Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Komunalne zwycięstwo
2022-11-19, 07:20 Autor: Bolesław Bezeg

Komunalne zwycięstwo

Czołówka "Górnoślązaka" z 1919 r.
Czołówka "Górnoślązaka" z 1919 r.
103 lata temu w efekcie rewolucji listopadowej, która miała miejsce w Niemczech w r. 1918, odbyły się wybory samorządowe. Choć początkowo zarządzono je na początek 1919 r. to ostatecznie odbyły się one w listopadzie 1919 r. 103 lata temu w ponad 200 śląskich gminach 100 proc. mandatów radnych zdobyli Polacy.
Z Historycznego Punktu Widzenia 19 listopada 2022
Po raz pierwszy miały się one odbyć w oparciu o demokratyczną ordynację wyborczą. Jednak w prowincjach o przeważającym żywiole polskim obawiając się bojkotu lub akcji dezorganizującej, władze niemieckie zdecydowały się na uchylenie dekretu o wyborach na czas nieokreślony.

Chociaż termin wyborów nie był jeszcze znany, to wiadomo było, że w końcu jednak się one odbędą. Dlatego już w początkach lutego 1919 r. bytomski Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej oraz Polski Prowincjonalny Komitet Wyborczy na Śląsku zaapelowały na łamach polskiej prasy o poparcie polskiej listy w wyborach komunalnych.

Równocześnie zaapelowano także do polskich partii politycznych o zawieszenie walki politycznej i rezygnację ze zgłoszenia własnych list kandydatów.

W październiku 1919 r., po względnym uspokojeniu sytuacji na Śląsku po sierpniowym pierwszym powstaniu, komisarz rządu Prus ds. Śląska Otton Hörsing zgłosił wniosek o przeprowadzenie wyborów komunalnych w Rejencji Opolskiej. Uważał on, że jest to dla Niemców dobry moment, bo najbardziej aktywni Polacy jako byli uczestnicy powstania znajdowali się na emigracji w Polsce, albo w aresztach i obozach. Wybory zarządzono zatem na 9 listopada 1919 r.

Te rachuby nie sprawdziły się, bowiem w międzyczasie ogłoszono amnestię i powracający z emigracji i więzień powstańcy natychmiast aktywnie włączali się w agitację wyborczą. Ta agitacja była zresztą na wszelkie sposoby utrudniana. Władze cofały debit czyli zezwolenie na rozpowszechnianie polskim czasopismom. Wzrastała liczba interwencji cenzury, odmawiano zezwoleń na wiece wyborcze, albo rozwiązywano wiece w trakcie ich trwania.

Często też zdarzało się, że bojówki KOOS czyli Kampforganisation Oberschlesien bandycko rozbijały polskie legalne wiece.

Mimo wcześniejszych zabiegów polskie ugrupowania nie były skonsolidowane. PPS wystawiła swoje własne listy. W wielu gminach ulegając ambicjom osobistym Polacy wystawili lokalne listy o nieokreślonej narodowości czy proweniencji politycznej.

Pojawiły się takie komitety jak: partia obywatelska, partia robotników, partia chałupników, partia gospodarzy, partia ludzi małych czy związek posiedzicieli domów i gruntów. Na 26 powiatów polskie listy wystawiono w 20.

Mimo to wybory stały się wielkim polskim sukcesem. Na 762 gmin Polacy zdobyli większość w 629, a w 216 zdobyli 100 proc. mandatów. Z 8432 mandatów radnych aż 6251 objęli Polacy co stanowiło 74,12 proc.

Wybory samorządowe w listopadzie 1919 r. były dla obu stron ważną próbą generalną przed mającym się odbyć na Śląsku plebiscytem.

Zobacz także

2021-08-07, godz. 07:23 Raduje się serce, raduje się dusza... Wczoraj minęła 107 rocznica wymarszu z Krakowa I Kompanii Kadrowej przyszłych Legionów Józefa Piłsudskiego. Do dziś wielu historyków i publicystów poddaje… » więcej 2021-08-01, godz. 08:01 Powstanie Warszawskie 1. sierpnia 1944. PAMIĘTAMY Przejdź do Powstanie Warszawskie 1944. » więcej 2021-07-31, godz. 07:29 Święta Teresa od Krzyża 79 lat temu – w pierwszych dniach sierpnia 1942 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz II Birkenau zginęła święta Edyta Stein. » więcej 2021-07-25, godz. 08:40 Karlik z Kocyndra Pojutrze przypadają 142 urodziny Stanisława Ligonia. Był to znany pod pseudonimem Karlik z Kocyndra – polski pisarz, malarz, ilustrator, działacz kulturalny… » więcej 2021-07-24, godz. 07:36 Patrioci i kolaboranci 1655 W minionym tygodniu miała miejsce 365 rocznica wkroczenia wojsk szwedzkich na terytorium Rzeczypospolitej, co zapoczątkowało wojnę, która przeszła do historii… » więcej 2021-07-18, godz. 08:32 Antyhitlerowiec nie znaczy polonofil! My Polacy, mamy taką narodową przypadłość, którą najkrócej można by określić patologiczną sympatią do wrogów naszych wrogów. Wydaje się, że przypadająca… » więcej 2021-07-17, godz. 07:25 Wiek strącania samolotów Dziś przypada siódma rocznica zestrzelenia nad wschodnią Ukrainą malezyjskiego samolotu pasażerskiego Boeing 777 z blisko 300 osobami na pokładzie. Wśród… » więcej 2021-07-11, godz. 08:25 Grunwaldzka rocznica za pasem W najbliższy czwartek będziemy obchodzić 611 rocznicę bitwy pod Grunwaldem. Może się wydawać, że już wszystko o tej bitwie powiedziano, zawsze jednak… » więcej 2021-07-10, godz. 07:25 Ikar z Opola W najbliższy piątek przypada 46 rocznica zestrzelenia przez myśliwce Układu Warszawskiego rolniczego samolotu prowadzonego przez mieszkającego w Opolu pilota… » więcej 2021-07-04, godz. 08:25 Państwo Obojga Narodów W tym roku przypadła 452 rocznica powstania państwa, które do historii przeszło jako Rzeczpospolita Obojga Narodów. 1 lipca 1569 roku podczas Sejmu odbywającego… » więcej
1415161718
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »