Minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński powiedział, że w marcu po kilkudziesięciu latach cenne artefakty powróciły z Hiszpanii na zamek w Gołuchowie. Dziś możemy je oglądać w Warszawie. "To okazja, żeby warszawiacy i turyści z całego świata, którzy odwiedzają Krakowskie Przedmieście, zobaczyli to, co na co dzień - po ponad osiemdziesięciu latach - wróciło i wisi w Gołuchowie, czyli w oddziale Muzeum Narodowego w Poznaniu. Te wspaniałe dwa obrazy mówią same za siebie - są cudowne" - ocenił minister kultury. "Ze straconych ponad pół miliona obiektów w ostatnich latach odzyskaliśmy ich ponad 600" - przypomniał Piotr Gliński.

W tej chwili Polska prowadzi sto pięćdziesiąt takich działań restytucyjnych w 15 krajach świata. "Warto tutaj podziękować Hiszpanom, którzy podeszli do sprawy w sposób profesjonalny i uczciwy. Gdy zapoznali się z faktami, oddali artefakty bezkosztowo, co wymagało jednak decyzji politycznych. Życzylibyśmy sobie takiej współpracy chociażby z Niemcami" - podkreślił szef resortu kultury.

Najważniejszym i najcenniejszym obiektem ekspozycji jest dyptyk, który tworzą obrazy: Mater Dolorosa (Matka Boska Bolejąca) i Ecce Homo (Chrystus w koronie cierniowej), malowane olejem i temperą na desce. Cenne dzieło pochodzi z drugiej połowy XV wieku lub pierwszej ćwierci XVI wieku i przypisywane jest warsztatowi niderlandzkiego twórcy Dierica Boutsa. Jego wymiary wraz z ramą wynoszą: 61,5 x 50,2 x 7 cm.
Dyrektor Narodowego Centrum Kultury Rafał Wiśniewski podkreślił, że to jeden z najpiękniejszych dyptyków kultury chrześcijańskiej. Dziedzictwo chrześcijańskiej Europy to dyptyk średniowieczny - Matka Boska Boleściwa i Jezus Chrystus.

Poza dyptykiem na wystawie znalazł się krzyż relikwiarzowy wchodzący w skład kolekcji. Ponadto na ekspozycje trafiły obiekty, które opowiadają o zbiorach z kolekcji gołuchowskiej, choć nie są jej częścią - m.in. popiersie Antoniego Madejskiego, Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej, a także portret Marii Czartoryskiej autorstwa Tadeusza Styki oraz liczne dokumenty.Dwa piętnastowieczne obrazy przypisywane warsztatowi flamandzkiego artysty Dirka Boutsa zostały zrabowane w czasie drugiej wojny światowej przez Niemców i trafiły do Hiszpanii. Przed wybuchem wojny - w czerwcu 1939 roku - Maria Ludwika Czartoryska wywiozła z Zamku Ordynacji Czartoryskich w Gołuchowie część zbiorów do pałacu w Warszawie. W 1941 roku Niemcy zrabowali gołuchowską kolekcję i zmagazynowali w budynku Muzeum Narodowego w Warszawie.

W czasie Powstania Warszawskiego dzieła zaginęły. Gołuchowski dyptyk znalazł się w Hiszpanii, w 1973 roku kupił go kolekcjoner. W 1994 nabyło je Muzeum Pontevedra. Obrazy zostały zlokalizowane w Hiszpanii przez Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych w 2019 roku.Organizatorem wystawy jest Narodowe Centrum Kultury wraz z Departamentem Restytucji Dóbr Kultury w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ekspozycję w Kordegardzie - Galerii Narodowego Centrum Kultury można zwiedzać do 6 sierpnia.