Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Karlendarium historyczne na dziś
2023-10-29, 07:30 Autor: Skrzydelski Przemysław / PAP

Karlendarium historyczne na dziś

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
29 października
1611 - W Warszawie odbył się triumfalny wjazd hetmana Stanisława Żółkiewskiego, zwycięzcy spod Kłuszyna; w orszaku przejeżdżającym przez miasto był m.in. wzięty do niewoli car Wasyl IV Szujski, który na Zamku Królewskim złożył hołd przed królem polskim Zygmuntem III Wazą.

1817 - Urodził się Antoni Bronikowski, pedagog, latynista, hellenista, poeta, tłumacz dzieł literatury antycznej: Ksenofonta, Platona, Homera, Tukidydesa.

1822 - W Górkach koło Klimontowa urodził się Mieczysław Ledóchowski, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański, kardynał; więziony przez władze pruskie (1874-1876) i pozbawiony archidiecezji.

1824 - W Nowym Wiśniczu urodził się Juliusz Kossak, malarz, ilustrator; autor wielu obrazów przedstawiających sceny historyczne i batalistyczne.

1871 - Urodził się Tadeusz Grabowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Poznańskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

1884 – W Genewie zmarł Wincenty Gostkowski, powstaniec listopadowy, prawnik, przedsiębiorca, zegarmistrz, współzałożyciel firmy zegarmistrzowskiej Patek Philippe.

1892 - We Lwowie urodził się Stanisław Ostrowski, prezydent Lwowa (1936-1939), więziony w Związku Sowieckim (1939-1941); w latach 1972-1979 prezydent RP na uchodźstwie.

1903 - W Korolówce koło Tarnopola urodził się Mieczysław Jastrun, poeta, eseista, tłumacz. Autor tomów poezji: "Godzina strzeżona", "Rzecz ludzka", "Sezon w Alpach" i esejów: "Wolność wyboru", "Mit śródziemnomorski".

1909 - Powstało Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (TOPR).

1912 - We Lwowie powołane zostały Polowe Drużyny Sokole, których działalność wzorowana była na ruchu strzeleckim; jednym z ich organizatorów był Józef Haller.

1914 - I wojna światowa: Bitwa Legionów Polskich z wojskami rosyjskimi pod Mołotkowem.

1918 - W Warszawie urodził się Paweł Hertz, poeta, tłumacz, pisarz, eseista, edytor. Zadebiutował w kręgu Skamandra w 1934 roku w "Wiadomościach Literackich", autor szkiców: "Domena polska", "Ład i nieład", "Świat i dom", felietonów literackich "Notatnik obserwatora", "Dziennik lektury", oraz powieści biograficznej "Portret Słowackiego".

1922 - W Warszawie urodził się Zbigniew Wójcik, historyk, badacz dziejów XVI-XVII wieku.

1924 - We Lwowie urodził się Zbigniew Herbert, jeden z najważniejszych polskich poetów XX wieku, twórca cyklu poetyckiego "Pan Cogito", autor esejów "Barbarzyńca w ogrodzie", "Martwa natura z wędzidłem" i "Labirynt nad morzem".

1925 – Na Cmentarzu Obrońców Lwowa Jadwiga Zarugiewiczowa, matka poległego obrońcy Zadwórza, dokonała wyboru bezimiennych zwłok, które zostały następnie pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

1930 - Rozporządzenie prezydenta RP Ignacego Mościckiego o ustanowieniu Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości.

1930 - W Piotrkowie Trybunalskim urodził się Mariusz Dmochowski, aktor, reżyser, dyrektor teatrów; znany m.in. z roli Wokulskiego w "Lalce", Augusta II Mocnego w "Hrabinie Cosel" i hetmana Sobieskiego w "Panu Wołodyjowskim".

1939 - Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRS o nadaniu sowieckiego obywatelstwa polskim obywatelom, którzy w dniach 1 i 2 listopada 1939 r. znajdowali się na wschodnich terenach Rzeczypospolitej Polskiej wcielonych do Związku Sowieckiego.

1942 - Getto warszawskie: Eliasz Różański, wykonując wyrok Żydowskiej Organizacji Bojowej, zabił w mieszkaniu przy ul. Gęsiej w Warszawie Jakuba Lejkina, zastępcę komendanta Żydowskiej Służby Porządkowej w getcie, szczególnie brutalnego w czasie akcji likwidacyjnych.

1944 - 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wkroczyła do Bredy.

1944 - W Filipowicach koło Krzeszowic urodziła się Magdalena Zawadzka, aktorka, znana m.in. z roli Basi Wołodyjowskiej w filmie "Pan Wołodyjowski" oraz serialu "Przygody Pana Michała".

1944 - W Taszkencie urodził się Michaj Burano, właściwie Wasil Michaj, wokalista, kompozytor, gwiazda big-bitu, także autor tekstów piosenek i aktor romskiego pochodzenia. Jego kariera zaczęła się od występów z zespołami "Czerwono-Czarni" i "Niebiesko-Czarni" w latach 60. W grudniu 1963 roku wystąpił wraz z Niebiesko-Czarnymi w paryskiej Olimpii jako pierwszy artysta zza żelaznej kurtyny. Obecnie mieszka i pracuje w USA.

1945 - Do Polski powróciło z Francji 2 tys. polskich żołnierzy walczących w czasie wojny we francuskim ruchu oporu i polskich formacjach 1 Armii Francuskiej

1946 - Zmarł Paweł Hulka-Laskowski, pisarz, publicysta, tłumacz m.in. "Przygód dobrego wojaka Szwejka".

1947 - W Polanicy Zdroju urodził się Jerzy Fedorowicz, aktor, reżyser teatralny; dyrektor Teatru Ludowego w Nowej Hucie (1989-2012); od 2005 r. poseł na Sejm z list Platformy Obywatelskiej.

1948 - We Wrocławiu urodził się Wiesław Saniewski, reżyser, scenarzysta filmowy.

1949 - W Gołyminie urodził się Tomasz Nałęcz, historyk, profesor UW; członek PZPR (1970-1990); współzałożyciel Socjaldemokracji RP (1991), a następnie Unii Pracy (1992); poseł na Sejm (1993-1997 i 2001-2005); wicemarszałek Sejmu (2001-2005); przewodniczący sejmowej komisji badającej aferę korupcyjną, nazwaną aferą Rywina (2003-2004); doradca prezydenta RP Bronisława Komorowskiego (2010-2015).

1956 - Premiera filmu "Nikodem Dyzma" w reżyserii Jana Rybkowskiego.

1967 - Zmarł Wacław Lednicki, historyk literatury słowiańskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1976 - We Władysławowie zmarł Augustyn Necel, pisarz związany z Kaszubami, autor powieści historycznych.

1979 - W Warszawie rozpoczął działalność Teatr Scena Prezentacje.

1992 - W Wołominie koło Warszawy otwarto Muzeum imienia Zofii Nałkowskiej.

1993 - W Zakopanem zmarł Stanisław Marusarz, wszechstronny narciarz, czterokrotny uczestnik igrzysk olimpijskich, wicemistrz świata w skokach narciarskich w 1938 r.; w czasie II wojny światowej kurier tatrzański, aresztowany przez Gestapo w 1940 r., uciekł z więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie i przedostał się na Węgry.

1999 - Leszek Cichy zdobył Piramidę Carstensz (najwyższy szczyt Australii i Oceanii) i tym samym jako pierwszy Polak - "Koronę Ziemi", czyli najwyższe szczyty wszystkich siedmiu kontynentów.

2002 - Zmarł Andrzej Bolewski, profesor, jeden z wykładowców aresztowanych przez Niemców w 1939 r. podczas "Sonderaktion Krakau".

2004 - W Rzymie przywódcy państw UE podpisali Traktat Konstytucyjny.

2010 - W Krakowie zmarł Ludwik Jerzy Kern, pisarz, poeta, satyryk, tłumacz, autor kilkudziesięciu książek dla dzieci.

2012 – Polska spłaciła ostatnią ratę (297 mln dolarów) zadłużenia zagranicznego, zaciągniętego w czasie rządów Edwarda Gierka.

2017 - W Warszawie zmarł aktor filmowy i teatralny Władysław Kowalski, związany m.in. z warszawskimi teatrami: Ateneum, Teatrem Powszechnym, Teatrem Dramatycznym. Wystąpił m.in. w filmach "Jarzębina czerwona", "Szpital przemienienia", "Medium", "Ucieczka z kina Wolność", "Pan Tadeusz", "Bogowie", "Paniach Dulskich" i serialu "Kolumbowie".

2020 - W Krakowie zmarł prof. Andrzej Półtawski, filozof, etyk, Powstaniec Warszawski, żołnierz AK i przyjaciel Karola Wojtyły. Był członkiem Papieskiej Rady ds. Rodziny. Prywatnie był mężem Wandy Półtawskiej.

2020 – W Warszawie zmarł biskup pomocniczy diecezji łowickiej Józef Zawitkowski, autor wielu książek i modlitewników podpisanych pseudonimem "ksiądz Tymoteusz", śpiewników, kazań, autor znanej pieśni "Panie dobry jak chleb".

2021 – W Jeleniej Górze zmarła Alina Obidniak, reżyser, wieloletnia dyrektor Teatru im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, animatorka życia teatralnego, między innymi ruchu teatrów ulicznych.

Zobacz także

2024-07-11, godz. 15:00 Obchody rocznicy ludobójstwa w Srebrenicy [DŹWIĘK] Pod Srebrenicą symbolicznie wspominano dziś ofiary ludobójstwa. W czasie bośniackiej wojny domowej Serbowie w lipcu 1995 roku zamordowali tam ponad osiem tysięcy… » więcej 2024-07-11, godz. 13:00 Historycy o rzezi wołyńskiej Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto… » więcej 2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej 2024-07-11, godz. 09:00 81. rocznica tzw. krwawej niedzieli, apogeum zbrodni wołyńskiej 81 lat temu, 11 lipca 1943 roku, podczas II wojny światowej oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii przypuściły skoordynowany atak na ponad sto polskich miejscowości… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 lipca Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej » więcej 2024-07-10, godz. 15:00 Bieruński Szlak Historyczny gotowy Można już zwiedzać Bieruński Szlak Historyczny. To układ tablic informacyjnych, które ustawiono przy ważnych i ciekawych punktach miasta. Rzeczniczka bieruńskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 13:00 Zaprezentowano program obchodów 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Koncerty, wystawy, spotkania, a także tradycyjne zatrzymanie się życia w stolicy w godzinę "W". Warszawa jak co roku uczci pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 11:00 Grunwald: przygotowania do rekonstrukcji bitwy W sobotę rekonstruktorzy odtworzą pod Grunwaldem bitwę z 1410 roku. Jej przebieg i rezultat jest znany, nie maleje jednak ogromne zainteresowanie widzów, którzy… » więcej 2024-07-10, godz. 09:00 84 lata temu rozpoczęła się bitwa o Anglię 84 lata temu, 10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się bitwa o Anglię. Było to pierwsze w historii starcie o zasadniczym znaczeniu, które rozegrało się wyłącznie… » więcej 2024-07-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 lipca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »