Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2024-01-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 stycznia » więcej 2024-01-07, godz. 11:00 75 rocznica śmierci Jana Rodowicza "Anody" 07 stycznia 1949 roku, podczas śledztwa w budynku Ministerstwa Publicznego w Warszawie przy ulicy Koszykowej w niejasnych okolicznościach zginął Jan Rodowicz… » więcej 2024-01-07, godz. 09:00 Paryż: wkrótce rozpocznie się rozbiórka zabytkowej pracowni Marii Skłodowskiej-Curie W Paryżu wkrótce rozpocznie się rozbiórka zabytkowej pracowni Marii Skłodowskiej-Curie. Sprawa oburza francuskich obrońców dziedzictwa kulturowego. Działania… » więcej 2024-01-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 stycznia » więcej 2024-01-06, godz. 10:00 Uroczystość Objawienia Pańskiego - Święto Trzech Króli 6 stycznia Kościół katolicki i chrześcijanie innych wyznań obchodzą uroczystość Objawienia Pańskiego, popularnie nazywaną "Trzech Króli". Jest to jedno… » więcej 2024-01-06, godz. 09:00 105 lat temu powstańcy wielkopolscy zdobyli lotnisko Ławica 105 lat temu, 6 stycznia 1919 roku, powstańcy wielkopolscy zdobyli lotnisko Ławica pod Poznaniem. Polskie oddziały przejęły około 70 samolotów i sprzęt… » więcej 2024-01-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 6 stycznia » więcej 2024-01-05, godz. 15:00 Patroni na 2024 rok ustanowieni przez parlament Polski parlament ustanowił dwunastu patronów na 2024 rok. Jak powiedziała Joanna Bancerowska, rzeczniczka Narodowego Centrum Kultury, wiele będzie się działo… » więcej 2024-01-05, godz. 13:00 Ostatnie dni wystawy "Wokół nas morze ognia" w Muzeum Polin Tylko do 8 stycznia można oglądać wystawę "Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim" w Muzeum Historii Żydów… » więcej 2024-01-05, godz. 11:00 105 lat temu urodził się pułkownik Edmund Brzozowski 105 lat temu - 5 stycznia 1919 roku - urodził się pułkownik Edmund Brzozowski, uczestnik kampanii włoskiej w czasie II wojny światowej, potem wieloletni przewodniczący… » więcej
115116117118119
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »