W utworzonym Związku Polaków w Niemczech główną rolę odgrywał przedstawiciel mniejszości polskiej z terenów Prus Wschodnich Jan Baczewski, oraz Jan Kaczmarek z Westfalii. Długoletnim działaczem i prawnikiem Związku był też Brunon Openkowski..

Właśnie o interesy Polaków w Niemczech dbał przede wszystkim Związek Polaków w Niemczech. Jeśli chodzi o Opolszczyznę to struktury Związku były reprezentowane przez Pierwszą Śląską Dzielnicę z siedzibą w Opolu.

Liczebność organizacji była zmienna. Według powojennych szacunków dokonanych na podstawie zachowanych archiwów w połowie 1924 roku organizacja liczyła ok. 32 000 osób. Według zachowanych danych liczba członków organizacji w I Dzielnicy, obejmującej tereny Śląska Opolskiego wynosiła 5100 członków zgrupowanych w 104 kołach co dawało w sumie 16,5% ogólnej sumy członków organizacji.

W okresie międzywojennym prezesami Związku byli najpierw Stanisław Sierakowski, a potem już do 1939 roku ks. Bolesław Domański. Do 1925 roku ukazywał się też Biuletyn Związku Polaków w Niemczech, a poza tym wydawanych było jeszcze wiele innych polskich czasopism m.in. „Polak w Niemczech” i „Głos Pogranicza” .

Podczas I Kongresu Związku Polaków w Niemczech 6 marca 1938 roku na który do Teatru Ludowego w Berlinie przybyło 5 tys. delegatów uchwalono Pięć prawd Polaka. Stanowiły one ideową podstawę działalności związku. Stały się także swoistym katechizmem narodowym a dzisiaj testamentem aktualnym zarówno wtedy jaki teraz po ponad 80 latach. Jakże ważna pozostaje współcześnie piąta prawda Polaków: Polska Matką naszą , nie wolno mówić o Matce źle.

Przy okazji warto przypomnieć że zarówno o sprawy niemieckie, ale i o interesy polskiej mniejszości dbała Komisja Mieszana ,Urząd Mniejszościowy i Trybunał Rozjemczy. Instytucje te działały na Górnym Śląsku. Trzeba bowiem pamiętać , że w początkowym okresie działania Ligi Narodów Niemcy nie zasiadali w tym gremium.

Niestety z chwilą wybuchu II wojny światowej rozpoczęły się masowe aresztowania członków Związku Polaków w Niemczech. Na podstawie rozporządzenia władz niemieckich z dnia 27 lutego 1940 r. związek został zdelegalizowany, a jego majątek skonfiskowany.

Część działaczy rozstrzelano, a ok. 1200 członków trafiło do obozów koncentracyjnych.
Całkowitą liczbę prześladowanych szacuje się na co najmniej 2000 osób. Straty materialne poniesione przez polską mniejszość narodową w Niemczech, spowodowane konfiskatą majątku sięgają wielu milionów złotych.