Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2024-02-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 lutego » więcej 2024-02-11, godz. 23:20 Muzeum Auschwitz: sesja poświęcona obrazowi Auschwitz w kulturze masowej Obrazowi Auschwitz w kulturze masowej poświęcona będzie sesja edukacyjna online, którą przygotowało należące do Muzeum Auschwitz międzynarodowe centrum… » więcej 2024-02-11, godz. 09:00 20 lat temu zmarł pułkownik Ryszard Kukliński 20 lat temu, 11 lutego 2004 roku, w Stanach Zjednoczonych zmarł pułkownik Ryszard Kukliński, były oficer Ludowego Wojska Polskiego, tajny współpracownik… » więcej 2024-02-11, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 11 lutego » więcej 2024-02-10, godz. 15:00 104 lata temu odbyły się zaślubiny Polski z Bałtykiem 104 lata temu, 10 lutego 1920 roku, odbyły się zaślubiny Polski z Bałtykiem. Tego dnia w Pucku generał broni Józef Haller, dowódca Frontu Pomorskiego, wrzucił… » więcej 2024-02-10, godz. 13:45 105 lat temu po raz pierwszy zebrał się Sejm Ustawodawczy 105 lat temu, 10 lutego 1919 roku, Tymczasowy Naczelnik Państwa Józef Piłsudski otworzył pierwszą sesję Sejmu Ustawodawczego. Ten jednoizbowy Sejm, wybrany… » więcej 2024-02-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 10 lutego » więcej 2024-02-09, godz. 21:15 Cykl filmowy IPN-u kolejny odcinek Można już oglądać kolejny odcinek cyklu filmowego Instytutu Pamięci Narodowej "Polacy ratujący Żydów - Nie tylko Ulmowie". Tym razem poświęcony jest… » więcej 2024-02-09, godz. 13:00 25 lat temu zmarł profesor Aleksander Gieysztor, wieloletni dyrektor Zamku Królewskiego 25 lat temu, 9 lutego 1999 roku, zmarł profesor Aleksander Gieysztor, historyk, jeden z najbardziej cenionych polskich mediewistów, wykładowca Uniwersytetu… » więcej 2024-02-09, godz. 11:00 81 lat temu oddział UPA wymordował mieszkańców polskiej wsi Parośla 81 lat temu, 9 lutego 1943 roku, oddział Ukraińskiej Powstańczej Armii wymordował mieszkańców polskiej wsi Parośla w powiecie sarneńskim na Wołyniu. Zginęło… » więcej
112113114115116
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »