1 września 1939 roku rozpoczęła się wojna obronna Polski, zwana też kampanią wrześniową. Ta obrona naszego terytorium przed agresją niemiecką, była jednocześnie pierwszym etapem II wojny światowej. Wojsko Polskie stawiło zbrojny opór niemieckiemu najeźdźcy, oczekując na reakcję i pomoc sojuszników. Jednak gdy 3 września Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę III Rzeszy Niemieckiej, nie podjęły rzeczywistych działań wojennych.

Tragiczny los naszego kraju został przypieczętowany kilkanaście dni później - 17 września 1939 roku - kiedy inwazję na Polskę, bez wypowiedzenia wojny, rozpoczęła od wschodu Armia Czerwona. Atak Niemiec i Związku Sowieckiego był następstwem podpisania przez te totalitarne państwa paktu Ribbentrop-Mołotow, którego tajny protokół w efekcie podzielił Europę Środkową na tzw. strefy wpływów. Na mocy tego dokumentu Hitler i Stalin przeprowadzili rozbiór Polski. Armia Czerwona mordowała jeńców i masakrowała ludność cywilną, a propaganda sowiecka przedstawiała atak jako "wyprawę wyzwoleńczą" w obronie "ludności zachodniej Ukrainy i zachodniej Białorusi". Konieczność stawienia zbrojnego oporu na wschodniej granicy Polski dodatkowo osłabiła nasze wojska i przesądziła o klęsce kampanii wrześniowej 1939 roku.

Za początek II wojny światowej uznaje się atak niemieckiego pancernika Schleswig-Holstein na polską składnicę wojskową na Westerplatte 1 września o godzinie 4.45. Oddziały polskie bohatersko broniły półwyspu przed atakami wroga z morza, lądu i powietrza przez 7 dni.

Jednak kilkanaście minut wcześniej wojska niemieckie uderzyły na Polskę na całej długości polsko-niemieckiej granicy. Atak był wspomagany nalotami bombowymi na większość miast polskich, węzłów kolejowych i osiedli fabrycznych. Jednym z pierwszych celów niemieckich nalotów były mosty i dworzec kolejowy w Tczewie oraz szpital i kolegiata w Wieluniu.

II wojna światowa to niemieckie obozy koncentracyjne i Holokaust, to także okrucieństwo i bestialstwo wobec ludności cywilnej, masowe egzekucje i celowe niszczenie dóbr kultury. Okres wojny ujawnił, oprócz niemieckiego, totalitaryzm komunistyczny, gdy Józef Stalin nakazał mordowanie jeńców wojennych i masowe wysiedlenia. Symbolem tego stała się zbrodnia katyńska, w której wiosną 1940 roku NKWD zgładziło prawie 22 tysiące polskich oficerów. Sześć lat konfliktu to także bezwzględna wojna propagandowa, miliony emigrantów i w rezultacie nowy podział polityczny Europy na demokratyczny Zachód i komunistyczny Wschód.

Stronami światowego konfliktu był blok państw utworzony wokół tzw. osi przez: III Rzeszę Niemiecką, Włochy i Japonię oraz koalicja państw alianckich, czyli Wielka Brytania, Francja i ich sojusznicy. W 1941 roku do koalicji przyłączyły się Stany Zjednoczone i Związek Sowiecki, który wcześniej pozostawał w sojuszu z III Rzeszą.

II wojna światowa objęła zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany.

Zmobilizowano ponad 110 milionów żołnierzy z 61 państw. W trakcie trwania konfliktu zginęło ponad 60 milionów ludzi, z czego dwie trzecie to cywile. Niemcy wymordowali ogromną część społeczności żydowskiej w Europie, głównie w obozach zagłady. W największym z nich, Auschwitz-Birkenau, zginęło co najmniej 1 milion 100 tysięcy osób. Na terenach okupowanej Polski, inaczej niż w innych państwach Europy Zachodniej, za pomoc Żydom groziła kara śmierci.

Przegrana wojna obronna Polski 1939 roku nie zakończyła oporu i woli walki Polaków. W kraju powstały struktury największego w okupowanej Europie państwa podziemnego, z własnymi siłami zbrojnymi, parlamentem, sądownictwem i tajną edukacją. Wojsko Polskie odrodziło się też we Francji i Wielkiej Brytanii, biorąc udział w większości batalii i zmagań wojennych, poczynając od działań zbrojnych w Skandynawii, Francji, Wielkiej Brytanii, północnej Afryce, Związku Sowieckim, aż po lądowanie w Normandii. Polacy przyczynili się w znaczący sposób do zwycięstwa aliantów i zakończenia II wojny światowej.

Wybitnie zasłużyli się podczas wojny polscy lotnicy, wsławiając się odwagą i bohaterstwem. Uczestniczyli w wojnie obronnej w 1939 roku, w bitwie o Anglię, w operacji w Normandii, bombardowaniu Niemiec. Wykonywali też loty w celu przerzutu samolotów przez Atlantyk, a także loty z zaopatrzeniem dla Armii Krajowej i partyzantów na Bałkanach. Mieli także udział w zwalczaniu latających bomb V-1 oraz niesieniu pomocy powstańcom warszawskim.

W 6-letnich zmaganiach wojennych śmierć poniosło ponad 6 milionów obywateli II RP. Połowę stanowili Polacy, prawie tyle samo Żydzi i Polacy pochodzenia żydowskiego.

1 września w Polsce jest obchodzony Dzień Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, ustanowiony przez Sejm w 1997 roku. W tym dniu Polacy oddają hołd obrońcom Ojczyzny i wspominają wszystkich tych, którzy walcząc o Polskę, zginęli na polach bitewnych.