Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Kat…
2023-09-11, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Leo/K.Koziełł

43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie

43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze Szczecina, Gdańska i Jastrzębia Zdroju. Dokument wziął nazwę od Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej, gdzie 11 września 1980 roku podpisano najważniejsze jego punkty.
Jednym z nich była gwarancja, że Porozumienie Gdańskie, dające możliwość tworzenia wolnych związków zawodowych, ma moc obowiązującą na terenie całej Polski. Stworzyło to warunki formalno-prawne do powstania ogólnopolskiego ruchu związkowego. Umożliwiło powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Spora część przyjętych postulatów dotyczyła spraw socjalnych górników, ale miały one także później znaczenie dla pracowników w całej Polsce, jak na przykład wprowadzenie wolnych sobót.

Porozumienie Katowickie gwarantowało osobom pełniącym funkcje w związkach zawodowych, że na czas pełnienia tych funkcji będą zwolnione od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zakładało również, że zakłady pracy zapewnią lokale niezbędne do prowadzenia działalności przez struktury związkowe. Ponadto w dokumencie znalazł się punkt mówiący, że informacje o działalności związków będą publikowane w mediach. Jeden z zapisów dotyczył zapewnienia związkom zawodowym udziału w pracach nad nowymi ustawami, w tym o związkach zawodowych i nowelizacji kodeksu pracy.

(więcej)

Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia 1980 roku w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później - 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zawarto 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września - w Hucie Katowice.

Strajki zaczęły wybuchać spontanicznie od 1 lipca 1980 roku, jako bezpośrednia reakcja na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ekipę rządzącą Edwarda Gierka. Stopniowo ogarnęły cały kraj. Do protestów przyczyniły się pogarszające sie od dłuższego czasu warunki życia robotników, zwolnienia ludzi z pracy, a także przekonanie stoczniowców, że istniejące związki zawodowe zależne od władz, w rzeczywistości nie dbają o ich interesy.

Podpisanie porozumień sierpniowych zakończyło dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce. Zapoczątkowało także proces upadku komunizmu w naszym kraju i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

Pod wpływem strajków komunistyczne władze zgodziły się między innymi na: utworzenie niezależnych i samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 roku, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury.

Wielkim osiągnięciem strajkujących była zgoda rządu na utworzenie "Solidarności". Związek został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. Wkrótce liczył niemal 10 milionów członków. Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach - władze nie dopuściły tylko do ich utworzenia w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej.

Gdy 13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego, "Solidarność" została zawieszona, a w październiku 1982 roku - zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji, która zeszła do podziemia. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń Okrągłego Stołu, w kwietniu 1989 roku.

Zobacz także

2023-10-10, godz. 16:00 41 lat temu został kanonizowany ojciec Maksymilian Maria Kolbe 41 lat temu, 10 października 1982 roku, papież Jan Paweł II kanonizował ojca Maksymiliana Marię Kolbego, franciszkanina, który podczas II wojny światowej… » więcej 2023-10-10, godz. 14:00 Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili" Do 30 listopada można nadsyłać prace na konkurs "Nieopowiedziane historie cywili". Konkurs odbywa się po raz pierwszy, a jego organizatorem jest Instytut Strat… » więcej 2023-10-10, godz. 10:00 Uroczystości w rocznicę powołania Batalionów Chłopskich Z udziałem przedstawicieli władz państwowych i kombatantów w rocznicę powołania Batalionów Chłopskich w Warszawie odbyły się uroczystości upamiętniające… » więcej 2023-10-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 10 października » więcej 2023-10-09, godz. 16:00 Umowa o utworzeniu Instytutu Biblioteka Polska W Paryżu podpisano umowę o utworzeniu Instytutu Biblioteka Polska. Umowa ta ma zapewnić odpowiednie wsparcie finansowe Bibliotece Polskiej - jednej z najbogatszych… » więcej 2023-10-09, godz. 14:00 17 lat temu zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, kompozytor, poeta 17 lat temu, 9 października 2006 roku, zmarł Marek Grechuta, piosenkarz, kompozytor, mistrz poezji śpiewanej. Autor "Dni, których nie znamy", "Ocalić od zapomnienia"… » więcej 2023-10-09, godz. 12:00 Prezentacja pomnika Kopernika po renowacji W Rzymie w ramach obchodów Roku Kopernikańskiego po renowacji na dziedziniec domu generalnego księży Zmartwychwstańców koło słynnych Schodów Hiszpańskich… » więcej 2023-10-09, godz. 10:00 Warszawa setnym przystankiem "Iskier Niepodległej" 7 miesięcy, 100 miejscowości i niemal 50 tysięcy odwiedzających. Mobilny spektakl "Iskry Niepodległej" dojechał do setnego przystanku - na kampus Uniwersytetu… » więcej 2023-10-09, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 9 października » więcej 2023-10-08, godz. 12:00 16 lat temu zmarł ksiądz Zdzisław Peszkowski, kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie 16 lat temu, 8 października 2007 roku, zmarł ksiądz prałat Zdzisław Peszkowski, kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie. Był więźniem obozu… » więcej
141142143144145
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »