Książę Mieszko Plątonogi był drugim synem księcia Władysława Wygnańca. Przypomnijmy, że Wygnaniec był najstarszym synem Bolesława Krzywoustego pozbawionym swojego księstwa i stanowiska seniora rodu w wyniku spisku młodszych braci.

Po interwencji cesarza synowie Krzywoustego oddali synom Wygnańca Śląsk. Plątonogiemu przypadł Śląsk Górny. W literaturze historycznej występuje jako pierwszy tego imienia książę opolsko-raciborski. Jego dokładna data urodzenia nie jest znana, ale nie jest to nic niezwykłego, bo nie znamy dat urodzenia większości ówczesnych książąt.

Wraz z bratem późniejszym księciem dolnośląskim Bolesławem Wysokim Mieszko przebywał w dzieciństwie na wygnaniu, od którego pochodził przydomek ich ojca. Na rozkaz cesarza Bolesław Kędzierzawy w roku 1163 oddał im Śląsk, ale bez głównych grodów. W roku 1166 bracia siłą odzyskali poszczególne miasta swoich księstw.

Początkowo bracia współrządzili całym Śląskiem, ale niezadowolony ze swojego niewielkiego wpływu na rządy Mieszko podjął zbrojny bunt przeciwko bratu. Wsparł go pierworodny syn Wysokiego Jarosław, który nie mógł się doczekać objęcia rządów we Wrocławiu. Po ponownej interwencji cesarza konflikt został zażegnanym i Mieszko otrzymał jako swoją dzielnicę Cieszyn i Racibórz, a Jarosław Opole. Współpraca Mieszka i Jarosława okazała się trwała, a po śmierci tego drugiego w roku 1201 Mieszko objął władzę w Opolu na stałe związując je z Górnym Śląskiem.

W roku 1210 doszło do największego triumfu Mieszka Plątonogiego. Korzystając z tego, że w Borzykowie na granicy Śląska i Wielkopolski odbywał się zjazd polskich książąt. Mieszko zbrojnie opanował Kraków na rok obejmując funkcję seniora rodu.

Książę Opolski i Krakowski Mieszko Plątonogi zmarł 16 maja 1211 roku. Pochowano go najprawdopodobniej w krakowskiej katedrze.