Radio Opole » Z historycznego punktu widzenia » Felietony » Komunalne zwycięstwo
2022-11-19, 07:20 Autor: Bolesław Bezeg

Komunalne zwycięstwo

Czołówka "Górnoślązaka" z 1919 r.
Czołówka "Górnoślązaka" z 1919 r.
103 lata temu w efekcie rewolucji listopadowej, która miała miejsce w Niemczech w r. 1918, odbyły się wybory samorządowe. Choć początkowo zarządzono je na początek 1919 r. to ostatecznie odbyły się one w listopadzie 1919 r. 103 lata temu w ponad 200 śląskich gminach 100 proc. mandatów radnych zdobyli Polacy.
Z Historycznego Punktu Widzenia 19 listopada 2022
Po raz pierwszy miały się one odbyć w oparciu o demokratyczną ordynację wyborczą. Jednak w prowincjach o przeważającym żywiole polskim obawiając się bojkotu lub akcji dezorganizującej, władze niemieckie zdecydowały się na uchylenie dekretu o wyborach na czas nieokreślony.

Chociaż termin wyborów nie był jeszcze znany, to wiadomo było, że w końcu jednak się one odbędą. Dlatego już w początkach lutego 1919 r. bytomski Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej oraz Polski Prowincjonalny Komitet Wyborczy na Śląsku zaapelowały na łamach polskiej prasy o poparcie polskiej listy w wyborach komunalnych.

Równocześnie zaapelowano także do polskich partii politycznych o zawieszenie walki politycznej i rezygnację ze zgłoszenia własnych list kandydatów.

W październiku 1919 r., po względnym uspokojeniu sytuacji na Śląsku po sierpniowym pierwszym powstaniu, komisarz rządu Prus ds. Śląska Otton Hörsing zgłosił wniosek o przeprowadzenie wyborów komunalnych w Rejencji Opolskiej. Uważał on, że jest to dla Niemców dobry moment, bo najbardziej aktywni Polacy jako byli uczestnicy powstania znajdowali się na emigracji w Polsce, albo w aresztach i obozach. Wybory zarządzono zatem na 9 listopada 1919 r.

Te rachuby nie sprawdziły się, bowiem w międzyczasie ogłoszono amnestię i powracający z emigracji i więzień powstańcy natychmiast aktywnie włączali się w agitację wyborczą. Ta agitacja była zresztą na wszelkie sposoby utrudniana. Władze cofały debit czyli zezwolenie na rozpowszechnianie polskim czasopismom. Wzrastała liczba interwencji cenzury, odmawiano zezwoleń na wiece wyborcze, albo rozwiązywano wiece w trakcie ich trwania.

Często też zdarzało się, że bojówki KOOS czyli Kampforganisation Oberschlesien bandycko rozbijały polskie legalne wiece.

Mimo wcześniejszych zabiegów polskie ugrupowania nie były skonsolidowane. PPS wystawiła swoje własne listy. W wielu gminach ulegając ambicjom osobistym Polacy wystawili lokalne listy o nieokreślonej narodowości czy proweniencji politycznej.

Pojawiły się takie komitety jak: partia obywatelska, partia robotników, partia chałupników, partia gospodarzy, partia ludzi małych czy związek posiedzicieli domów i gruntów. Na 26 powiatów polskie listy wystawiono w 20.

Mimo to wybory stały się wielkim polskim sukcesem. Na 762 gmin Polacy zdobyli większość w 629, a w 216 zdobyli 100 proc. mandatów. Z 8432 mandatów radnych aż 6251 objęli Polacy co stanowiło 74,12 proc.

Wybory samorządowe w listopadzie 1919 r. były dla obu stron ważną próbą generalną przed mającym się odbyć na Śląsku plebiscytem.

Zobacz także

2022-01-16, godz. 08:20 Źródła ukraińskich kłopotów Pojutrze przypada 368 rocznica zawarcia przez Kozaków i przedstawicieli cara Aleksego I ugody perejasławskiej, od której datuje się udział Moskwy w polityce… » więcej 2022-01-15, godz. 07:20 Cichociemny Niedźwiadek W najbliższą środę 19 stycznia przypada 77 rocznica wydania przez generała Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka” rozkazu rozkazu rozwiązującego Armię… » więcej 2022-01-09, godz. 08:21 Jagielloński mariaż Pojutrze przypada 636 rocznica zawarcia na zamku w Wołkowysku umowy pomiędzy polskim poselstwem, a litewskim księciem Jagiełłą. Dzięki temu porozumieniu… » więcej 2022-01-08, godz. 07:20 Człowiek Wolności Dziś chciałbym Opowiedzieć Państwu o postaci szerokiej publiczności niemal zupełnie nieznanej, a która to odcisnęła silne piętno na polskiej rzeczywistości… » więcej 2022-01-06, godz. 08:33 Odkrywca Troi Dokładnie 200 lat temu czyli 6 stycznia 1822 roku urodził się Heinrich Schliemann niemiecki archeolog amator, który wsławił się odkryciem ruin uważanej… » więcej 2022-01-02, godz. 08:27 Coraz gorzej Zjawisko sukcesywnego pogarszania jakości w niemal każdej sferze naszego życia można porównać do jednokierunkowej autostrady. Daje się to zauważyć poprzez… » więcej 2022-01-01, godz. 08:19 Kiedy zaczyna się wojna? Powiedzmy sobie uczciwie, że utrzymywanie , iż II wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 r. z pewnej perspektywy może być uznane za swoisty europocentryzm… » więcej 2021-12-26, godz. 08:21 Przełomowe oblężenie 366 lat temu - 26 grudnia 1655 r. wojska szwedzkie zwinęły oblężenie Jasnej Góry, będące częścią szwedzkiej inwazji znanej jako Potop Szwedzki. » więcej 2021-12-25, godz. 08:23 Walka o tron i wiarę Dziś przypada 996 rocznica koronacji na króla Polski Mieszka II Lamberta, który zapoczątkował w naszych dziejach niechlubną tradycję bratobójczych walk… » więcej 2021-12-19, godz. 08:20 Górnictwo węglowe w średniowieczu Wczoraj minęła 65 rocznica wydania pierwszego znanego nam zezwolenia na budowę na Śląsku sztolni przeznaczonej do wydobycia węgla kamiennego. » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »