971 - Potężny ostrzał prowadzony przez kuszników armii dynastii Song zdziesiątkował słonie bojowe wojsk południowej dynastii Han. Zwycięstwo to przypieczętowało los państwa Han, które wkrótce zostało wcielone do songowskiej monarchii. Była to ostatnia bitwa na terenie Chin, w której użyto słoni.

1002 - Zmarł Otton III, cesarz rzymski. Był królem Niemiec od 983 roku, Świętym Cesarzem Rzymskim od 996 roku. W 1000 roku przybył do grobu biskupa-męczennika świętego Wojciecha w Gnieźnie na I Zjazd Gnieźnieński. Otton III nałożył diadem na głowę Bolesława Chrobrego, co oznaczało symboliczną koronację na króla i wręczył mu włócznię świętego Maurycego. Wydarzenie to, które miało charakter synodu kościelnego, jest uznawane za początek niepodległości i suwerenności państwa polskiego. Otton III urodził się w 980 roku.

1520 - Wojna pruska: wojska krzyżackie splądrowały i spaliły Frombork, co skłoniło Mikołaja Kopernika do przeniesienia się do Olsztyna. Przed atakiem na to miasto, 4 stycznia, kiedy wybuchła wojna polsko-krzyżacka, astronom, wraz z Janem Scultetim, został oddelegowany do negocjacji z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego Albrechtem Hohenzollernem. Rozmowy okazały się bezskuteczne. Na barkach Mikołaja Kopernika spoczęło zadanie obrony zamków warmińskich.

1556 - Trzęsienie ziemi w chińskiej prowincji Shaanxi spowodowało śmierć ponad 830 tysięcy ludzi. Było to najbardziej katastrofalne w skutkach trzęsienie ziemi w historii. Zniszczenia odnotowano w pasie szerokim na 840 kilometrów. Przez sześć miesięcy były odczuwane wstrząsy wtórne.

1571 - Thomas Gresham założył w Londynie giełdę królewską - Royal Exchange. Była wzorowana na podobnej instytucji w Antwerpii i została oficjalnie otwarta przez królową Elżbietę I, która nadała jej prawo do posługiwania się tytułem "giełdy królewskiej”. Siedziba giełdy spłonęła podczas wielkiego pożaru Londynu w 1666 roku. W 1669 roku w tym samym miejscu wzniesiono nowy budynek, ten również został zniszczony w pożarze w 1838 roku. Trzeci i obecny budynek został otwarty w 1844 roku. Działalność giełdy zawieszona została w 1939 roku, wkrótce po wybuchu II wojny światowej.

1622 - Zmarł William Baffin, angielski żeglarz, odkrywca cieśnin i wysp na Oceanie Atlantyckim i Morzu Arktycznym. Jest znany z prób odnalezienia północnej drogi morskiej do Azji. Przyczynił się do zbadania Morza Czerwonego i Zatoki Perskiej. Jest też autorem obserwacji astronomicznych, które doprowadziły do umiejętności nawigacji na podstawie położenia Księżyca. Urodził się prawdopodobnie w 1584 roku.

1793 - Rosja i Prusy podpisały w Petersburgu konwencję o drugim rozbiorze Polski. Nasz kraj stał się państwem całkowicie ubezwłasnowolnionym, okrojonym do 215 tysięcy kilometrów kwadratowych powierzchni i zamieszkałym przez cztery miliony mieszkańców. Bezpośrednią przyczyną rozbioru była próba uniezależnienia się Polski od Rosji, którą podjęto w czasie Sejmu czteroletniego, jak również rosyjsko - pruskie zbliżenie wywołane rewolucją we Francji. Drugi rozbiór był katastrofą polityczną i gospodarczą. Zniszczono produkcję przemysłową i doprowadzono do krachu bankowego. Gospodarka miejska znalazła się w stanie rozkładu. Wieś z trudem znosiła kontrybucje na rzecz wojska cesarskiego. Rosły też ceny żywności.

1832 - Urodził się Edouard Manet, francuski malarz i grafik, twórca portretów, martwych natur i scen rodzajowych. Do jego najbardziej znanych dzieł należą "Śniadanie na trawie", "W łódce" oraz "Przechadzka". Zmarł 30 kwietnia 1883 roku.

1843 - Czech Jakub Kryštof Rad opatentował cukier w kostkach.

1855 - Urodził się John Moses Browning, amerykański inżynier. Był konstruktorem broni strzeleckiej, wynalazcą pistoletu automatycznego i karabinu maszynowego, nazwanego jego nazwiskiem. Zmarł 26 listopada 1926 roku.

1858 - Urodził się Oswald Balzer, historyk ustroju i prawa polskiego, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, założyciel Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie. Autor licznych prac naukowych. Zasłużył się też, jako obrońca Polski w sporze z Węgrami o Morskie Oko, w 1902 roku. Zmarł 11 stycznia 1933 roku.

1873 - W Błaszkowej pod Jasłem urodził się Karol Irzykowski, krytyk literacki, pisarz, poeta, filmoznawca, szachista. Napisał między innymi studia literackie "Czyn i słowo", nowele "Spod ciemnej gwiazdy", "Dziesiąta muza". Był zapalonym szachistą. Jeden z jego dramatów - "Zwycięstwo" - rozgrywa się na szachownicy. Zmarł 2 listopada 1944 w Żyrardowie.

1876 - Urodził się Rupert Mayer, niemiecki prezbiter z zakonu jezuitów, główna postać katolickiego ruchu oporu działającego w okresie Trzeciej Rzeszy w Monachium. Beatyfikowany przez Jana Pawła II 3 maja 1987 roku w Monachium. Zmarł 1 listopada 1945 roku.

1878 - W Warszawie przeprowadzono pierwszy w Polsce publiczny pokaz połączenia telefonicznego. Rozmowa odbyła się na linii pomiędzy cukiernią Semadeniego w Ogrodzie Saskim a zakładem optycznym Jakuba Pika przy ulicy Niecałej. Pierwsza "oficjalna” rozmowa telefoniczna na świecie odbyła się 10 marca 1876 roku. Wynalazca telefonu Aleksander Graham Bell zaprosił swojego współpracownika: "Panie Watson, proszę przyjść, potrzebuję pana”.

1889 - Zmarł Ignacy Domeyko, mineralog i geolog, przyjaciel Adama Mickiewicza, badacz Ameryki Południowej, w tym złóż kopalnych w Chile. W latach 1867-1883 był rektorem uniwersytetu w Santiago. Jego imieniem nazwano minerał - domeykit, amonit chilijski - Amonites Domeykanus, a także pasmo górskie w Andach. Stanowił pierwowzór postaci Żegoty z III części "Dziadów” Adama Mickiewicza. Wyemigrował z Polski po upadku powstania listopadowego, w którym walczył. Urodził się 31 lipca 1802 roku. 135 rocznica

1896 - Zmarł Ferdinand Schichau, niemiecki przedsiębiorca, konstruktor maszyn parowych i okrętów, założyciel stoczni w Elblągu. Ferdinand Schichau produkował głównie małe statki pasażerskie i handlowe, pogłębiarki i holowniki na potrzeby armatorów z Prus Wschodnich i na eksport. Dalszy rozwój stoczni zapewniły liczne zamówienia wojskowe, począwszy od 1877 roku, szczególnie zakład Schichaua wyspecjalizował się w budowie torpedowców i niszczycieli. Urodził się 30 stycznia 1814 roku.

1898 - Urodził się Sergiusz Eisenstein, rosyjski reżyser filmowy, czołowy przedstawiciel socrealizmu, scenarzysta i teoretyk kina, twórca "Pancernika Poitiomkina", "Aleksandra Newskiego" i "Iwana Groźnego". Był twórcą radzieckiej szkoły montażu. Jego twórczość wywarła wielki wpływ na reżyserów wielu pokoleń - zwłaszcza obraz "Pancernik Potiomkin”, który został uznany za jedno z arcydzieł światowego kina. Zmarł 11 lutego 1948 roku.

1905 - Urodził się Konstanty Ildefons Gałczyński, poeta, satyryk, dramaturg, tłumacz. W latach 20. XX wieku związany z grupą literacką "Kwadryga”. Autor zbiorów poezji: "Zaczarowana dorożka”, "Wiersze liryczne”, "Młynek do kawy”, a także poematów: "Niobe” i "Wit Stwosz”. Najbardziej znany za sprawą serii podszytych absurdem humoresek "Teatrzyk Zielona Gęś". Zmarł 6 grudnia 1953 roku.

1916 - Urodził się David Douglas Duncan, amerykański fotograf i reporter wojenny. Dokumentował walki na Pacyfiku w czasie II wojny światowej, jak też działania w czasie konfliktów w Korei i w Wietnamie. Zdjęcia publikował między innymi w pismach "New York Times” i ”Life”. Był przyjacielem hiszpańskiego malarza Pabla Picassa. Wydał sześć albumów poświęconych artyście. Do najbardziej znanych jego zdjęć należy portret zamyślonego prezydenta Richarda Nixona. Zmarł we Francji, w wieku 102 lat, 7 czerwca 2018 roku.

1918 - Władze bolszewickiej Rosji wydały dekret "O rozdziale państwa i szkoły od Kościoła". Kościół prawosławny w Rosji został pozbawiony osobowości prawnej, co było jednoznaczne z utratą majątku, ziemi i budynków. Zrównano z ziemią 40 tysięcy cerkwi i kościołów. Organizowano pokazowe procesy, publiczne lincze i napady na duchownych, jak również skrytobójstwa. Internowano, aresztowano i zesłano do łagrów setki tysięcy ludzi. W latach 1917-1985 zamordowano około 200 tysięcy duchownych różnych wyznań, w tym 130 prawosławnych biskupów.

1918 - Urodziła się Gertrude Belle Elion, amerykańska lekarka farmakolog. Laureatka Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii lub medycyny w roku 1988 za osiągnięcia naukowe, które doprowadziły do powstania nowych leków przeciwnowotworowych. Jej idolami byli: Maria Curie-Skłodowska i Ludwik Pasteur. Zmarła 21 lutego 1999 roku.

1919 - Wojska czechosłowackie, zrywając wcześniejsze porozumienie, zajęły polską część Śląska Cieszyńskiego, przyznanego Polsce w wyniku porozumienia z listopada 1918 roku. Zapoczątkowało to walki polsko-czechosłowackie. Po nierozstrzygniętej bitwie pod Skoczowem pod naciskiem Ententy nastąpiło zawieszenie broni. W lipcu 1920 zapadła decyzja mocarstw europejskich o podzieleniu Śląska Cieszyńskiego. Decyzja była korzystna dla Czechosłowacji. Czesi uzyskali polskie tereny, które przyznano pod ich zarząd po wojnie z 1919, całą strefę zdemilitaryzowaną oraz część resztek polskiego terytorium pozostawionych Polsce po wojnie z 1919 z miastami Trzyniec, Karwina, Jabłonków oraz lewobrzeżnymi dzielnicami Cieszyna. Polacy oddali też Czechosłowacji większość spornych terenów Spisza i Orawy. 105. rocznica

1921 - Zmarł Władysław Żeleński, kompozytor. Był twórcą oper: "Konrad Wallenrod", "Goplana", a także pieśni: "Na Anioł Pański", "Poleciały pieśni moje", "Słowiczku mój". Komponował też polonezy, suity, mazurki, kantaty i utwory chóralne. Władysław Żeleński był jednym z głównych przedstawicieli neoromantyzmu w muzyce polskiej, najwybitniejszym po Stanisławie Moniuszce twórcą oper i pieśni. Większość wydań jego dzieł jest dziś trudno dostępna - wiele utworów zaginęło, a współczesne wznowienia tych zachowanych są rzadkością. Urodził się 6 lipca 1837 roku.

1921 - Urodził się Silvio Gazzaniga, włoski rzeźbiarz, twórca Pucharu Świata FIFA wręczanego zwycięzcy mistrzostw świata w piłce nożnej od 1974 roku. Zmarł 31 października 2016 roku.

1922 - Urodził się Tuwja Friedman, pochodzący z Polski, urodzony w Radomiu, izraelski działacz, nazywany łowcą nazistów. Po wojnie pracował, jako funkcjonariusz Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, pod nazwiskiem Tadeusz Jasiński. Wyjechał z Polski w 1952 roku do Wiednia, później do Izraela. W 1957 roku założył Institute of Documentation for the Investigation of Nazi War Crimes. Posługując się metodami operacyjnymi i naciskami politycznymi przyczynił się do ujęcia i osądzenia 250 zbrodniarzy, między innymi Adolfa Eichmanna. Zmarł 13 stycznia 2011 roku.

1927 - W Filharmonii Warszawskiej rozpoczął się I Międzynarodowy Konkurs imienia Fryderyka Chopina. Inicjatorem był Jerzy Żurawlew, pianista, pedagog i kompozytor. Pierwszym laureatem został Lew Oborin ze Związku Radzieckiego. Obecnie konkurs należy do grona najstarszych imprez muzycznych na świecie, o wielkim prestiżu i rozgłosie. Jest także jednym z nielicznych monograficznych konkursów pianistycznych, poświęconych muzyce jednego kompozytora. W historii konkursu czterokrotnie zwycięzcami byli Polacy: Halina Czerny-Stefańska w 1949 roku, Adam Harasiewicz w 1955 roku, Krystian Zimerman w 1975 oraz Rafał Blechacz w 2005 roku.

1928 - Urodził się Tadeusz Śliwiak, poeta, tłumacz, aktor związany z krakowską Piwnicą pod Baranami. Autor wierszy dla dzieci oraz tekstów piosenek, między innymi słynnej piwnicznej pieśni "Ta nasza młodość”. Zmarł 3 grudnia 1994 roku.

1929 - Sejm Śląski podjął uchwałę o powołaniu Muzeum Śląskiego w Katowicach. Działało do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, a później zostało restytuowane w 1984. Do najcenniejszych zbiorów muzeum należą kolekcje: malarstwa polskiego sprzed i po 1945 roku, sztuki nieprofesjonalnej, fotografii artystycznej i dokumentalnej, plakatu polskiego oraz bogate zbiory etnograficzne i polskiej plastyki scenicznej. 95. rocznica

1929 - Urodził się John Polanyi, kanadyjski chemik, pochodzenia węgiersko-żydowskiego, profesor Uniwersytetu Toronto, członek Papieskiej Akademii Nauk. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii z 1986 roku, za badania dynamiki elementarnych procesów chemicznych. 95. rocznica 1930 - Urodziła się Teresa Żylis-Gara, światowej sławy śpiewaczka. Występowała w londyńskiej Covent Garden, nowojorskiej Metropolitan Opera, mediolańskiej La Scali. Jest popularyzatorką utworów Karola Szymanowskiego i cenionym pedagogiem. Repertuar artystki obejmuje 24 wielkie role w operach Giuseppe Verdiego, Giacomo Pucciniego i Wolfganga Amadeusza Mozarta. Jej partnerami na scenie byli najwięksi śpiewacy scen operowych, jak José Carreras, Placido Domingo i Luciano Pavarotti. Zmarła 28 sierpnia 2021 w Łodzi.

1930 - Urodził się Henryk Samsonowicz, historyk mediewista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i jego rektor w latach 1981-1982. Kawaler Orderu Orła Białego. W latach 1989-1990 był ministrem edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Jest autorem około 800 prac naukowych, w tym 16 książek i podręczników uniwersyteckich. Zmarł 28 maja 2021 roku.

1936 - Premiera komedii "Dodek na froncie" w reżyserii Michała Waszyńskiego. Tytułową rolę zagrał Adolf Dymsza. Był to czarno-biały obraz fabularny, którego akcja toczyła się podczas I wojny światowej. Film był wielkim sukcesem ze względu na świetną grę aktorów i konsekwentnie realizowany humor sytuacyjny.

1937 - W Moskwie rozpoczął się tak zwany "proces siedemnastu”. Był to jeden z trzech procesów moskiewskich w ramach "Wielkiego terroru". Oskarżeni byli rzekomo członkami skupionej wokół Trockiego opozycji antystalinowskiej. Postawiono im zarzut szpiegostwa na rzecz Niemiec i Japonii, planowanie sabotażu, utrudnianie kolektywizacji i industrializacji. Wszyscy przyznali się do winy, dostali w większości wyroki śmierci. "Wielki terror" to okres w historii ZSRR w latach 1934-1939. Zamordowano miliony niewinnych ludzi, a także prawie wszystkich działaczy partii leninowskiej, wysokich oficerów Armii Czerwonej oraz NKWD.

1942 - W wileńskim getcie założono Zjednoczoną Organizację Partyzancką. Miała ona charakter paramilitarny, a po wyjściu jej członków z getta do lasu, przerodziła się w oddziały partyzanckie. Jednym z jej twórców i pierwszym przywódcą był Icchak Wittenberg. Wśród członków organizacji byli poeci Hirsz Glik, autor pieśni partyzanckiej "Nie mów nigdy”, Szmerke Kaczergiński oraz Abraham Suckewer.

1942 - Do dystrybucji w Stanach Zjednoczonych trafił film "Casablanca" w reżyserii Michaela Curtiza. Główne role zagrali Humphrey Bogart, jako Rick Blaine i Ingrid Bergman, jako Ilsa Lund. Film odniósł sukces i do dziś cieszy się popularnością. Krytycy chwalą charyzmatyczne role Bogarta i Bergman, reżyserię, błyskotliwy scenariusz i emocjonalne oddziaływanie obrazu, jako całości. Film zdobył trzy Oscary - najlepszy scenariusz adaptowany, najlepsza reżyseria i najlepszy obraz.

1944 - Zmarł Edvard Munch, malarz i grafik norweski, jeden z twórców ekspresjonizmu. Wiele lat spędził w Niemczech, Francji i Włoszech. Był związany z symbolistami i grupą malarzy "Szkoła z Pont-Aven". W pracach dawał wyraz obsesjom erotycznym i uczuciom samotności, przygnębienia oraz lęku przed chorobą i śmiercią. Do jego najbardziej znanych obrazów należą: "Krzyk" i "Dziewczęta na moście". Urodził się 12 grudnia 1863 roku. 80. rocznica

1944 - Urodził się Rutger Hauer, holenderski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny, także scenarzysta, producent, reżyser. Nazywany holenderskim Paulem Newmanem, był odtwórcą licznych i urozmaiconych ról, zarówno pozytywnych bohaterów, jak i czarnych charakterów. Laureat Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym za rolę porucznika Aleksandra "Saszy” Peczerskiego w dramacie wojennym "Ucieczka z Sobiboru". Międzynarodową sławę zdobył rolą złowieszczego Roya Batty’ego, w filmie Ridleya Scotta "Łowca androidów" z 1982 roku. Zmarł 19 lipca 2019 roku. 80. rocznica

1945 - Grupa zwiadu Armii Czerwonej wyzwoliła filię niemieckiego obozu koncentracyjnego Groß-Rosen - KL Fünfteichen w dzisiejszych Miłoszycach w gminie Jelcz Laskowice. Wcześniej Niemcy zmusili sześć tysięcy więźniów do wymarszu do obozu Groß-Rosen. Podczas tak zwanego "marszu śmierci" Niemcy zamordowali około dwóch tysięcy więźniów. Tymczasem Sowieci, po ewakuacji pozostałej grupy chorych więźniów zamienili obóz w miejsce przetrzymywania niemieckich jeńców wojennych.

1945 - W Garmisch-Partenkirchen zmarł Franciszek Alter, dowódca wojskowy, generał brygady II Rzeczpospolitej. We wrześniu 1939 roku dowodził 25. Dywizją Piechoty w bitwie nad Bzurą. Walczył również w obronie stolicy, do jej kapitulacji 28 września. Kolejne lata spędził w niewoli niemieckiej w oflagu w Murnau. Był szykanowany przez władze obozowe, ponieważ odrzucił propozycję podpisania niemieckiej listy narodowościowej. Urodził się 22 listopada 1889 roku.

1945 - W Berlinie powieszony został Helmut James von Moltke, jeden z przywódców tak zwanego Kręgu z Krzyżowej, niemieckiej antyhitlerowskiej grupy oporu. Został skazany na śmierć przez władze nazistowskie. Ponieważ brakowało dowodów na jego udział w spisku, skazano go za sam zamiar stworzenia po upadku Adolfa Hitlera nowych demokratycznych Niemiec. Helmut James von Moltke urodził się 11 marca 1907 roku.

1947 - Urodził się Zbigniew Niemczycki, przedsiębiorca, od kilkunastu lat znajdujący się na liście stu najbogatszych Polaków tygodnika "Wprost". Jego majątek szacuje się na 1,8 miliarda złotych. Jest właścicielem Curtis Group działającej między innymi na rynku farmaceutycznym, lotniczym, RTV i hotelarskim. Wchodzi w skład Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie.

1947 - Zmarł Pierre Bonnard, francuski malarz. Ilustrował książki, projektant kostiumów i plakatów teatralnych. Był jednym z najwybitniejszych kolorystów XX wieku. Jego najbardziej znane prace to: "Stół w pokoju jadalnym i ogród”, "Akt z lampą” oraz "Kobieta w wannie”. Wywarł znaczny wpływ na sztukę polską w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Urodził się 3 października 1867 roku.

1948 - Sąd Okręgowy w Krakowie ogłosił wyroki w procesie personelu Plaszowa i Auschwitz-Birkenau. Był to jeden z wielu procesów, w których osądzano funkcjonariuszy niemieckich obozów koncentracyjnych. Sądzonych było 22 SS-manów. Sąd skazał trzech członków kierownictwa obozu w Płaszowie: Edmunda Zdrojewskiego, Lorenza Landstorfera i Ferdinanda Glasera na karę śmierci. Wyroki wykonano 30 października tego samego roku. Pozostałych kilkunastu więźniów skazano na kary od roku do 15 lat więzienia, jednego z podsądnych uniewinniono.

1950 - Urodził się Richard Dean Anderson, amerykański aktor i producent filmowy. Jest najbardziej znany z tytułowej roli w popularnym serialu telewizyjnym "MacGyver" i postaci Jacka O’Neilla w serialu "Gwiezdne wrota", w którym za rolę przedstawiającą USAF w dobrym świetle oraz produkcję otrzymał honorowy tytuł generała brygady sił powietrznych.

1952 - Opublikowano projekt Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, który poddano "ogólnonarodowej dyskusji". Wcześniej tekst zatwierdził Józef Stalin, wprowadzając do niego osobiście około 50 poprawek. Konstytucja PRL była 23 razy nowelizowana. Obowiązywała od 22 lipca 1952 do 17 października 1997 roku.

1953 - Telewizja Polska rozpoczęła regularne emisje programów, w piątki o godzinie 17. Po roku uruchomiono Doświadczalny Ośrodek Telewizyjny z własnym zespołem dziennikarskim. Nadawano z budynku przy placu Powstańców Warszawy 7. Specjalnie na potrzeby nowo powstającej instytucji odbudowanym i powiększonym po zniszczeniach wojennych - dawnym banku. Program emitowano początkowo raz w tygodniu, a potem - trzy razy.

1957 - Urodziła się Ewa Małas-Godlewska, śpiewaczka operowa, obdarzona sopranem liryczno-koloraturowym. Występowała na najbardziej prestiżowych scenach świata. Rozgłos medialny zyskała, użyczając głosu tytułowemu bohaterowi filmu "Farinelli: ostatni kastrat" Gerarda Corbiau. Specjalizuje się w interpretacji opery barokowej. Nagrała dwa albumy z José Curą.

1960 - Szwajcarski badacz morza Jacques Piccard oraz Amerykanin Don Walsh zeszli w batyskafie Trieste na dno Rowu Mariańskiego na głębokość 10 tysięcy 970 metrów. Zanurzanie zajęło ponad dziewięć godzin. Na dnie Rowu spędzili około 20 minut. Udało im się nawiązać kontakt ze statkiem na powierzchni. Przesłanie głosu za pomocą sonaru trwało siedem sekund w jedną stronę. Temperatura wewnątrz batyskafu wynosiła siedem stopni Celsjusza.

1968 - Statki Korei Północnej przechwyciły amerykański okręt wywiadowczy USS "Pueblo". W akcji uczestniczyło sześć okrętów północnokoreańskich: cztery kutry torpedowe i dwa ścigacze okrętów podwodnych. Przez dwie godziny "Pueblo” próbował uciec, a także tak manewrować, aby nie dopuścić do abordażu. Jednocześnie załoga drogą radiową bezskutecznie wzywała pomocy i rozpoczęła niszczenie tajnych dokumentów i urządzeń. Okrętu do tej pory nie zwrócono USA, przekształcając go w statek - muzeum. Formalnie ciągle pozostaje w służbie US Navy.

1968 - Zmarł Aleksander Rylke, komandor porucznik, inżynier okrętownictwa. Był współtwórcą Floty Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej. Podczas okupacji niemieckiej prowadził konspiracyjne wykłady na wydziale budowy okrętów organizowanym przez inżyniera Aleksandra Potyrałę w ramach organizacji marynarzy "Alfa" przy Armii Krajowej. Urodził się 22 maja 1887 roku.

1973 - Na islandzkiej wyspie Heimaey doszło do erupcji wulkanu Eldfell. Popioły i lawa utworzyły wulkaniczne wzgórze liczące 279 metrów. Powstanie Eldfell, czyli Góry Ognia, doprowadziło do poważnego kryzysu, ponieważ pod warstwami popiołów znalazło się wiele domostw. Powierzchnia wyspy powiększyła się o 20 procent.

1973 - Urodził się Krzysztof Antkowiak, piosenkarz, kompozytor, autor tekstów i aktor. W 1988 roku za wykonanie piosenki "Zakazany owoc”, z tekstem Cygana i muzyką Krzesimira Dębskiego, otrzymał wyróżnienie oraz nagrodę publiczności podczas 25. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Rok później ukazała się jego debiutancka płyta "Zakazany owoc". Przez kilka lat grał koncerty w kraju i za granicą. Był laureatem plebiscytu słuchaczy audycji "Lato z Radiem", a piosenki w jego wykonaniu szybko zajmowały najwyższe miejsca na listach przebojów.

1980 - Samolot pasażerski PLL LOT Tu-134 "Władysław Reymont” nie zdołał wyhamować podczas lądowania na warszawskim Okęciu, uderzył w wał ziemny i po odłamaniu prawego skrzydła stanął w płomieniach. W wypadku nikt nie zginął.

1981 - Zmarł Samuel Barber, amerykański kompozytor, autor oper, muzyki symfonicznej i kameralnej. Potrafił w harmonijny sposób łączyć wiele gatunków, jak jazz czy muzyka okresu romantyzmu. Jego najbardziej znane kompozycje to między innymi: "Adagio for Strings", "Piano Sonata" i opera "Vanessa". Urodził się 9 marca 1910 roku.

1989 - Zmarł Salvadore Dali, hiszpański malarz surrealistyczny. Korzystając z teorii psychoanalizy Freuda, stworzył własną metodę twórczą, którą określił, jako paranoiczno-krytyczną. Autor obrazów: "Uporczywość pamięci”, "Ponure zabawy”, "Płonąca żyrafa”, "Kuszenie świętego Antoniego”. Jego obraz "Trwałość pamięci”, znany także, jako "Miękkie zegary”, stał się symbolem surrealizmu. Współpracował z Luisem Buńuelem przy tworzeniu filmów: "Pies Andaluzyjski" i "Złoty wiek". Wydał autobiografię "Sekretny dziennik Salvadora Dali". W 1974 roku, w rodzinnym mieście Figueres otworzył zaprojektowane przez siebie muzeum - Teatro Moseo Dali. Urodził się 11 maja 1904 roku. 35. rocznica

1991 - Premiera filmu "Nad rzeką, której nie ma" w reżyserii Andrzeja Barańskiego. Główne role zagrali: Marek Bukowski, Joanna Trzepiecińska i Adrianna Biedrzyńska.

1993 - Zmarł Thomas Andrew Dorsey, amerykański pieśniarz i kompozytor, zwany "ojcem muzyki gospel”, także - twórca tego terminu muzycznego. Jego swingujące gospels rozsławiła w latach 50. XX wieku, nieżyjąca już, Mahalia Jackson. Urodził się1 lipca 1899 roku.

1997 - Madeleine Albright, jako pierwsza kobieta została sekretarzem stanu USA. Była też drugim, po Henrym Kissingerze, sekretarzem stanu urodzonym poza granicami kraju. Jej rodzina pochodziła z Pragi, skąd wyjechała w 1948 roku. Madeleine Albright była między innymi, asystentką profesora Zbigniewa Brzezińskiego na uniwersytecie Georgetown, gdzie wykładała stosunki międzynarodowe. Była 64. amerykańskim sekretarzem stanu, funkcję pełniła do 20 stycznia 2001 roku.

2000 - Zmarł Egon Naganowski, pisarz, krytyk literacki i teatralny, tłumacz literatury niemieckiej. Walczył w Powstaniu Warszawskim, jako żołnierz Armii Krajowej. Autor monografii, esejów oraz innych tekstów o charakterze historyczno-krytycznym poświęconych europejskiej prozie XX-wiecznej i takim autorom, jak: James Joyce, Robert Musil, Thomas Mann, Stefan Zweig, Franz Kafka, Martin Andersen Nexo. Urodził się 31 marca 1913 roku.

2002 - Dziennikarze Radia Łódź i "Gazety Wyborczej" ujawnili proceder handlu informacjami o zgonach pacjentów. Była to tak zwana afera "łowców skór", w którą zamieszani byli pracownicy łódzkiego pogotowia i zakładów pogrzebowych. Wykryto, że kilku pracowników pogotowia podawało pacjentom leki zwiotczające, które w warunkach pozaszpitalnych powodują śmierć. Następnie sprzedawali informacje o zgonie zakładom pogrzebowym. W 2009 roku zapadł prawomocny wyrok skazujący cztery osoby na kary więzienia od pięciu lat do dożywocia.

2002 - W Pakistanie uprowadzono amerykańskiego dziennikarza pracującego dla dziennika "Wall Street Journal" - Daniela Pearla. Został on zamordowany 1 lutego. Następnego dnia terroryści z Al-Kaidy pokazali odciętą głowę Daniela Pearla w nagraniu telewizyjnym. O wstrząsającym mordzie napisano kilka książek, powstał te z film "Cena odwagi" z Angeliną Jolie w roli żony dziennikarza.

2003 - Po 25 latach od startu ostatni sygnał na Ziemię przysłała sonda kosmiczna Pioneer 10. Wśród jej zadań było badanie kosmicznych pól magnetycznych, wiatru słonecznego i heliosfery, właściwości pyłu kosmicznego, promieniowania kosmicznego, zorzy polarnej Jowisza, fal radiowych, atmosfery Jowisza i niektórych jego satelitów, a także wykonanie zdjęć Jowisza i jego satelitów. Pioneer 10 przekazał na Ziemię 300 zdjęć planety, odkrył pasy radiacyjne i przekazał szczegóły na temat magnetosfery Jowisza. Sondę wykorzystano także do dokładniejszego wyznaczenia masy Jowisza.

2004 - Zmarł Zdzisław Ambroziak, siatkarz i dziennikarz sportowy, uczestnik igrzysk olimpijskich w Meksyku i Monachium. Mierzący 201 centymetrów wzrostu, reprezentował kadrę Polski w 220 meczach w latach 1963-1972. Występy w kadrze zakończył krótko przed erą największych sukcesów drużyny narodowej. Po zakończeniu kariery sportowej został komentatorem prasowym i telewizyjnym. Urodził się 1 stycznia 1944 roku. 20. rocznica

2007 - Zmarł Ryszard Kapuściński, podróżnik, fotograf, reporter i reportażysta o międzynarodowej sławie. Krytycy uznają go za klasyka polskiej literatury faktu. Podkreślają doskonałą umiejętność syntezy, uniwersalność i ponadczasowy charakter poruszanych kwestii. W latach 1958-1972 był dziennikarzem i korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji. Autor reportaży, z których najważniejsze to: "Cesarz”, "Wojna futbolowa” i "Lapidarium”. Urodził się 4 marca 1932 roku.

2007 - Zmarł Howard Hunt, agent CIA i pisarz. Był jednym z kluczowych uczestników afery Watergate, w wyniku, której w sierpniu 1974 roku z urzędu zrezygnował prezydent Richard Nixon. Howarda Hunta uważano za głównego organizatora włamania do pomieszczeń Krajowego Komitetu Wyborczego Partii Demokratycznej w biurowcu Watergate, w Waszyngtonie. Odsiedział za to 33 miesiące w więzieniu. Napisał ponad 80 książek, przeważnie z gatunku sensacyjno-szpiegowskiego. Urodził się 9 października 1918 roku.

2008 - Katastrofa wojskowego samolotu CASA w pobliżu lotniska w Mirosławcu. Zginęli wszyscy na pokładzie - czterech członków załogi i 16 pasażerów. Samolot runął o godzinie 19.07, podczas podchodzenia do lądowania, na lotnisku wojskowym 12. Bazy Lotniczej. Komisja badająca przyczyny wypadku stwierdziła, że bezpośrednią przyczyną katastrofy było nieświadome doprowadzenie przez załogę do nadmiernego przechylenia samolotu. Maszyna przewoziła oficerów Wojska Polskiego uczestniczących w 50. Konferencji Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych RP.

2011 - Na Wielkiej Krokwi w Zakopanem Kamil Stoch wygrał pierwszy w karierze konkurs Pucharu Świata. Od tego startu zaczęła się wielka kariera polskiego mistrza skoków narciarskich. Został trzykrotnym indywidualnym mistrzem olimpijskim, indywidualny mistrzem świata z 2013, drużynowym mistrzem świata z 2017. Dwa razy zdobywał Puchar Świata i trzy razy wygrywał Turniej Czterech Skoczni. Aktualny rekordzista Polski w długości skoku narciarskiego - w 2017 roku w Planicy skoczył 251,5 metra. Jako trzykrotny mistrz olimpijski jest trzecim najbardziej utytułowanym polskim sportowcem w historii igrzysk, po Robercie Korzeniowskim oraz Irenie Szewińskiej.

2013 - Zmarł kardynał Józef Glemp, biskup rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński w latach 1981-1992, metropolita warszawski od 1981 do 2006 roku, prymas Polski w latach 1981-2009, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski od 1981 do 2004. Był duchowym opiekunem polskiej emigracji. Jako prymas towarzyszył Janowi Pawłowi II podczas jego pielgrzymek do Polski. Propagator budowy Świątyni Opatrzności Bożej w warszawskim Wilanowie. Kawaler Orderu Orła Białego. Urodził się 18 grudnia 1929 roku.

2014 - Zmarł Riz Ortolani, włoski kompozytor. Debiutował w 1962 roku, muzyką do filmu dokumentalnego "Mondo Cane”. Tytułowa piosenka z tego filmu przyniosła mu w 1964 nagrodę Grammy. Twórca muzyki do ponad 200 obrazów amerykańskich, angielskich i włoskich. Urodził się 25 marca 1926 roku. 10. rocznica

2015 - Zmarł Abd Allah ibn Abd al-Aziz Al Su’ud, król Arabii Saudyjskiej od 2005 roku. Był dziewiątym z 37 synów twórcy współczesnej Arabii Saudyjskiej, króla Ibn Su’uda. Uważany za zwolennika współpracy ze Stanami Zjednoczonymi. Miał opinię pobożnego muzułmanina. W Polsce stał się znany, jako fundator operacji rozdzielenia bliźniaczek syjamskich z Janikowa - Darii i Olgi Kołacz. Międzynarodowa Kapituła przyznała mu w marcu 2005 roku Order Uśmiechu, a z rąk prezydenta Lecha Kaczyńskiego otrzymał Order Orła Białego. Urodził się 1 sierpnia 1924 roku.

2015 - Zmarł Aleksandr Łastin, rosyjski szachista, arcymistrz od 1997 roku. Dwukrotnie brał udział w pucharowych turniejach o mistrzostwo świata, w 2001 i 2004 roku. Rok później zwyciężył w Pucharze Rosji, w finale pokonując Denisa Chismatullina. Urodził się 30 października 1976 roku.

2016 - Zmarł Bobby Wanzer, amerykański koszykarz, obrońca, mistrz NBA. Był zaliczany do drugiego składu najlepszych zawodników NBA. Po zakończeniu kariery zawodniczej został trenerem. Był członkiem Koszykarskiej Galerii Sław imienia Jamesa Naismitha. Urodził się 4 czerwca 1921 roku.

2019 - Zmarł Ryszard Peryt, reżyser, aktor, doktor sztuki teatru i profesor Akademii Teatralnej w Warszawie, dyrektor Polskiej Opery Królewskiej. Jako jedyny reżyser na świecie zrealizował wszystkie dzieła operowe Mozarta i Monteverdiego. Wyreżyserował wiele przedstawień barokowych, klasycznych i współczesnych. W latach 1975-1979 pracował, jako aktor i reżyser stołecznego Teatru Współczesnego, a w kolejnych sezonach był reżyserem w Narodowym i Ateneum. Od stanu wojennego wystawiał tylko w teatrach operowych, był głównym reżyserem Teatru Wielkiego w Poznaniu i Teatru Wielkiego w Łodzi. Urodził się 9 marca 1947 roku. 5. rocznica

2019 - Grający wówczas w Genoa CFC Krzysztof Piątek podpisał kontrakt z A.C. Milan. W wyniku tego transferu, opiewającego na 35 milionów euro, został najdroższym polskim piłkarzem w historii. Obecnie napastnik polskiej reprezentacji gra w tureckim klubie Istanbul Başakşehir. 5. rocznica

2020 - Wskazówki na symbolicznym "zegarze zagłady” na Uniwersytecie w Chicago zostały przesunięte z godziny 23:58 na 23:58:20, co jest wskazaniem najbliższym północy od początku istnienia zegara. Symboliczny zegar prowadzony od 1947 roku na Uniwersytecie Chicagowskim pokazuje zawsze "x" minut do północy, gdzie "północ” oznacza zagładę ludzkości. Pierwotnie "zagłada” oznaczała zagrożenie wojną nuklearną, lecz koncepcja zegara ewoluowała tak, że w początkach XXI wieku zawierała też rodzaje broni nuklearnej, technologie zmieniające klimat i "nowe osiągnięcia w naukach biologicznych i nanotechnologii, które mogą spowodować nieodwracalne szkody”.

2020 - Zmarła Gudrun Pausewang, niemiecka pisarka i pedagog. Autorka około 90 powieści dla dorosłych, dzieci i młodzieży. Wiele z nich dotyczy problemów Trzeciego Świata, ochrony środowiska i ruchu antynuklearnego. W latach 90. napisała serię książek dla młodzieży poruszających kwestię nazizmu, którego skutki sama doświadczyła, jako młoda osoba. Urodziła się 3 marca 1928 roku.

2021 - Zmarł Larry King, właściwie Lawrence Harvey Zeiger, amerykański prezenter telewizyjny, autor około 40 tysięcy wywiadów z politykami, celebrytami, sportowcami i ekspertami z wielu dziedzin. Dziennikarz, osobowość radiowa i telewizyjna a także rzecznik prasowy. Jego praca została wyróżniona wieloma nagrodami, w tym dwiema Peabody Award, Emmy i dziesięcioma CableACE Awar. Urodził się 19 listopada 1933 roku.

2022 - Zmarł Thierry Mugler, francuski projektant mody. Projektował charakterystyczne stylizacje dla Michaela Jacksona, Madonny, Grace Jones, Davida Bowiego i Diany Ross; a przede wszystkim stworzył słynną czarną sukienkę noszoną przez Demi Moore w melodramacie Adriana Lyne’a "Niemoralna propozycja". W 1992 wypuścił na rynek kultowe perfumy "Angel", które stały się jednymi z najlepiej sprzedających się perfum XX wieku. Urodził się 21 grudnia 1948 roku.

2022 - Zmarł Jacek Trznadel, pisarz, poeta, tłumacz, krytyk literacki i publicysta, profesor nauk humanistycznych. W 1989 był jednym z współzałożycieli Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej, a w 1990 jednym z inicjatorów powołania Polskiej Fundacji Katyńskiej. Najbardziej znaną publikacją Jacka Trznadla jest "Hańba domowa" - zbiór wywiadów z pisarzami tworzącymi w okresie polskiego stalinizmu. Książka i jej fragmenty zostały również wydane w języku francuskim, angielskim i duńskim. Urodził się 10 czerwca 1930 roku.

2022 - Zmarł Lech Konrad Kobyliński, pseudonim "Konrad", naukowiec, specjalista w dziedzinie budowy okrętów, jeden z twórców polskiego okrętownictwa, wieloletni profesor Politechniki Gdańskiej, bojownik polskiego ruchu oporu, powstaniec warszawski, oficer Marynarki Wojennej. Członek honorowy Royal Institution of Naval Architects w Londynie. Urodził się 1 maja 1923 roku.

2022 - Zmarła Barbara Krafftówna, aktorka teatralna i filmowa, artystka kabaretowa i piosenkarka. Współpracowała z wieloma cenionymi reżyserami, między innymi Andrzejem Wajdą, Leonardem Buczkowskim, Kazimierzem Kutzem i Stanisławem Bareją. Za najwybitniejszą kreację filmową aktorki uznano Felicję w obrazie "Jak być kochaną" w reżyserii Wojciecha Hasa. Widzowie zapamiętali ją też w roli Honoraty z serialu "Czterej pancerni i pies", a także, jako panią Makowiecką, siostrę Wołodyjowskiego w "Przygodach Pana Michała". Urodziła się 5 grudnia 1928 roku.