Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Kat…
2023-09-11, 10:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Leo/K.Koziełł

43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie

43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43. rocznica podpisania Porozumienia Katowickiego – Dąbrowa Górnicza, 11 września 2023 [fot. katowice.ipn.gov.pl/]
43 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze Szczecina, Gdańska i Jastrzębia Zdroju. Dokument wziął nazwę od Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej, gdzie 11 września 1980 roku podpisano najważniejsze jego punkty.
Jednym z nich była gwarancja, że Porozumienie Gdańskie, dające możliwość tworzenia wolnych związków zawodowych, ma moc obowiązującą na terenie całej Polski. Stworzyło to warunki formalno-prawne do powstania ogólnopolskiego ruchu związkowego. Umożliwiło powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Spora część przyjętych postulatów dotyczyła spraw socjalnych górników, ale miały one także później znaczenie dla pracowników w całej Polsce, jak na przykład wprowadzenie wolnych sobót.

Porozumienie Katowickie gwarantowało osobom pełniącym funkcje w związkach zawodowych, że na czas pełnienia tych funkcji będą zwolnione od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zakładało również, że zakłady pracy zapewnią lokale niezbędne do prowadzenia działalności przez struktury związkowe. Ponadto w dokumencie znalazł się punkt mówiący, że informacje o działalności związków będą publikowane w mediach. Jeden z zapisów dotyczył zapewnienia związkom zawodowym udziału w pracach nad nowymi ustawami, w tym o związkach zawodowych i nowelizacji kodeksu pracy.

(więcej)

Pierwsze porozumienie sierpniowe między stroną rządową i strajkującymi zostało podpisane 30 sierpnia 1980 roku w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas około 700 zakładów w całym kraju. Brało w nich udział około 750 tysięcy osób. Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do wiadomości podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowało projekt porozumienia gdańskiego, które zostało podpisane dzień później - 31 sierpnia. Trzecie z porozumień zawarto 3 września w Jastrzębiu-Zdroju, a 11 września - w Hucie Katowice.

Strajki zaczęły wybuchać spontanicznie od 1 lipca 1980 roku, jako bezpośrednia reakcja na podwyżki cen mięsa i wędlin, wprowadzone przez ekipę rządzącą Edwarda Gierka. Stopniowo ogarnęły cały kraj. Do protestów przyczyniły się pogarszające sie od dłuższego czasu warunki życia robotników, zwolnienia ludzi z pracy, a także przekonanie stoczniowców, że istniejące związki zawodowe zależne od władz, w rzeczywistości nie dbają o ich interesy.

Podpisanie porozumień sierpniowych zakończyło dwumiesięczną falę strajków w całej Polsce. Zapoczątkowało także proces upadku komunizmu w naszym kraju i pośrednio zmiany ustrojowe w innych europejskich państwach bloku komunistycznego.

Pod wpływem strajków komunistyczne władze zgodziły się między innymi na: utworzenie niezależnych i samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970 roku, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury.

Wielkim osiągnięciem strajkujących była zgoda rządu na utworzenie "Solidarności". Związek został zarejestrowany 10 listopada 1980 roku. Wkrótce liczył niemal 10 milionów członków. Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach - władze nie dopuściły tylko do ich utworzenia w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej.

Gdy 13 grudnia 1981 roku generał Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego, "Solidarność" została zawieszona, a w październiku 1982 roku - zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji, która zeszła do podziemia. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń Okrągłego Stołu, w kwietniu 1989 roku.

Zobacz także

2023-11-16, godz. 11:00 16 listopada rozpoczyna się festiwal Niewinni Czarodzieje Od 16 do 30 listopada odbędzie się kolejny, XVIII festiwal warszawski "Niewinni Czarodzieje". W trakcie wydarzenia, jak co roku, zaplanowano między innymi koncerty… » więcej 2023-11-16, godz. 10:00 Uroczyste zakończenie prac konserwatorskich przy nagrobku konsula Stanisława Syrewicza Na cmentarzu w Daugavpils (d. Dyneburgu) na Łotwie, dzisiaj (16.11) zostanie odsłonięty po konserwacji pomnik nagrobny byłego konsula RP na Łotwie – Stanisława… » więcej 2023-11-16, godz. 09:00 105 lat temu Józef Piłsudski ogłosił powstanie państwa polskiego 105 lat temu, 16 listopada 1918 roku, Józef Piłsudski poinformował świat o odrodzeniu się Polski po 123 latach zaborów. W telegramie notyfikującym powstanie… » więcej 2023-11-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 listopada » więcej 2023-11-15, godz. 15:00 75 lat temu został skazany na śmierć Jerzy Miatkowski, żołnierz AK, adiutant mjr. Dekutowskiego 75 lat temu, 15 listopada 1948 roku, wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie na karę śmierci został skazany Jerzy Miatkowski, pseudonim "Zawada", żołnierz… » więcej 2023-11-15, godz. 14:00 75 lat temu został skazany na śmierć major Hieronim Dekutowski "Zapora" 75 lat temu, 15 listopada 1948 roku, wyrokiem komunistycznego Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie na siedmiokrotną karę śmierci został skazany major Hieronim… » więcej 2023-11-15, godz. 11:55 Instytut Polonika zakończył remonty 3 mogił Polaków w Rydze W stolicy Łotwy Rydze Instytut Polonika zakończył remonty 3 mogił Polaków. Odbiór prac konserwatorskich nastąpi dzisiaj (15.11) na cmentarzu świętego… » więcej 2023-11-15, godz. 11:00 Ogólnopolskie spotkanie rodzin jeńców II wojny światowej w CMJW Począwszy od 2016 r. Muzeum regularnie zaprasza rodziny jenieckie do udziału w spotkaniach – swoistych agorach, na których można podzielić się historią… » więcej 2023-11-15, godz. 09:00 Projekt wystawienniczo-edukacyjny Archiwum IPN „Historia w artefaktach zapisana” O godzinie 11.00 w Izbie Pamięci Strzelecka 8 w Warszawie odbędzie się druga odsłona projektu wystawienniczo-edukacyjnego Archiwum IPN „Historia w artefaktach… » więcej 2023-11-15, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 15 listopada » więcej
140141142143144
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »