Niemcy do końca konfliktu byli przekonani, że Enigmy nikt nie jest w stanie rozszyfrować. Złamanie kodu przez Polaków pod koniec 1932 roku przyczyniło się do sukcesów militarnych aliantów, między innymi w bitwie o Anglię, walkach na Atlantyku i zwycięstwie pod Falaise. Dzięki sukcesowi polskich kryptologów, II wojna światowa została skrócona o 2-3 lata, a to oznaczało uratowanie około 30 milionów ludzi.

Henryk Zygalski studiował na uniwersytecie w Poznaniu, a w wieku 21 lat uczestniczył - w tamtejszym Instytucie Matematyki - w kursie kryptologów, zorganizowanym przez wywiad wojskowy. Od 1930 pracował w Biurze Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego, najpierw w Poznaniu, zaś od 1932 roku w Warszawie. Pod koniec grudnia 1932 roku Zygalski wraz z Rejewskim i Różyckim złamali szyfr Enigmy. Zygalski opracował koncepcję perforowanych arkuszy papieru używanych przy ustalaniu kolejności wirników kodujących Enigmy - były to tzw. płachty Zygalskiego.

Wkrótce powstała działająca kopia urządzenia. Enigma, przypominająca maszynę do pisania, została skonstruowana w latach 20. XX wieku. Niemcy zastosowali w niej matematyczną metodę kodowania wiadomości. Aby odszyfrować tekst, odbiorca musiał mieć identyczną maszynę i klucz depeszy. Pod koniec wojny był on zmieniany co 8 godzin. Po wojnie Henryk Zygalski zamieszkał w Chichester w południowej Anglii. Zmarł w 1978 roku, w wieku 70 lat.

W powojennej Polsce pomijano wysiłek i zasługi naszych kryptologów, wymazywano ich z powszechnej pamięci, a złamanie kodu Enigmy zostało przypisane wywiadowi brytyjskiemu. Na Zachodzie informacje o służbie alianckiej Zygalskiego, Rejewskiego i Różyckiego ukrywano w tajnych archiwach. Pierwsze wiadomości o sukcesie Polaków ukazały się na początku lat 70. XX wieku. Oficjalnie Brytyjczycy przyznali to dopiero po wejściu Polski do NATO w 1999 roku.


W 2000 roku Rejewski, Różycki i Zygalski zostali odznaczeni pośmiertnie Krzyżami Wielkimi Orderu Odrodzenia Polski. Senat Rzeczpospolitej uczcił ich w 2012 roku specjalną uchwałą, uznając trójkę kryptologów za bohaterów II wojny światowej. W 2014 Międzynarodowe Stowarzyszenie Inżynierów Elektryków i Elektroników (Institute of Electrical and Electronics Engineers IEEE) uhonorowało trzech Polaków prestiżowym Milestone. "Kamieniami milowymi" wyróżniono dotąd ponad 120 naukowców, za osiągnięcia znaczące dla historii świata.

Pracę i sukcesy kryptologów upamiętnia, otwarte w 2021 roku, interaktywne Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu.

(więcej)

Henryk Zygalski urodził się 15 lipca 1908 roku w Poznaniu. Ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny oraz studia na Uniwersytecie Poznańskim. Jako jeden z najzdolniejszych studentów Instytutu Matematyki, został przyjęty na specjalistyczny kurs kryptologiczny zorganizowany na polecenie Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Po ukończeniu studiów podjął pracę na uczelni, jednocześnie był zatrudniony w Biurze Szyfrów Sztabu Głównego WP.

W czasie II wojny światowej Henryk Zygalski został ewakuowany wraz z Biurem Szyfrów do Francji, gdzie nadal pracował nad dekryptażem niemieckiej korespondencji. Był związany z komórkami o kryptonimach - "Bruno" i "Cadix". Po zajęciu Francji przez III Rzeszę przedostał się do Wielkiej Brytanii, a tam wraz z Marianem Rejewskim kontynuował prace kryptologiczno-wywiadowcze. W ramach Polskich Sił Zbrojnych pracował w Batalionie Łączności Sztabu Naczelnego Wodza. Po wojnie pozostał w Anglii, uczył matematyki. W 1977 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Polskiego na Obczyźnie. Zmarł 30 sierpnia 1978 roku. Został pochowany w Londynie. W 2018 roku w Chichester w Anglii odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą Henrykowi Zygalskiemu. Pamiątki po kryptologu można oglądać w Wielkopolskim Muzeum Wojskowym w Poznaniu.