Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodziła się Zofia Posmysz
2023-08-23, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł

100 lat temu urodziła się Zofia Posmysz

Scenarzyści słuchowiska "W Jezioranach" - Zofia Posmysz-Piasecka i Władysław Milczarek. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Scenarzyści słuchowiska "W Jezioranach" - Zofia Posmysz-Piasecka i Władysław Milczarek. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
100 lat temu - 23 sierpnia 1923 roku - urodziła się Zofia Posmysz, pisarka, scenarzystka i autorka słuchowisk. Dama Orderu Orła Białego. Zmarła 8 sierpnia ubiegłego roku, tuż przed swoimi 99. urodzinami. W czasie II wojny światowej była więźniarką niemieckich obozów koncentracyjnych, między innymi Auschwitz-Birkenau i Ravensbrueck.
Przeżyła zbrodnicze pseudomedyczne eksperymenty i tzw. marsz śmierci. Po wojnie przez wiele lat pracowała jako dziennikarka i reportażystka Polskiego Radia. Była szefową redakcji i współautorką popularnej radiowej powieści "W Jezioranach". Przyczyniła się do nadania słuchowisku radiowemu wysokiego poziomu artystycznego.

Pisała scenariusze do filmów, powieści, tworzyła widowiska Teatru Telewizji. Rozgłos przyniosło jej słuchowisko radiowe "Pasażerka z kabiny 45", na motywach którego powstał film "Pasażerka" w reżyserii Andrzeja Munka, a następnie książka pod tym samym tytułem. Po tragicznej śmierci Munka obraz dokończyli jego współpracownicy. W 1964 roku na festiwalu w Cannes "Pasażerka" otrzymała nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej Fipresci oraz specjalne wyróżnienie honorowe jury festiwalu za humanistyczne i artystyczne wartości utworu. W 2006 roku odbyła się premiera wersji koncertowej opery "Pasażerka" Mieczysława Weinberga, a cztery lata później - wersji scenicznej. Także na podstawie słuchowiska radiowego Zofii Posmysz "Palę Martina Edena" powstał film fabularny pod tytułem "Mały" z 1970 roku.

Jej książki zostały przetłumaczone na wiele języków. Wydała powieści: "Wakacje nad Adriatykiem", "Ten sam doktor", "Do wolności, do śmierci, do życia", "Chrystus oświęcimski". W 2017 roku ukazał się wywiad-rzeka "Królestwo za mgłą", w którym pisarka opowiedziała o obozowych doświadczeniach.

Zofia Posmysz została wyróżniona Nagrodą Komitetu do spraw Radia i Telewizji za osiągnięcia autorskie w dziedzinie słuchowisk, Złotym Mikrofonem oraz nagrodą Honorowy Wielki Splendor za całokształt dorobku w dziedzinie twórczości radiowej. Otrzymała też Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", Nagrodę im. Witolda Hulewicza oraz TOTUS 2013.

W 2020 roku Zofia Posmysz została uhonorowana Orderem Orła Białego. To najwyższe polskie odznaczenie otrzymała "w uznaniu znamienitych zasług w upowszechnianiu wiedzy o Holokauście i martyrologii Polaków, więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych w czasach II wojny światowej, za przekazywanie świadectwa prawdy o Zagładzie poprzez działalność artystyczną i twórczą".

(więcej)

Urodziła się 23 sierpnia 1923 roku w Krakowie. Podczas okupacji uczyła się na tajnych kompletach gimnazjalnych i była robotnicą w fabryce kabli. W kwietniu 1942 roku, na podstawie donosu, została aresztowana za kolportowanie ulotek Związku Walki Zbrojnej. Po sześciu tygodniach śledztwa w krakowskim więzieniu Gestapo przy ulicy Montelupich zesłano ją do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Miała wówczas niespełna 19 lat.

Przeżyła dwa miesiące kompanii karnej w Budach, była poddawana eksperymentom pseudomedycznym. Dwa razy ratował ją od śmierci lekarz obozowy Janusz Mąkowski. Potem wykonywała lżejsze zajęcia w kuchni i magazynie żywności. W styczniu 1945 roku przeszła w tzw. marszu śmierci z Auschwitz-Birkenau do Wodzisławia Śląskiego, skąd została przetransportowana do niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrueck, a następnie do jego filii w Neustadt-Glewe, gdzie doczekała wyzwolenia. Droga do rodzinnego domu - na piechotę - zajęła jej trzy tygodnie.

Po wojnie ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1952 do 1975 roku pracowała w Polskim Radiu.

Przez długie lata współpracowała z Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, do którego przyjeżdżają między innymi wycieczki młodych Niemców. Mówiła, że za swoją życiową misję uznaje głoszenie prawdy o historii obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz niemieckim Wielkim Krzyżem Zasługi na Wstędze.

Zmarła 8 sierpnia 2022 roku w oświęcimskim hospicjum. Została pochowana na cmentarzu komunalnym w Oświęcimiu.

Zobacz także

2023-09-25, godz. 10:00 Rekonstrukcja bitwy na Białej Górze Około tysiąca rekonstruktorów wzięło udział w inscenizacji bitwy na Białej Górze. Do czeskiej Pragi przyjechali między innymi z Francji, Niemiec i Polski… » więcej 2023-09-25, godz. 08:00 Paryska Polonia uczciła pamięć Rotmistrza Witolda Pileckiego Paryska polonia uczciła pamięć wybitnego rodaka - Rotmistrza Witolda Pileckiego. W podparyskiej miejscowości Montmorency poświęcono dąb upamiętniający… » więcej 2023-09-25, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 25 września » więcej 2023-09-24, godz. 12:00 105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski "Zapora" 105 lat temu, 24 września 1918 roku, urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury… » więcej 2023-09-24, godz. 10:00 Początek Sejmu Śląskiego 101 lat temu także w niedzielę odbyły się wybory do Sejmu Śląskiego » więcej 2023-09-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 24 września » więcej 2023-09-23, godz. 10:00 Geneami 10 Już dzisiaj w zamku w Brzegu odbędzie się po raz dziesiąty konferencja genealogiczna w której będą uczestniczyli genealodzy z kraju i zagranicy. » więcej 2023-09-23, godz. 08:00 Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego będzie współprowadzone przez MKiDN i archidiecezję warszawską przez… Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego będzie współprowadzone przez kolejne 10 lat przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz archidiecezję… » więcej 2023-09-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 23 września » więcej 2023-09-22, godz. 16:00 Pomnik 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej Już jutro czyli 23 września br. z inicjatywy Rady Parafialnej w Easton on the Hill oraz Living History Group „First to Fight” odbędzie się uroczystość… » więcej
165166167168169
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »