Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 10.09.2022
2022-09-10, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 10.09.2022

Towarzystwo Śpiewacze "Lira" z Bogucic{Fot.Autor nieznany, Muzeum Śląskie w Katowicach.Domena publiczna]
Towarzystwo Śpiewacze "Lira" z Bogucic{Fot.Autor nieznany, Muzeum Śląskie w Katowicach.Domena publiczna]
Pod koniec XIX wieku i na początku XX, ale również, kiedy powstała II Rzeczpospolita na umacnianie się polskości na Śląsku wpływały muzyka i pieśni. Szczególnie intensywnie rozwijał się ruch śpiewaczy na Śląsku Opolskim.
Działający także na Opolszczyźnie Związek Kół Spiewaczych zmieniał kilkakrotnie nazwę . Zebrani w kwietniu 1936 w Bytomiu przedstawiciele kół postanowili, że będzie to Związek Polskich Kół Śpiewaczych na Śląsku Opolskim.
Już od 1910 roku chórzyści i śpiewacy działali przede wszystkim w ramach w Związku Polskich Szkół Śpiewaczych. Powstał on w Prowincji Śląsk Opolski i działał w pięciu okręgach.
W skład pierwszego wchodziły miasta: Gliwice, Zabrze oraz powiaty Bytom i Gliwice.W drugim okręgu, Towarzystwa Kół Śpiewaczych działały w powiatach raciborskim i kozielskim.Przewodniczącym był dyrektor banku w Raciborzu . Natomiast dyrygentem okręgowym został Jan Witt
W okręgu trzecim ,który obejmował miasto i powiat Opole przewodniczącym był redaktor Augustyn Kowalski. Dyrygentem Okręgowym był Jan Kaźmierski z Opola.
Czwarty okręg działał na terenie miasta Wielkie Strzelce..Tam przewodniczącym był Józef Gomoła . Natomiast w okręgu piątym Związki Polskich Kół Śpiewaczych działaly na terenie powiatu oleskiego i miasta Dobrodzień. Przewodniczącym był Stanisław Jainta

W ramach wcześniej wymienionych okręgów działało 60 zespołów. Najbardziej aktywny był okręg strzelecki i bytomski.
Wybitnymi działaczami ruchu śpiewaczego byli Jan Witt,Walenty Łapa, Fabian Hajduk, Jan Rychel, Alfons Kłaka i Adam Kawik.
Ważną rolę w rozwoju polskiej muzyki na Śląsku odegrał też Henryk Tondera dyrygent Okręgu I Związku Polskich Kół Śpiewaczych Śląska Opolskiego.
Przy okazji warto przypomnieć, że Tondera za swoją patriotyczną działalność znalazł się wśród 150 działaczy polskich aktywnych na Śląsku Opolskim aresztowanych przez Niemców w ramach Akcji Wrzesień 1939.
Powróćmy jednak do polskich chórów. 110 lat temu w Markowicach został założony chór „Słowik”. Dwa lata później Karol Górecki powołał „Towarzystwo Śpiewacze”. Polski ruch śpiewaczy związał się ze „Strzechą”, gdzie zorganizowany został chór mieszany „Harmonia”. Polskie zespoły chóralne zrzeszały się w „Związku Śląskich Kół Śpiewaczych”, którego zjazd okręgowy w 1936 r. odbył się właśnie w raciborskiej „Strzesze”.
W następnym zjeździe wzięły udział chóry z Ciska, Markowic, Raciborza, Rybnika i Turza, a koncertów wysłuchało 800 osób- pisał historyk Paweł Newerla.Według innego historyka Jana Fojcika na terenie Górnego Śląska do 1939 roku działały aż 843 zespoły śpiewacze .
Tymczasem jednym z przełomowych momentów walki o utrzymanie polskości we Wrocławiu stał się swoisty kult pieśni polskiej. Głównym promotorem tego kultu było Towarzystwo Śpiewu „Harmonia”. Działało już przed pierwszą wojną światową, a 6 lat po jej zakończeniu w 1924 r. liczyło 50 członków. Stało się jednym z najliczniejszych polskich towarzystw śpiewa¬czych na terenie całego Śląska.
„Harmonia” posiadała chór żeński, męski i mieszany, własny zespół dramatyczny i deklamatorski, organizowała koncerty we Wrocławiu i na Śląsku Opolskim.
W okresie międzywojennym prasa polska na Śląsku Opolskim nazywała “Harmonię” najdalej na zachód wysuniętą stanicą ducha polskiego”.
O polskość Śląska Opolskiego 10.09.2022

Zobacz także

2021-06-08, godz. 11:12 O polskość Śląska Opolskiego 05.06.2021 W audycji wspominaliśmy sylwetkę wybitnego polskiego księdza i literata Norberta Bończyka, który położył wielkie zasługi dla budzenia polskiej świadomości… » więcej 2021-05-29, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 29.05.2021 Kilka miesięcy po zakończeniu III powstania śląskiego zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Śląsku. Do Rzeczypospolitej włączono… » więcej 2021-05-22, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 22.05.2021 Dokładnie sto lat temu toczyła się już bitwa o Górę Św. Anny. Władze powstańcze przygotowywały w tym rejonie natarcie podgrupy „Bogdan”. » więcej 2021-05-15, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego.15.05.2021 Zupełnie zapomnianym dowódcą powstańczym był podpułkownik Kazimierz Zenkteller ps. Warwas. Zastąpił on na początku czerwca na stanowisku komendanta naczelnego… » więcej 2021-05-08, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 08.05.2021 Trwają wciąż obchody setnej rocznicy wybuchu III powstania śląskiego. W niedzielę 2 maja w ogólnopolskich uroczystościach na Górze Świętej Anny uczestniczył… » więcej 2021-04-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021 Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała… » więcej 2021-04-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.04.2021 W czasie II wojny wielu księży za swoją działalność patriotyczną na rzecz polskiego Śląska. trafiło do niemieckich obozów koncentracyjnych.Taki los… » więcej 2021-04-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.04.2021 152 lata temu na śląskim rynku prasowym pojawił się „Katolik”, czasopismo, które rozbudzało świadomość narodową, ale przede wszystkim pisało o polskiej… » więcej 2021-04-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.04.2021 Wśród polskich instytucji działających na Śląsku 100 lat temu niewątpliwie wyróżniał się Polski Komisariat Plebiscytowy i ludzie z nim związani. » więcej 2021-03-27, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 27.03.2021 100 lat temu na Górnym Śląsku wciąż działały Polski Komisariat Plebiscytowy, ale także Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Siedzibą… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »