Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2024-01-26, godz. 11:00 Dzisiaj (26.01) do kin wchodzi "Kos", zdobywca Złotych Lwów 48. FPFF w Gdyni 26 stycznia do kin wchodzi "Kos" - zdobywca Złotych Lwów 48. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Fabuła w reżyserii Pawła Maślony przedstawia… » więcej 2024-01-26, godz. 09:00 PE uczcił pamięć o ofiarach Holokaustu Parlament Europejski uczcił minutą ciszy ofiary Holokaustu. Specjalną, prawie godzinną sesję plenarną w Brukseli zorganizowano w związku z przypadającym… » więcej 2024-01-26, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 26 stycznia » więcej 2024-01-25, godz. 15:00 W Rydze odsłonięto tablicę z nazwą ulicy imienia Ity Kozakiewicz W Rydze w ubiegły piątek uroczyście odsłonięto tablicę z nazwą ulicy imienia Ity Kozakiewicz. Ita Kozakiewicz była działaczką polskiej mniejszości na… » więcej 2024-01-25, godz. 13:00 105 lat temu powstała Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych ma już 105 lat. Przedsiębiorstwo zostało powołane 25 stycznia 1919 roku przez rząd Ignacego Jana Paderewskiego… » więcej 2024-01-25, godz. 11:00 Rocznica oswobodzenia niemieckiego KL Auschwitz w TVP Polonia W rocznicę oswobodzenia KL Auschwitz TVP Polonia pokaże trzy filmy dokumentalne poświęcone byłym więźniom niemieckiego obozu - będą to: „Położna”… » więcej 2024-01-25, godz. 09:00 81 lat temu Niemcy rozstrzelali przed Ścianą Straceń w Auschwitz 53. Polaków 81 lat temu, 25 stycznia 1943 roku, Niemcy rozstrzelali przed Ścianą Straceń w Auschwitz 53 Polaków, podejrzanych o działalność przeciw SS i przygotowywanie… » więcej 2024-01-25, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 25 stycznia » więcej 2024-01-24, godz. 16:45 Uroczystości upamiętniające strajk w Stoczni Szczecińskiej To był pierwszy przypadek w bloku komunistycznym, gdy pierwszy sekretarz partii przyjeżdża do strajkujących robotników negocjować porozumienie. W styczniu… » więcej 2024-01-24, godz. 15:00 „Papierowa amunicja” – wystawa wydawnictw drugiego obiegu PRL Blisko sto tytułów prasy i książek wydanych w PRL poza cenzurą pokazano na wystawie „Papierowa amunicja”, otwartej we wtorek w bibliotece Uniwersytetu… » więcej
106107108109110
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »