Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2021-11-29, 06:20 Autor: Bolesław Bezeg

Kartka z kalendarza

191 lat temu w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe. Dziś przypada 209 rocznica zakończenia bitwy nad Berezyną – ostatniej bitwy napoleońskiej kampanii moskiewskiej roku 1812. Dziś przypada 67 rocznica śmierci znanego na Śląsku polskiego działacza narodowego Arkadiusza Bożka znanego jako Arka Bożek.
Kartka z Kalendarza 29 listopada 2021
Arka Bożek urodził się 12 stycznia 1899 w Markowicach koło Raciborza. W jego domu mówiono po polsku i po czesku, bo z Czech właśnie pochodziła rodzina jego matki Bernardyny Sławik.

Uczył się Arka Bożek w niemieckiej szkole podstawowej a potem w szkole wieczorowej. Jego przywiązanie do kultury polskiej pojawiło się po przeczytaniu powieści Henryka Sienkiewicza „Krzyżacy”. Czytał ją w języku niemieckim.

Nie bez znaczenia był także udział w uroczystości odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie w roku 1910 dokąd wybrał się z na zorganizowaną przez polskie stowarzyszenia z Raciborza wycieczkę w celach czystko turystycznych i zupełnie nie z pobudek patriotycznych. Dopiero podniosła atmosfera i zapoznanie się z jawnie polskim przekazem organizatorów uroczystości skłoniło go do rozmyślań o własnej tożsamości.

Podczas I wojny światowej zgłosił się Arka Bożek na ochotnika do pruskiego wojska. Walczył we Francji nad Marną i we Włoszech nad Isonzo. Był czterokrotnie ranny. W uznaniu zasług oraz odwagę awansowano go do stopnia sierżanta.

W wojsku zetknął się z działaczami socjalistycznymi co zaowocowało nabraniem przez niego lewicowych przekonań. Z tego powodu po powrocie do Raciborza początkowo współpracował z komunistycznym Związkiem Spartakusa. Współpracę tę zerwał przekonawszy się, że organizacja ta nie popiera idei niepodległej Polski. Wtedy związał się z ruchem narodowym.

W jesiennych wyborach do samorządów gminnych w roku 1919 został radnym gminy Markowice. Równocześnie przejął po rodzicach 9-hektarowe gospodarstwo i ożenił się z Jadwigą Komor.

Zaangażował się także w działalność spółdzielczą. Współtworzył w powiecie raciborskim Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska. W jej szeregach pełnił funkcję dowódcy 2 kompanii 4 pułku raciborskiego.

W czasie I powstania śląskiego kierował akcją wysadzenia mostu na Odrze pod Raciborzem. Miało to na celu utrudnienie Niemcom przerzucenia wojsk w rejon ogarnięty powstaniem.

Brał udział w akcji plebiscytowej, m.in. ochraniając polską manifestację w Raciborzu 2 maja 1920 r. kiedy to kierowany przez niego oddział stoczył serię walk z niemieckimi bojówkami próbującymi udaremnić polski wiec. Podczas III powstania śląskiego pełnił funkcję łącznika pomiędzy dowództwem powstania a aliancką Komisją Międzysojuszniczą w Opolu.

Po powstaniu był członkiem Polsko-Niemieckiej Komisji Mieszanej ds. Górnego Śląska, której zadaniem była regulacja i wyjaśnianie wszystkich spornych spraw jakie pojawiały się w efekcie przesunięcia granic.

Gdy w 1924 roku wybrano go na wójta Markowic władze niemieckie zwlekały z zatwierdzeniem tego faktu prymy trzy lata. Po powstaniu Związku Polaków w Niemczech objął funkcję wiceprezesa I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech w Opolu.

Kandydując z ramienia Polsko-Katolickiej Partii Ludowej zdobył mandat posła na sejmiki: prowincjonalny w Opolu i powiatowy w Raciborzu. W dniu 31 grudnia 1938 Gestapo nakazało mu opuścić Górny Śląsk. Wyjechał do Berlina i tam do maja 1939 roku pracował w centrali Związku Polaków w Niemczech.

Po próbie zamordowania go przez Gestapo przez Pomorze uciekł do Katowic. Lata II wojny światowej spędził na emigracji. W grudniu 1939 roku został mianowany przez prezydenta RP na uchodźstwie członkiem Rady Narodowej Rzeczpospolitej Polskiej. Jako delegat polskiego Rządu wraz z generałem Józefem Hallerem odbył podróż do polskich środowisk w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie zabiegali o poparcie dla emigracyjnego rządu i ochotników do tworzonej u boku aliantów armii polskiej.

Po II wojnie światowej Arka Bożek powrócił do Polski i zaangażował się w działania mikołajczykowskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Wkrótce z poparcia tej partii mianowano go wicewojewodą śląsko-dąbrowskim. W roku 1949 został odsunięty od funkcji publicznych. Zmarł 29 listopada 1954 roku w Katowicach.

Zobacz także

2024-04-19, godz. 02:11 Kartka z kalendarza 19 kwietnia - Dzień Pamięci Ofiar Holocaustu i Powstania w Getcie Warszawskim. 19 kwietnia - Eswatini, czyli „kraj ludu Suazi” - państwo w południowej… » więcej 2024-04-18, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 18 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, ustanowiony przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych i wpisany przez UNESCO… » więcej 2024-04-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Hemofilię, ustanowiony w 1989 roku przez Światową Federację Hemofilii. » więcej 2024-04-16, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 16 kwietnia - Święto Wojsk Inżynieryjnych - Dzień Sapera, obchodzony przez Wojsko Polskie, dla upamiętnienia sforsowania Odry i Nysy Łużyckiej przez wojska… » więcej 2024-04-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Kombatanta. 15 kwietnia - Światowy Dzień Trzeźwości. 15 kwietnia - Światowy Dzień Sztuki. » więcej 2024-04-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 kwietnia - Święto Chrztu Polski, święto państwowe, ustanowione przez Sejm 22 lutego 2019 roku. Prawdopodobnie 14 kwietnia 966 roku, w Wielką Sobotę… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 13 kwietnia - Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, ustanowiony przez Sejm 14 listopada 2007 roku. Jest obchodzony w rocznicę opublikowania przez Niemcy… » więcej 2024-04-12, godz. 00:16 Kartka z kalendarza 12 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych, upamiętniający pierwszy lot człowieka w kosmos. Został zainicjowany przez Zgromadzenie… » więcej 2024-04-11, godz. 09:38 Kartka z kalendarza 11 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Chorobę Parkinsona, obchodzony od 1997 roku. Został ustanowiony przez Europejskie Stowarzyszenie Choroby Parkinsona… » więcej 2024-04-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 kwietnia 837 roku - Według obliczeń astronomów Kometa Halleya minęła Ziemię w najbliższej dotychczas odległości - około 5,8 miliona kilometrów. » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »