, a także tworzenia wydzielonych dzielnic tylko dla Niemców. Emil Braun był także autorem planu masowego wysiedlenia mieszkańców Warszawy.
W akcji oprócz Emila Brauna zabita została także towarzysząca mu Polka oraz naczelny inżynier Warszawy Friedrich Pabst, który miał po wysiedleniu Polaków przebudować miasto, by mogło w nim zamieszkać 100 tysięcy Niemców. Warszawa miała pełnić, według jego projektów, rolę węzła komunikacyjnego..

Wywiad AK rozpracowywał Emila Brauna przez kilka tygodni. Do ataku doszło po godzinie 8.00 13 grudnia 1943 roku na ulicy Daniłowiczowskej w Warszawie przy wejściu do urzędu starosty warszawskiego Stadthaumptmanna. Plutonem Kedywu dowodził Kazimierz Kardaś "Orkan". Żołnierze "Agatu" czekali na niemieckiego urzędnika, jadącego samochodem z domu. Wyrok śmierci, wydany przez sąd podziemny, wykonywali Jerzy Kozłowski "Kastor" oraz Jerzy Sarnowski "Polluks". To ten drugi strzela Braunowi w brzuch i dwa razy w głowę. W grupie bojowej byli także Zbigniew Dąbrowski "Cyklon" oraz Ryszard Dulniak "Daniel". Wśród łączniczek zaangażowanych w operację "Braun" wyróżniła się między innymi 14-letnia Elżbieta Dziębowska, pseudonim "Dewajtis". To ona poinformowała o wyjeździe samochodu Emila Brauna sprzed domu. Podczas trwającej niecałą minutę akcji polski oddział nie odniósł żadnych strat.

(więcej)

Wyrok na Emilu Braunie został wykonany w ramach akcji "Główki". Była to seria ataków na niemieckich funkcjonariuszach organizowanych przez polski ruch oporu w odwecie za niemieckie zbrodnie. Nazwa akcji nawiązywała do nazistowskiego symbolu Totenkopf - czaszek umieszczonych na uniformach SS. Decyzja o rozpoczęciu operacji "Główki" zapadła pod koniec 1943 roku, a najprawdopodobniej rozkaz w tej sprawie wydał ówczesny dowódca Armii Krajowej generał Tadeusz Bór-Komorowski.

Na liście skazanych na śmierć znalazło się około 100 nazistów - funkcjonariuszy policji niemieckiej, gestapo, SS, administracji okupacyjnej, nadzorców polskich pracowników, personel więzień hitlerowskich, a także organizatorzy łapanek na Polaków. Pierwsze wyroki zaczęto wykonywać jeszcze w 1943. Każda z umieszczonych na liście osób musiała zostać osądzona przez podziemny sąd. Kary orzekane były za przestępstwa i zbrodnie osobiście popełnione przez oskarżonych, ewentualnie za decyzje, które się do nich przyczyniły.

Do wykonania wyroków przeznaczone były oddziały Kedywu (Kierownictwa Dywersji KG AK) do zadań specjalnych oraz grupy szturmowe AK. Wykonywali je żołnierze "Agatu" (potem "Pegaz", a od maja 1944 batalion "Parasol") oraz batalionów szturmowych "Zośka”, "Parasol” i "Miotła”. W sumie w latach 1943-1944 wykonano kilkadziesiąt wyroków. Zastrzeleni zostali między innymi: Franz Kutschera, dowódca SS i policji w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa, Franz Bürkl, oficer gestapo, zastępca komendanta Pawiaka, August Kretschmann, zastępca komendanta Gęsiówki, Ernst Weffels, jeden ze słynących z sadyzmu funkcjonariuszy Pawiaka oraz Willy Leitgeber, oficer sekcji Kripo wyznaczony do walki z polskim podziemiem.

Zobacz także

2024-02-23, godz. 11:00 Szczątki ponad 276 osób odnaleziono na terenie b. obozu jenieckiego Stalag II Szczątki cywili, w tym kobiet i dzieci, prawdopodobnie także powstańców warszawskich, odnaleziono na terenie byłego niemieckiego obozu jenieckiego Stalag… » więcej 2024-02-23, godz. 09:00 165 lat temu zmarł Zygmunt Krasiński, wybitny poeta i pisarz epoki romantyzmu 165 lat temu, 23 lutego 1859 roku, zmarł Zygmunt Krasiński, wybitny poeta, pisarz i myśliciel epoki romantyzmu. Autor dramatu metafizycznego "Nie-boska komedia"… » więcej 2024-02-23, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 23 lutego » więcej 2024-02-22, godz. 13:00 210 lat temu urodził się Oskar Kolberg, wybitny etnograf, badacz polskiego folkloru 210 lat temu, 22 lutego 1814 roku, urodził się Oskar Kolberg, wybitny etnograf, badacz polskiego folkloru, a także kompozytor. Był jednym z pionierów badań… » więcej 2024-02-22, godz. 12:00 Obchody 214. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina w Warszawie Wystawa, spektakle i warsztaty dla dzieci, a także recitale fortepianowe i koncert w Filharmonii Narodowej - w ten sposób przez tydzień w Warszawie obchodzona… » więcej 2024-02-22, godz. 11:00 214 lat temu urodził się Fryderyk Chopin 214 lat temu, 22 lutego 1810 roku (podawane są także inne daty), w Żelazowej Woli urodził się Fryderyk Chopin, uznawany za najwybitniejszego polskiego kompozytora… » więcej 2024-02-22, godz. 09:00 W Opolu wystawa z okazji 100-lecia I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech. Jej bohaterkami są kobiety - żony, matki, sanitariuszki, nauczycielki, działaczki, walczące słowem i czynem o polski Śląsk. » więcej 2024-02-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 22 lutego » więcej 2024-02-21, godz. 15:00 Wystawa pt. „Władysław Kozielsko-Bytomski” Już od 29 lutego w Muzeum Ziemi Kozielskiej nowa wystawa czasowa pt. Władysław Kozielsko-Bytomski. » więcej 2024-02-21, godz. 13:00 Powstanie warszawskie w dokumentach z Archiwum IPN – warsztaty dla nauczycieli Archiwum IPN zaprasza nauczycieli i edukatorów na cykl warsztatów pt. Powstanie warszawskie w dokumentach z Archiwum IPN. Zajęcia realizowane są we współpracy… » więcej
9192939495
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »