397 - W Mediolanie zmarł Święty Ambroży, biskup, jeden z Czterech Wielkich Doktorów Kościoła, obok Świętych - Augustyna, Hieronima i Grzegorza Wielkiego. Patron Mediolanu i Bolonii, pszczelarzy i woskarzy, opiekun pszczół i zwierząt domowych. Urodził się około 340 roku w Trewirze, obecnie w Niemczech.
986 - W Quedlinburgu w środkowych Niemczech odbył się zjazd, na którym Mieszko I oficjalnie podporządkował się cesarzowi Ottonowi III. Większość historyków jest zdania, że chodziło jedynie o uznanie władzy królewskiej Ottona. Niektórzy sugerują, że mogło chodzić o realną zależność lenną. Według kronik z IX wieku Mieszko po spotkaniu dołączył do wyprawy Ottona na ziemię Słowian Połabskich - Wieletów.
1350 - Król Polski Kazimierz III Wielki zawarł w Budzie porozumienie z królem Węgier Ludwikiem I Wielkim o pomocy węgierskiej w walce z Litwą. W zamian Polacy zobowiązali się do odsprzedania Ludwikowi Rusi za 100 tysięcy florenów, w przypadku, jeśli Kazimierz doczeka się męskiego potomka. W przypadku gdyby król Polski umarł nie pozostawiwszy syna, tron Polski oraz sporna Ruś miały przejść we władanie króla węgierskiego.
1541 - Ignacy Loyola został pierwszym generałem zakonu jezuitów.
1581 - Korsarz Francis Drake, po zakończeniu rejsu dookoła świata, otrzymał tytuł szlachecki od królowej Anglii Elżbiety I Tudor. Rok wcześniej Drake wrócił z wyprawy dookoła świata, przywożąc ze sobą ładunek przypraw korzennych i hiszpańskie skarby. Wyprawa okazała się olbrzymim sukcesem finansowym, korsarz mianowany do stopnia admirała, zdobył wielki majątek, przysparzając równie wielkich dochodów Koronie Brytyjskiej.
1646 - Urodził się Antoine Galland, francuski orientalista i archeolog. Autor pierwszego europejskiego przekładu "Księgi tysiąca i jednej nocy". Prace nad tłumaczeniem trwały 13 lat. Antoine Galland przełożył na francuski także Koran. Zmarł 17 lutego 1715 roku.
1660 - Za zasługi wojenne król Polski Jan Kazimierz nadał hetmanowi polnemu Stefanowi Czarnieckiemu starostwo tykocińskie z Białymstokiem. Stefan Czarniecki przekazał te ziemie swojej córce Katarzynie Aleksandrze, żonie Jana Klemensa Branickiego.
1682 - Zmarł Michał Kazimierz Pac, hetman wielki litewski, wojewoda wileński. Był fundatorem wielu świątyń, między innymi kościoła Świętych Piotra i Pawła w Wilnie, w którym został pochowany. Urodził się około 1624 roku.
1721 - Robert Walpole został pierwszym premierem Wielkiej Brytanii. Jego rządy odznaczały się porządkiem w skarbie, rozwojem gospodarki i kolonii, unikaniem konfliktów zewnętrznych.
1791 - Uchwalono konstytucję tak zwanej Rzeczypospolitej Pawłowskiej. Była to republika samorządowa utworzona w granicach I Rzeczypospolitej we wsi Pawłowo koło Wilna, w której właściciel wsi, ksiądz Paweł Ksawery Brzostowski, w 1769 roku zastąpił pańszczyznę oczynszowaniem i nadał chłopom wolność osobistą. Rzeczpospolita Pawłowska obejmowała obszar ponad trzech tysięcy hektarów, miała własną konstytucję, herb, pieniądze, sejm, skarb, kasę samopomocy i szkołę. Republika księdza Brzostowskiego w Pawłowie istniała 25 lat.
1794 - W czasie Insurekcji Kościuszkowskiej w bitwie pod Racławicami wojsko polskie, dowodzone przez naczelnika powstania Tadeusza Kościuszkę, pokonało armię rosyjską, dowodzoną przez generała majora Aleksandra Tormasowa. W bitwie udział wzięli chłopi-kosynierzy pod wodzą Wojciecha Bartosza. Polacy stracili kilkuset żołnierzy, a Rosjanie około tysiąca. 230 rocznica
1803 - Car Aleksander I powołał Cesarski Uniwersytet Wileński. Po rozbiorach polski uniwersytet założony przez Stefana Batorego utracił status szkoły wyższej, stając się Powszechną Szkołą Wileńską. W 1803 roku na mocy ukazu carskiego uczelnia odzyskała swoje prawa i stała się głównym ośrodkiem kultury i nauki polskiej pod zaborami.
1818 - Kongres podjął decyzję, że na fladze Stanów Zjednoczonych będzie znajdować się 13 poziomych pasów czerwonych i białych, symbolizujących 13 pierwotnych kolonii. W lewym górnym rogu flagi umieszczono 20 białych pięcioramiennych gwiazd na granatowym tle, oznaczających 20 stanów. W wypadku przyłączenia do unii nowego stanu, na fladze USA pojawia się kolejna gwiazda. Obecnie jest ich 50.
1820 - Urodził się Jan Walery Królikowski, aktor i reżyser, wykładowca Szkoły Dramatycznej w Warszawie. Zdobył sławę i uznanie, jako jeden z największych artystów scen polskich w rolach z wielkiego repertuaru. Występował w teatrach w Lublinie, Krakowie i Warszawie. Grał między innymi z Heleną Modrzejewską, którą jako Ofelię miał za partnerkę w swej roli tytułowej w "Hamlecie” Williama Szekspira. Zmarł 11 września 1886 roku.
1826 - Urodził się Zénobe Théophile Gramme, belgijski elektrotechnik. W 1869 roku wynalazł komutator, przyczyniając się do rozwoju maszyn elektrycznych prądu stałego. W 1871 roku zbudował pierwszą prądnicę prądu stałego, zwaną od jego nazwiska prądnicą Gramme’a. Zmarł 20 stycznia 1901 roku.
1826 - Urodził się Wincenty Niewiadomski, literat, popularyzator nauk przyrodniczych, urzędnik. Od końca lat 60. XIX wieku należał do czołówki warszawskich szachistów. Przeszedł do historii także, jako ojciec Eligiusza Niewiadomskiego, zabójcy prezydenta Gabriela Narutowicza. Był współredaktorem dzieła "Mikołaj Kopernik", przygotowanego na jubileusz 400-lecia urodzin astronoma. Zmarł 2 stycznia 1892 roku.
1841 - William Henry Harrison, jako pierwszy prezydent USA zmarł w trakcie sprawowania urzędu. Jego następcą został dotychczasowy wiceprezydent John Tyler.
1845 - Brytyjski chirurg James Esdaile przeprowadził w szpitalu w Kalkucie pierwszą operację na pacjencie znieczulonym przy pomocy hipnozy. W listopadzie 1846 roku gubernator Bengalu oddał do dyspozycji Esdaile'a mały szpital w Kalkucie, w którym przeprowadzał on przez 18 miesięcy operacje na pacjentach wprowadzonych w stan hipnozy.
1845 - Urodził się Jerzy Badura, polski działacz narodowy na Śląsku, pisarz, duchowny ewangelicki. Wydawał podręczniki i książki o tematyce religijnej oraz "Nowiny Szląskie" - pismo dla polskich ewangelików. Zmarł 2 września 1911 roku.
1860 - Urodził się Bronisław Wilhelm Sawicki, chirurg, członek Polskiej Akademii Umiejętności, twórca pierwszego w Warszawie nowoczesnego oddziału chirurgii pediatrycznej. Zmarł 11 stycznia 1931 roku.
1865 - Urodził się książę Zdzisław Lubomirski, prawnik, polityk i działacz społeczny. 16 lipca 1916 roku został prezydentem Warszawy. 27 października 1917 roku wszedł z arcybiskupem warszawskim Aleksandrem Kakowskim oraz ziemianinem Józefem Ostrowskim w skład Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. 10 listopada 1918 roku Lubomirski witał Józefa Piłsudskiego na dworcu w Warszawie. Dzień później, jako członek Rady Regencyjnej przekazał mu władzę wojskową, a 14 listopada władzę polityczną. Zmarł 31 lipca 1943 roku.
1875 - Urodził się Pierre Monteux, francuski dyrygent, który w wieku 86 lat został głównym dyrygentem London Symphony Orchestra, z kontraktem opiewającym na 25 lat. Dyrygował między innymi podczas prapremiery "Święta wiosny” Igora Strawińskiego 29 maja 1913 roku. Zmarł 1 lipca 1964 roku.
1875 - Urodził się Kazimierz Prószyński, wynalazca i konstruktor, twórca aeroskopu - pierwszej ręcznej, automatycznej kamery filmowej ze stabilizacją obrazu. W 1907 roku opracował metodę synchronizacji dźwięku i obrazu filmowego, używając jej w wynalazku noszącym nazwę "kinofon" oraz rozpoczął realizację filmów dźwiękowych. Zmarł w niemieckim obozie koncentracyjnym w Mauthausen-Gusen 13 marca 1945 roku.
1883 - W Wieliczce urodził się Władysław Skoczylas, grafik, drzeworytnik, malarz, rzeźbiarz, autor "Pochodu zbójników", "Teki zbójnickiej" i "Teki podhalańskiej". Najbardziej charakterystycznym elementem jego stylu jest tak zwany "grzebyk” Skoczylasa - zazębianie się czarnego z białym - który rytmizuje kompozycje. Jeden z największych zbiorów prac tego artysty znajduje się w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce. Zgromadzono tam ponad 400 drzeworytów, akwarel, rysunków i dokumentów związanych z osobą twórcy. Zmarł 8 kwietnia 1934 roku w Warszawie.
1896 - Urodził się Robert Emmet Sherwood, amerykański dramaturg i scenarzysta filmowy. Trzykrotny zdobywca Nagrody Pulitzera. Laureat Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany do filmu "Najlepsze lata naszego życia" Williama Wylera. Zmarł 14 listopada 1955 roku.
1905 - Urodził się Tadeusz Schwartz, inżynier elektryk, profesor, kierownik i założyciel Katedry Elektrotermii Politechniki Warszawskiej. Zmarł 14 grudnia 1970 roku.
1911 - Urodził się Václav Čtvrtek, czeski pisarz, autor dobranocek i książek dla dzieci. Dzieciństwo spędził w Jičínie, gdzie później osadził swojego najbardziej znanego bohatera, rozbójnika Rumcajsa. Wszystkie bajki Václava Čtvrteka mają niezwykłe, baśniowe tło: są tu rusałki, wodniki, mówiące zwierzęta. Na uwagę zasługuje humor, niejednokrotnie niemal surrealistyczny, przybierający cechy groteski. Autor chwali ludową mądrość dobrych bohaterów, która ostatecznie zawsze wygrywa ze złośliwością i chciwością złych postaci. Był kawalerem Orderu Uśmiechu. Zmarł 6 listopada 1976 roku.
1912 - Urodził się Jan Rybkowski, reżyser i scenarzysta filmowy. Twórca obrazów: "Dziś w nocy umrze miasto", "Godziny nadziei", "Kapelusza Pana Anatola”, a także seriali telewizyjnych: "Chłopi", "Kariera Nikodema Dyzmy", "Rodzina Połanieckich". Zmarł 29 grudnia 1987 roku.
1915 - Urodził się Jan Drda, czeski prozaik, dramaturg, dziennikarz. Napisał między innymi zbiór opowiadań "Milcząca barykada" oraz baśnie sceniczne " Igraszki z diabłem" i "Zapomniany diabeł". W 1968 roku otwarcie sprzeciwił się interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, za co został odwołany z funkcji redaktora naczelnego tygodnika Svět práce” i przeszedł na emeryturę. Zmarł 28 listopada 1970 roku.
1917 - Urodziła się Helena Chłopek, poetka, pisarka. W swojej twórczości inspirowała się folklorem, przyrodą i tradycjami wiejskimi. Autorka tomików poezji: "Z rozalińskich łanów", "Powroty", "Okruchy", a także opowiadań. Zmarł 18 listopada 2007 roku.
1918 - Rada Regencyjna powołała rząd Jana Kantego Steczkowskiego. Niespełna miesiąc później premier wystosował tajną notę do Państw Centralnych o konieczności budowy państwa w granicach Królestwa Polskiego. Zgadzał się na granicę z Ukraińską Republiką Ludową, utratę czterech północnych powiatów guberni suwalskiej w zamian za rekompensatę na wschód od linii rzek Narew-Biebrza, deklarował zawarcie przymierza wojskowego i traktatu handlowego z Państwami Centralnymi, zapewniającego wolną żeglugę na Wiśle i dostęp w ten sposób Polski do morza. Tajna nota opublikowana w sierpniu przez "Berliner Tageblatt” wywołała falę krytyki i oburzenia w społeczeństwie polskim, w konsekwencji we wrześniu premier musiał podać się do dymisji.
1919 - Powstał kabaret Qui Pro Quo, najsłynniejszy kabaret w międzywojennej Warszawie. Teksty pisał głównie Julian Tuwim, a wśród wykonawców byli między innymi Eugeniusz Bodo, Hanka Ordonówna, Mira Zimińska, Zula Pogorzelska i Adolf Dymsza. Kabaret działał do 1932 roku. 105 rocznica
1920 - W Katowicach utworzono Niemiecki Komisariat Plebiscytowy. Jego głównym zadaniem było podejmowanie wszelkich działań zapewniających pozostanie obszaru plebiscytowego w obszarze państwa niemieckiego. W latach 1920-1922 na działalność plebiscytową Niemcy wydały 68 milionów marek w złocie.
1921 - Urodził się Jerzy Kluger, inżynier, biznesmen, przyjaciel i kolega z klasy Jana Pawła II. Służył papieżowi pomocą w czasie rozmów dyplomatycznych z Izraelem, a także w czasie przygotowań do historycznej wizyty Jana Pawła II w rzymskiej synagodze 15 kwietnia 1986. W 1989 przyjechał do Wadowic ze specjalnym listem od Jana Pawła II na uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy w miejscu, gdzie stała synagoga spalona przez Niemców we wrześniu 1939. W 2003 Jerzy Kluger otrzymał tytuł "Człowiek Pojednania", przyznawany przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów. Zmarł 31 grudnia 2011 roku.
1922 - Urodził się Elmer Bernstein, amerykański kompozytor, znany głównie z muzyki filmowej i telewizyjnej, między innymi do obrazów: "Siedmiu wspaniałych", "Dziesięć przykazań", "Zabić drozda", "Blues Brothers”, "Gangi Nowego Jorku”, "Bardzo Dziki Zachód”, "Zaklinacz deszczu”, "Wiek niewinności”, "Pogromcy duchów”. W 1967 roku dostał Oscara za muzykę do filmu "Na wskroś nowoczesna Millie”. Zmarł 18 sierpnia 2004 roku.
1923 - Powstała amerykańska wytwórnia filmowa Warner Bros. Została założona przez braci Warner: Alberta, Sama i Harry’ego, polskich imigrantów żydowskiego pochodzenia urodzonych w Krasnosielcu w powiecie makowskim na Mazowszu, jako: Aaron, Szmul i Hirsz Wonsal oraz Jacka, urodzonego już w Kanadzie, jako Itzhak Wonsal. Warner Bros. jest producentem lub dystrybutorem ponad 6,5 tysiąca filmów fabularnych, między innymi: "Casablanca", "Przygody Robin Hooda", "Sokół maltański", "Buntownik bez powodu", "Maverick", "Brudny Harry", "Batman" i "Zabójcza broń". Warner Bros jest obecnie udziałowcem między innymi stacji telewizyjnych HBO, Cinemax, CNN i Cartoon Network.
1924 - Zmarł Bronisław Koraszewski - dziennikarz i działacz społeczny na terenie Śląska Opolskiego. Przybliżał mieszkańcom historyczne związki Śląska Opolskiego z Polską. Założył i redagował Gazetę Opolską a także redagował „Gazetę Górnośląską” i „Głos Ludu Górnośląskiego”. Był także inicjatorem organizacji polskich takich jak Opolski Bank Ludowy, Towarzystwo Handlowe Polskie i Towarzystwo Polsko-Katolickie. Po podziale Górnego Śląska zamieszkał w Katowicach. Urodził się 15 latego 1864 roku. 100 rocznica
1926 - W Częstochowie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma katolickiego "Niedziela”. Początkowo było to pismo diecezjalne, a po II wojnie światowej ukazuje się, jako tygodnik ogólnopolski. Jego średni nakład wynosi obecnie około 100 tysięcy egzemplarzy. Pierwszy numer ukazał się z podtytułem "Tygodnik dla ludu katolickiego Diecezji Częstochowskiej. Ilustrowany tygodnik katolicki Diecezji Częstochowskiej”. Pierwszym redaktorem naczelnym był ksiądz Wojciech Mondry.
1930 - Urodził się Zygmunt Molik, aktor, teoretyk teatru, członek Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego. Wystąpił między innymi w filmach "Krzyż walecznych" oraz "Późne popołudnie". Zmarł 6 czerwca 2010 roku.
1931 - Zmarł André Jules Aristide Michelin, francuski przemysłowiec i wynalazca, który wraz ze swoim bratem wynalazł w 1891 rozbieralną oponę pneumatyczną z dętką. Ich wynalazek znalazł zastosowanie najpierw w kołach rowerowych, a później w samochodowych. Dzięki temu zakłady Michelin w Clermont-Ferrand stały się jednym z największych na świecie producentów opon samochodowych. André Michelin był również twórcą znanego francuskiego przewodnika turystycznego dla zmotoryzowanych Guide Michelin. W 1910 wydał znaną składaną mapę samochodową Francji. Przewodniki i mapy Michelin są we Francji równie znane jak opony tej firmy. Urodził się 16 stycznia 1853 roku.
1932 - Urodził się Jerzy Gruza, reżyser teatralny i telewizyjny, twórca wielu telewizyjnych widowisk i programów. Współpracował z Bogumiłem Kobielą i Jackiem Fedorowiczem, z którymi stworzył cykle rozrywkowe "Poznajmy się” i "Małżeństwo doskonałe”. Reżyser między innymi filmów: "Dzięcioł”, "Motylem jestem, czyli romans 40-latka" oraz seriali: "Wojna domowa”, "Czterdziestolatek”, "Tygrysy Europy” i "Pierścień i róża”. Zmarł 16 lutego 2020 roku.
1932 - Urodził się Andriej Tarkowski, rosyjski reżyser, uważany za jednego z największych artystów w historii sztuki filmowej. Twórca obrazów: "Solaris", "Zwierciadło", "Stalker", "Czas podróży", "Andriej Rublow". Od 1982 roku pracował we Włoszech i Francji. Jego filmy zdobywały nagrody na festiwalach w Cannes i Wenecji, a ich twórca został w 1980 roku laureatem Nagrody imienia Luchino Viscontiego. Zmarł 29 grudnia 1986 roku.
1940 - Sowieckie władze rozpoczęły likwidację obozu jenieckiego w Ostaszkowie. W tym obozie przetrzymywano sześć tysięcy 570 Polaków, uważanych przez Sowietów za szczególnie niebezpiecznych: oficerów, podoficerów i szeregowych wywiadu, żandarmerii wojskowej, straży granicznej, służby więziennej oraz policjantów. W Ostaszkowie przebywało też kilkudziesięciu księży i prawników oraz osadników wojskowych i ziemian. Polskich jeńców sowieci przewozili koleją do stacji Kalinin, obecnie Twer, następnie specjalnymi samochodami- więźniarkami do siedziby NKWD, gdzie ich mordowano. Pod osłoną nocy ciężarówkami wywożono zwłoki do miejscowości Miednoje i tam grzebano w przygotowanych dołach. Dla zatarcia śladów na zbiorowych mogiłach zasadzono las. Funkcjonariusze NKWD na rozkaz kierownictwa sowieckich komunistów z 5 marca 1940 roku zamordowali co najmniej 21 768 obywateli Polski uznanych za wrogów władzy sowieckiej”, którzy byli przetrzymywani w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. 16 kwietnia 2012 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu nazwał mord katyński "zbrodnią wojenną popełnioną przez władze ZSRR”.
1940 - Niemcy zamordowali 499 pacjentów szpitala psychiatrycznego w Warcie koło Sieradza. Zbrodnia niemiecka była częścią tak zwanej "Akcji T4", programu realizowanego w III Rzeszy w latach 1939-1944 polegającego na fizycznej "eliminacji życia niewartego życia”. W latach 1940-1941 Niemcy zabili 70 273 chorych i niepełnosprawnych, w tym także pensjonariuszy szpitali psychiatrycznych na terenach okupowanych.
1940 - W pierwszej masowej egzekucji na poligonie w Firleju pod Radomiem Niemcy rozstrzelali 145 Polaków. Do 13 stycznia 1945 roku Niemcy zamordowali w Firleju około 15 tysięcy osób.
1940 - Urodził się Franciszek Kępka, pilot szybowcowy, pilot samolotowy, instruktor lotniczy. Czterokrotny wicemistrz świata, rekordzista świata i pięciokrotny rekordzista Polski. Zmarł 15 grudnia 2001 roku.
1941 - Urodził się Siergiej Diesnicki, radziecki aktor, odtwórca tytułowej roli w filmie "Test pilota Pirxa" w reżyserii Marka Piestraka. Zagrał również w "Klątwie Doliny Węży" tego samego reżysera.
1945 - Zmarł w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen generał Mieczysław Ryś-Trojanowski, pseudonim "Ryszard", były dowódca 5. Pułku Piechoty Legionów Polskich, dowódca Okręgu Korpusu I Warszawa we wrześniu 1939 roku. Organizował na nowo Armię Lublin, a po agresji ZSRR na Polskę przedostał się na Węgry, gdzie uczestniczył w organizowaniu przerzutu polskich oficerów do Francji. Urodził się 21 października 1881 roku.
1946 - Oddziały ukraińskich nacjonalistów UPA spaliły miasto Bukowsko oraz wsie: Nowotaniec, Nagórzany, Dudyńce, Pielnia, Pobiedno, w powiecie sanockim. W czasie pacyfikacji miejscowości Ukraińcy zabili dziewięciu Polaków.
1946 - Urodziła się Halina Wyrodek, aktorka, piosenkarka, gwiazda "Piwnicy pod Baranami", przez wiele lat związana z Teatrem imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie, aktorka filmowa, znana między innymi z ról w filmach "Party przy świecach", "Grzeszny żywot Franciszka Buły". W "Piwnicy pod Baranami" interpretowała utwory do słów między innymi Baczyńskiego, Witkacego, Szekspira, Leśmiana i Poświatowskiej. Jej najbardziej znaną piosenką kabaretową jest "Ta nasza młodość", skomponowana przez Zygmunta Koniecznego do słów wiersza Tadeusza Śliwiaka. Utwór ten w jej interpretacji został stałym punktem. Zmarła 12 sierpnia 2008 w Krakowie.
1949 - W Waszyngtonie podpisano Traktat Północnoatlantycki, na mocy którego powstała organizacja polityczno-wojskowa, znana pod nazwą Paktu Północnoatlantyckiego - NATO. Akt założycielski podpisało 12 państw: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Włochy. Układ wszedł w życie 24 sierpnia 1949 roku. 2 marca 1999 do NATO przyjęta została Polska, Czechy i Węgry. Organizacja liczy aktualnie 30 członków. 75 rocznica
1949 - Zmarł Wacław Lipiński, podpułkownik Wojska Polskiego, działacz antykomunistycznego podziemia niepodległościowego. W kampanii wrześniowej 1939 był od 7 do 29 września w Dowództwie Obrony Warszawy na stanowisku szefa propagandy, gdzie nadawał codzienne komunikaty radiowe przez rozgłośnię Warszawa II. Od marca 1946 stał na czele Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej, jako przedstawiciel Stronnictwa Niezawisłości Narodowej. Na początku 1947, po rozbiciu Komitetu przez komunistyczne służby bezpieczeństwa, został aresztowany i skazany w procesie pokazowym na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnie więzienie. Urodził się 28 września 1896 roku. 75 rocznica
1960 - Amerykański film "Ben-Hur" w reżyserii Williama Wylera zdobył 11 Oscarów. "Ben Hur" oraz "Władca Pierścieni: Powrót Króla" i "Titanic" są filmami, które zdobyły najwięcej Oscarów - po 11.
1961 - Premiera komedii "Mąż swojej żony" w reżyserii Stanisława Barei. Fabuła filmu opowiada o małżeństwie kompozytora, Michała Karcza i sławnej lekkoatletki-sprinterki, Jadwigi Fołtasiówny. Mimo że kompozytor odnosi sukcesy, to sława żony przyćmiewa go i zaczyna to negatywnie oddziaływać na ich małżeństwo. Główne role zagrali: Bronisław Pawlik, Aleksandra Zawieruszanka i Mieczysław Czechowicz. Scenariusz filmu był adaptacją sztuki Jerzego Jurandota "Mąż Fołtasiówny" z 1959 roku.
1962 - Urodził się Piotr Siwkiewicz, aktor. Wystąpił między innymi w filmach: "Yesterday”, "Pociąg do Hollywood”, "Marcowe migdały”, "Bejbi Blues", "Sęp".
1968 - Został zamordowany Martin Luther King, czarnoskóry pastor kościoła baptystów, walczący o prawa Afroamerykanów w Stanach Zjednoczonych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1964 roku, człowiek 1963 magazynu "Time”. Propagował walkę o prawa pokrzywdzonych bez stosowania przemocy, opowiadał się za "cywilnym nieposłuszeństwem". Wzorem dla niego był hinduski myśliciel i polityk Mahatma Gandhi. Organizował "marsze milczenia", manifestacje, których uczestnicy domagali się pełnych praw obywatelskich dla Afroamerykanów. Urodził się 15 stycznia 1929 roku.
1969 - 40-letni czeski komunista Evzen Ploček podpalił się na placu w Jihlavie, protestując przeciwko okupacji Czechosłowacji przez wojska Układu Warszawskiego. W jego pogrzebie, który odbył się 12 kwietnia uczestniczyło ponad pięć tysięcy osób. Wcześniej w proteście przeciwko interwencji wojsk Związku Sowieckiego, Polski, Węgier, Bułgarii i NRD dokonali samospalenia w Pradze studenci Jan Palach i Jan Zajic. 55 rocznica
1969 - Amerykańscy chirurdzy Domingo Liotta i Denton Cooley wszczepili w klinice w Houston w Teksasie pierwsze sztuczne serce. Sztuczne serce stymulowane impulsami elektrycznymi funkcjonowało 64 godziny do czasu, gdy pacjentowi wszczepiono serce pobrane od ofiary wypadku drogowego. 55 rocznica
1973 - Oficjalnie otwarto World Trade Center w Nowym Jorku. Był to kompleks siedmiu budynków w dzielnicy Lower Manhattan, w tym Twin Towers, zaprojektowany przez amerykańskiego architekta japońskiego pochodzenia Minoru Yamasakiego. Budowa rozpoczęła się 5 sierpnia 1966. W Światowym Centrum Handlu było zatrudnionych około 25 tysięcy osób. Zostało ono zniszczone 11 września 2001 roku w wyniku zamachu terrorystycznego.
1973 - Zmarł Carmine Gallone, włoski reżyser i scenarzysta filmowy, twórca pierwszego w historii europejskiego dźwiękowego filmu muzycznego "Neapol, śpiewające miasto" z 1930 roku z Janem Kiepurą w głównej roli. Carmine Gallone wyreżyserował ponad 120 filmów podczas swej 50-letniej kariery. Wśród nich: "Avatar", "Dzieje grzechu", "Scypion Afrykański" i "Kurier carski". Jego filmy czterokrotnie były nagradzane na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. Urodził się 10 września 1885 roku.
1973 - Zmarł Tadeusz Kraszewski, pisarz, dziennikarz, literat. Autor powieści: "Robin Hood", "Wóz wagantów", "Pan Filip z Konopi. Powieść z czasów saskich". Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się na ochotnika do wojska i dostał się do niewoli radzieckiej, następnie przez rok pracował przy budowie kolei w rejonie Murmańska. W czasie II wojny światowej brał udział w walkach Armii "Poznań”, a podczas bitwy nad Bzurą został ciężko ranny. Urodził się 12 stycznia 1903 roku.
1975 - Została założona firma komputerowa Microsoft Billa Gates’a, jedno z największych na świecie przedsiębiorstw z branży technologii informacyjnych. Najbardziej znane, jako producent systemów operacyjnych MS-DOS, Microsoft Windows i oprogramowania biurowego Microsoft Office. Firma produkuje także popularne konsole do gier komputerowych.
1976 - Premiera filmu "Wszyscy ludzie prezydenta" w reżyserii Alana Jay'a Pakuli. Amerykański dramat powstał na podstawie książki Carla Bernsteina i Boba Woodwarda pod tym samym tytułem. Film przedstawia okoliczności ujawnienia afery Watergate, do którego doprowadzili obaj dziennikarze. Główne role zagrali: Robert Redford, Dustin Hoffman i Jason Robards. Film został narodzony czterema Oscarami: za najlepszy scenariusz adaptowany, najlepszą scenografię, najlepszy dźwięk i dla najlepszego aktora drugoplanowego.
1977 - W katastrofie lotniczej w New Hope w Georgii zginęły 72 osoby, a 22 osoby zostały ranne. Samolot McDonnell Douglas DC-9-31 lecący z Huntsville w stanie Alabama do Atlanty, rozbił się w czasie awaryjnego lądowania na lokalnej drodze.
1979 - Zginął Zulfikar Ali Bhutto, pakistański polityk, założyciel Pakistańskiej Partii Ludowej, w latach 1971 -1973 - prezydent, a od 1973-go do 1977 roku - premier. Od 1977-go więziony, następnie stracony. Ojciec Benazir Bhutto, dwukrotnie szefowej rządu Pakistanu. Urodził się 5 stycznia 1928 roku. 45 rocznica
1980 - Zmarł Władysław Tatarkiewicz, filozof, historyk filozofii, etyk i historyk sztuki, jeden z najwybitniejszych współczesnych humanistów polskich. Opracował semantyczną analizę szczęścia, przeprowadził rozważania psychologiczne na temat przeżyć człowieka szczęśliwego i nieszczęśliwego. Zajmował się również estetyką i historią sztuki. Autor prac: "Historia filozofii”, "O szczęściu”, "Rządy artystyczne Stanisława Augusta”, "Historia estetyki”. Urodził się 3 kwietnia 1886 roku.
1980 - Zmarł Aleksander Ford, reżyser filmowy, autor pierwszego powojennego polskiego filmu dokumentalnego "Majdanek - cmentarzysko Europy” oraz twórca filmów fabularnych: "Krąg pierwszy”, "Młodość Chopina”, "Ulica Graniczna”, "Krzyżacy”, "Ósmy dzień tygodnia” i "Piątka z ulicy Barskiej”. W 1968 roku wyemigrował za granicę. Urodził się 24 listopada 1908 roku.
1980 - Zmarł Feliks Parnell, tancerz, choreograf, kierownik baletu. Przez wiele lat związany z warszawskimi teatrzykami operetkowymi, kabaretami i rewiami, prowadził również własny zespół baletowy. Po wojnie był choreografem baletu w operach we Wrocławiu, Poznaniu, Łodzi i Warszawie. Urodził się 13 grudnia 1898 roku.
1983 - Pierwszy lot amerykańskiego wahadłowca Challenger. Prom kosmiczny z 56 astronautami wykonał 10 lotów, spędził w przestrzeni kosmicznej ponad 62 dni, przeleciał łącznie 41 milionów 527 tysięcy 416 kilometrów. Uległ zniszczeniu 28 stycznia 1986 roku tuż po starcie. Zginęło wówczas siedmiu członków załogi. Przyczyną katastrofy było uszkodzenie pierścienia uszczelniającego w prawym silniku wspomagającym.
1983 - Zmarła Gloria Swanson, amerykańska aktorka, jedna z najwybitniejszych gwiazd w historii kina niemego. Uznanie i olbrzymią popularność uzyskała dzięki rolom w takich filmach jak: "Kaprys losu", "Sadie Thompson", "Królowa Kelly" oraz "The Trespasser". W epoce kina dźwiękowego występowała sporadycznie. Za najwybitniejszy film w całej jej karierze uznaje się "Bulwar Zachodzącego Słońca" Billy’ego Wildera z 1950. Urodziła się 27 marca 1899 roku.
1984 - Zmarł Oleg Antonow, radziecki konstruktor lotniczy, autor projektów rodziny samolotów "Antonow": An-2, An-8, An-10, An-12, An-14, An-22, An-24, An-26, An-28 i An-124 „Rusłan” a także jego następca - An-225 „Mrija”, którego jedyny egzemplarz został zniszczony w 2022 roku po inwazji Rosji na Ukrainę. Oleg Antonow był także autorem projektu A40-KT, który polegał na zaopatrzeniu w płatową konstrukcją nośną czołgu T-60 wraz z gąsiennicami. A40-KT raz wzbił się w powietrze, ale nie zdecydowano się na jego produkcję do celów bojowych. Oleg Antonow urodził się 7 lutego 1906 roku. 40 rocznica
1993 - Zmarł Alfred Mosher Butts, amerykański architekt, wynalazca gry planszowej scrabble. Urodził się 13 kwietnia 1899 roku.
1996 - Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych została utworzona policja sądowa, wchodząca w skład Policji państwowa służba mundurowa. Jej zadaniem jest ochrona bezpieczeństwa w sądach i prokuraturach. Policja sądowa jest uprawniona do ochrony sądów powszechnych, wojewódzkich sądów administracyjnych, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego, z wyłączeniem Izby Wojskowej tego Sądu oraz powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.
1998 - Zmarł Władysław Krygowski, prawnik, adwokat, pracownik i działacz polskich organizacji turystycznych, publicysta, znawca polskich Karpat, autor przewodników górskich i książek poświęconych górom. Jeden z najbardziej zasłużonych dla rozwoju polskiej turystyki górskiej i kształtowania jej etosu. Urodził się 28 stycznia 1906 roku.
2003 - W katastrofie śmigłowca bojowego Mi-24D na poligonie w Drawsku Pomorskim zginęło trzech żołnierzy, a sześciu zostało ciężko rannych. Komisja Badania Wypadków Lotniczych Ministerstwa Obrony Narodowej orzekła, że przyczyną wypadku był błąd pilota. Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu skazał go na dwa lata więzienia w zawieszeniu na cztery lata.
2004 - Zmarł Marian Jonkajtys, aktor, reżyser, poeta, rzeźbiarz, założyciel Teatru na Targówku w Warszawie. Po 1989 roku pisał wiersze w większości poświęcone męczeństwu polskich zesłańców na Syberii i w Kazachstanie. Jest autorem "Hymnu Sybiraków”. Wydał kilka tomów poetyckich, w tym najbardziej znany My, których ocaliłeś”. Urodził się 20 maja 1931 roku. 20 rocznica
2007 - Naczelny Sąd Administracyjny uznał za zgodne z prawem nadanie dziecku, jako drugiego imienia Dąb. Sąd podzielił opinię Rady Języka Polskiego, że "nie powinno się nadawać imion pochodzących od wyrazów pospolitych", zaznaczył jednak, że jest ona jedynie zaleceniem językoznawców i nie może zmieniać przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że nadanie imienia dziecku jest atrybutem władzy rodzicielskiej, a przypadki dopuszczalnej odmowy wpisania do aktu urodzenia imion zgłoszonych przez rodziców są wyczerpująco wskazane w przepisach prawa i nie podlegają rozszerzającej wykładni, mogącej prowadzić do ograniczenia władzy rodzicielskiej w zakresie swobody wyboru imienia dziecka.
2011 - Podczas lądowania w stolicy Demokratycznej Republiki Konga Kinszasie rozbił się wyczarterowany przez misję ONZ samolot Bombardier CRJ-100ER. Zginęły 32 osoby, a jedna została ranna - kongijski dziennikarz Francis Mwamba. Do katastrofy doszło podczas lądowania, gdy nad miastem przechodziła silna burza, której towarzyszyły wyładowania elektryczne]. Samolot z dużą siłą uderzył w pas startowy, przełamał się na kilka części, a następnie stanął w płomieniach.
2012 - W wyniku samobójczego zamachu bombowego w Teatrze Narodowym w stolicy Somalii Mogadiszu zginęło dziesięć osób, w tym szefowie Somalijskiej Federacji Piłki Nożnej i Narodowego Komitetu Olimpijskiego. Do zamachu przyznała się islamska organizacja terrorystyczna Al-Shabaab.
2015 - Zmarł Klaus Rifbjerg, duński pisarz, dramaturg, poeta. Autor powieści społeczno-obyczajowych, których akcja toczy się po II wojnie światowej. Tworzył również poezje, eseje, scenariusze filmowe i dramaty. Zajmował się krytyką literacką. Urodził się 15 grudnia 1931 roku.
2016 - Zmarła Elżbieta Dziębowska, pseudonim "Dewajtis", muzykolog, nauczycielka akademicka, w czasie II wojny światowej członkini Szarych Szeregów i oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat", uczestniczka Powstania Warszawskiego. Była najmłodszą wywiadowczynią oddziału. Uczestniczyła w rozpoznaniu lub wzięła bezpośredni udział w akcjach likwidacyjnych: Frühwirtha, Brauna, Gressera, Kutschery, Stamma oraz Koppego. Za udział w akcji Kutschera otrzymała Krzyż Walecznych. Po wojnie była redaktorem naczelnym "Encyklopedii Muzycznej" PWM. Urodziła się 19 kwietnia 1929 roku.
2017 - Zmarł Andrzej Ryżyński, inżynier, profesor nauk technicznych, rektor Politechniki Poznańskiej. Uczestniczył w projektowaniu trzech mostów na Warcie w Poznaniu, infrastruktury Jeziora Maltańskiego, a także wiaduktów w Poznaniu i Pile. Urodził się 29 lipca 1926 roku.
2018 - Zmarła Barbara Bittnerówna, tancerka, primabalerina Opery Poznańskiej, Opery Śląskiej w Bytomiu, Opery Warszawskiej, Opery Krakowskiej i Operetki Warszawskiej. Urodziła się 4 września 1924 roku.
2019 - Zmarł Gieorgij Nikołajewicz Danelija, radziecki i rosyjski reżyser filmowy oraz scenarzysta pochodzenia gruzińskiego. Twórca między innymi filmów: "Sierioża", "Chodząc po Moskwie", "Łzy płynęły...", "Kin-dza-dza!". Urodził się 25 sierpnia 1930 roku. 5 rocznica
2019 - Zmarła Maria Katarzyna Sójka-Zielińska, profesor, historyk prawa, między innymi kierowała Katedrą Powszechnej Historii Państwa i Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Urodziła się 25 marca 1931 roku. 5 rocznica
2020 - Zmarł Iwan Wakarczuk, ukraiński fizyk, minister oświaty, rektor Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Iwana Franki. Opublikował ponad 200 prac naukowych. W grudniu 2007 w rządzie Julii Tymoszenko z rekomendacji Naszej Ukrainy objął stanowisko ministra oświaty i nauki. Funkcję tę pełnił do marca 2010. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Uniwersytetu Wrocławskiego. Urodził się 16 marca 1947 roku.
2021 - Zmarła Wiktoria Kowalczuk, ukraińska malarka, pisarka i ilustratorka, związana ze Lwowem.. Zajmowała się także fotografią. Jest autorką ilustracji około 200 książek, w tym 40 dla dzieci. Prace malarskie Wiktorii Kowalczuk znajdowały się w Muzeum Sztuki im. Kuindży’ego w Mariupolu, mieście zniszczonym podczas ataku na Ukrainę, który rosyjskie wojsko na rozkaz Władimira Putina wszczęło 24 lutego 2022. Urodziła się 24 stycznia 1954 roku.
2021 - Zmarł Zygmunt Malanowicz, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser i scenarzysta. Zagrał wiele znaczących ról, w tym postać Chłopaka w kultowym filmie Romana Polańskiego "Nóż w wodzie". Występował także w filmach Andrzeja Wajdy: "Polowanie na muchy" i "Krajobraz po bitwie". Grał w teatrach w różnych miastach w Polsce, a od 1980 roku związany z teatrami warszawskimi Rozmaitości, Dramatycznym i Nowy. Urodził się 4 lutego 1938 roku.
2023 - Zmarł Marian Marzyński, reżyser i scenarzysta o korzeniach żydowskich. Urodził się jako Marian Kuszner, jako dziecko w okresie II wojny światowej przeżył pobyt w Warszawskim getcie. Pracował w Polskim Radiu, tworzył także programy telewizyjne. W wyniku prześladowań Żydów w 1968 roku wyjechał do Danii, a następnie USA, pracował w szkole filmowej Rhode Island School of Design. Autor filmów: Powrót do Polski, Witamy w Ameryce, Nigdy nie zapomnij kłamać" i innych. Urodził się 12 kwietnia 1937 roku. 1 rocznica
