Błękitna Armia została powołana 4 czerwca 1917 roku dekretem prezydenta Francji Raymonda Poincarégo. Inicjatorem jej utworzenia był Roman Dmowski oraz kierowany przez niego Polski Komitet Narodowy. Udział polskiej jednostki w wojnie miał uświadomić opinii międzynarodowej konieczność zajęcia się sprawą niepodległości naszego kraju po zakończeniu działań zbrojnych.

Początkowo armią dowodził francuski generał Louis Archinard, którego później zastąpił Józef Haller. Kierownictwo polityczne sprawował Komitet Narodowy Polski. Państwa Ententy uznały formację za samodzielną, sojuszniczą i jedyną współwalczącą armię polską. Utworzyli ją ochotnicy: Polacy służący w wojsku francuskim, byli jeńcy wojenni z armii austro-węgierskiej i niemieckiej oraz Polacy ze Stanów Zjednoczonych i Brazylii, zgłaszający się na apel Ignacego Jana Paderewskiego, a także emigranci z Kanady i Francji. Po zakończeniu działań wojennych, w 1919 roku, stutysięczna Armia Hallera została przetransportowana do Polski. Wyposażona w nowoczesną broń, a zwłaszcza samoloty i czołgi Renault FT-17, wydatnie wzmocniła tworzące się Wojsko Polskie. Była najlepiej wyszkoloną, uzbrojoną i wyposażoną częścią sił zbrojnych.

Hallerczycy brali udział w zwycięskich walkach polsko-ukraińskich w Galicji Wschodniej i na Wołyniu. Generałowi przypadło też w udziale organizowanie ochrony Śląska, a następnie przejmowanie Pomorza, gdzie w lutym 1920 roku dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem.

(więcej)

Józef Haller urodził się 13 sierpnia 1873 roku. Pochodził z zamożnej krakowskiej rodziny o niemieckich korzeniach. Protoplastą rodu był Jan Haller, który w końcu XV wieku osiedlił się w Krakowie i założył w mieście drukarnię. Ojciec Józefa Hallera brał udział w Powstaniu styczniowym, a dziadek walczył w Powstaniu Listopadowym. Józef Haller postanowił kontynuować rodzinne tradycje i po ukończeniu studiów na wiedeńskiej Akademii Technicznej wstąpił w 1895 roku do armii austro-węgierskiej, którą opuścił w 1911. Po wybuchu I wojny światowej znalazł się w Legionach Polskich. Latem 1918 roku trafił do Francji, gdzie powstawała Armia Polska. 105 lat temu stanął na jej czele. Wojsko pod dowództwem Józefa Hallera w kwietniu 1919 roku przybyło do Polski.

W 1920 roku został Generalnym Inspektorem Armii Ochotniczej. Podczas Bitwy Warszawskiej dowodził wojskami broniącymi przedpola stolicy, wchodził też w skład Rady Obrony Państwa, a następnie był dowódcą Frontu Północno-Wschodniego.

W 1921 roku został uhonorowany najwyższym polskim odznaczeniem - Orderem Orła Białego. W uznaniu jego zasług w bitwie o Warszawę ówczesny papież Benedykt XV przyznał mu medal św. Joanny D'Arc. Gdy arcybiskup Aleksander Kakowski wręczał generałowi to wyróżnienie, przedstawił Hallera jako "przykład wiernego syna Kościoła, który walczy dla obrony chrześcijaństwa przeciwko nawale, będącej chrześcijaństwa zaprzeczeniem".

W latach 1922-1923 był posłem na Sejm. Potępił przewrót majowy w 1926 roku i został przeniesiony w stan spoczynku. Po kampanii wrześniowej 1939 roku przedostał się do Francji. Był członkiem rządu RP na emigracji, pełnił funkcję ministra oświaty w gabinecie Władysława Sikorskiego.

Po 1945 roku generał Haller pozostał za granicą. W 1957 roku wybierał się z pierwszą po wojnie wizytą do ojczyzny. Zamierzał uczestniczyć w uroczystościach zakończenia Roku Maryjnego na Jasnej Górze. Jednak władze komunistyczne postawiły mu warunki, których nie chciał spełnić. Nie zgodził na udzielenie im poparcia i odcięcie się od środowisk i władz emigracyjnych.

Józef Haller zmarł w Londynie trzy lata później, 4 czerwca 1960 roku, w wieku 86 lat. W 1993 prochy generała zostały sprowadzone do ojczyzny i spoczęły w krypcie kościoła św. Agnieszki w Krakowie.