Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2024-09-02, godz. 10:00 Dzisiaj spotkanie "Jan Łangowski 1904-1953. Arystokrata ducha". Prof. Antoni Maziarz historyk, dydaktyk historii, badacz dziejów Śląska XX w., wygłosi wykład zatytułowany "Jan Łangowski 1904-1953. Arystokrata ducha"… » więcej 2024-09-02, godz. 09:00 85 lat temu rozpoczął funkcjonowanie obóz koncentracyjny Stutthof 85 lat temu, 2 września 1939 roku, do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Stutthof (Sztutowo) na Pomorzu przybył pierwszy transport więźniów… » więcej 2024-09-02, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 2 września » więcej 2024-09-01, godz. 12:00 81 lat temu został utworzony batalion Szarych Szeregów "Zośka" 81 lat temu, 1 września 1943 roku, został utworzony harcerski batalion "Zośka", jeden z najsłynniejszych oddziałów walczących w Powstaniu Warszawskim. Powstał… » więcej 2024-09-01, godz. 11:00 II wojna światowa - Polskie Radio 1 września mija 85 lat od napaści Niemiec na Polskę. Od pierwszych godzin po wybuchu II wojny światowej Polskie Radio było kluczowym środkiem masowego przekazu… » więcej 2024-09-01, godz. 10:00 II wojna światowa - obrona Helu Mijają 85 lat od wybuchu II wojny światowej. Największy konflikt w dziejach świata rozpoczął się 1 września 1939 roku napaścią III Rzeszy na Polskę… » więcej 2024-09-01, godz. 04:40 II wojna światowa - bombardowanie Wielunia 85 lat temu, 1 września 1939 roku, o godzinie 4.40 niemieckie lotnictwo rozpoczęło bombardowanie Wielunia, miasta położonego w pobliżu granicy z Trzecią… » więcej 2024-09-01, godz. 04:35 II wojna światowa - bombardowanie Tczewa Mija 85. rocznica wybuchu II wojny światowej, największego konfliktu zbrojnego w historii ludzkości. Rozpoczęła się 1 września 1939 roku napaścią Niemiec… » więcej 2024-09-01, godz. 04:30 II wojna światowa - obrona Poczty Polskiej 85 lat temu, 1 września 1939 roku, nad ranem, Niemcy zaatakowali Pocztę Polską w Gdańsku. Był to jeden z pierwszych zbrojnych epizodów II wojny światowej… » więcej 2024-09-01, godz. 04:00 85 lata temu wybuchła II wojna światowa 85 lat temu, 1 września 1939 roku, wybuchła II wojna światowa, najbardziej niszczycielski i krwawy konflikt w dziejach ludzkości, wojna totalna, która zmieniła… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »