Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka…
2023-06-29, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka, działaczka demokratycznej opozycji

Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
15 lat temu, 29 czerwca 2008 roku, zmarła Anka Kowalska, pisarka, poetka i dziennikarka, w okresie PRL działaczka demokratycznej opozycji. Była autorką zbiorów poezji, między innymi "Credo najmniejsze", "Psalm z doliny", wydanych w drugim obiegu "Wierszy z obozu internowanych" oraz przetłumaczonej na kilka języków, głośnej powieści "Pestka", zekranizowanej w latach 90. XX wieku.
Anka Kowalska współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, działała w Komitecie Samoobrony Społecznej "KOR". Redagowała pismo "Komunikat KOR", była nieformalnym sekretarzem Komisji Redakcyjnej. Jej dziełem był w dużej mierze tzw. korkowiec - suchy i precyzyjny, z niewielkim zasobem słów, język dokumentów KOR. Prowadziła także bank informacji o represjach. Była wielokrotnie zatrzymywana, w jej mieszkaniu funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa przeprowadzali rewizje.

W październiku 1979 roku brała udział w głodówce w kościele św. Krzyża w Warszawie w obronie uwięzionych działaczy Karty 77 w Czechosłowacji. Współpracowała z Komisją Helsińską, uczestniczyła w pracach nad dokumentem "Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce". W 1980 roku wstąpiła do Solidarności, była członkinią Komitetu Założycielskiego "S" w Instytucie Wydawniczym PAX. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku została internowana, przetrzymywano ją w Ośrodku Odosobnienia w Warszawie-Grochowie, w Gołdapi oraz w Darłówku. Została zwolniona 1 czerwca 1982 roku.

Była sygnatariuszką - w lutym 1984 roku - oświadczenia byłych członków KSS KOR, Karty 77 i podziemnej "S", potępiających procesy polityczne w obu krajach. W listopadzie tego samego roku, po zabójstwie księdza Jerzego Popiełuszki, współorganizowała Komitet Obywatelski Przeciw Przemocy w Warszawie.

W latach 70. i 80. publikowała w niezależnym piśmie "Zapis", emigracyjnym "Pulsie" i paryskiej "Kulturze", współpracowała z "Zeszytami Historycznymi" wydawanymi przez Instytut Literacki w Paryżu. Jej utwory drukowały podziemne wydawnictwa, i tak "Wiersze z obozu internowanych" wydała w 1983 roku Biblioteka Obserwatora Stanu Wojennego, a dwa lata później tom "Racja stanu (...)" wyszedł nakładem, również w drugim obiegu, Przedświtu Warszawskiej Niezależnej Oficyny Poetów i Malarzy, a później Solidarności Walczącej.

W 2006 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył Ankę Kowalską Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Urodziła się 22 lutego 1932 roku w Sosnowcu. W 1955 roku ukończyła filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Debiutowała podczas studiów wierszami drukowanymi w "Słowie Powszechnym". Po studiach zamieszkała w Warszawie. W latach 1955-1962 pracowała jako korektorka, a następnie redaktorka w "Kierunkach" i "Słowie Powszechnym".

Pisała dla wydawnictwa PAX, w latach 1960-68 należała do Stowarzyszenia "Pax", z którego wystąpiła w proteście przeciwko stanowisku stowarzyszenia wobec wydarzeń Marca'68.

Współpracowała z pismami: "Puls", "Zapis", "Biuletyn Informacyjny", z paryską "Kultury", a także z Polskim Radiem i z "Gazetą Wyborczą".

Anka Kowalska była laureatką Nagrody Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka w 1959 roku, Nagrody Peleryny na Ogólnopolskim Festiwalu Studentów w Gdańsku w 1961-ym, za tom poezji "Credo najmniejsze", oraz Nagrody POLCUL Foundation - Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej w Sydney w 1982 roku.

Zmarła 29 czerwca 2008 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu przy parafii św. Józefa Rzemieślnika w Sosnowcu.

W 2011 roku nakładem Wydawnictwa Więź ukazała się książka Anki Kowalskiej "Folklor tamtych lat", zawierająca wspomnienia i wiersze, opisujące wydarzenia kilku lat działalności KOR.

Zobacz także

2023-09-01, godz. 04:00 84 lata temu wybuchła II wojna światowa 84 lata temu, 1 września 1939 roku, wybuchła II wojna światowa, najbardziej niszczycielski i krwawy konflikt w dziejach ludzkości. Rozpoczęła się napaścią… » więcej 2023-09-01, godz. 04:00 Kalendarium historyczne na dziś 1 września » więcej 2023-08-31, godz. 20:25 Na lotnisku w Polskiej Nowej Wsi upamiętniono wybuch II wojny światowej 84 lata temu z lotniska w Polskiej Nowej Wsi koło Opola wystartowały niemieckie samoloty, które zbombardowały Wieluń. To pierwsze miejsce na Opolszczyźnie… » więcej 2023-08-31, godz. 14:00 41 lat temu w Lubinie od kul milicji i ZOMO zginęło trzech robotników 41 lat temu, 31 sierpnia 1982 roku, w drugą rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, "Solidarność" zdelegalizowana po wprowadzeniu stanu wojennego, zorganizowała… » więcej 2023-08-31, godz. 12:00 43 lata temu w Gdańsku zostały podpisane porozumienia sierpniowe Mijają 43 lata od podpisania porozumień sierpniowych, zawartych przez komunistyczne władze i protestujących robotników. 31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16.40… » więcej 2023-08-31, godz. 10:00 79 lat temu w zbombardowanym kościele sakramentek w Warszawie zginęło ponad tysiąc osób 79 lat temu, 31 sierpnia 1944 roku, podczas Powstania Warszawskiego, Niemcy zbombardowali kościół i klasztor sióstr benedyktynek sakramentek na Nowym Mieście… » więcej 2023-08-31, godz. 08:00 84. rocznica prowokacji gliwickiej poprzedzającej wybuch II wojny światowej 84 lata temu, 31 sierpnia 1939 roku, Niemcy zorganizowali tzw. prowokację gliwicką, która posłużyła III Rzeszy za pretekst do rozpoczęcia II wojny światowej… » więcej 2023-08-31, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 31 sierpnia » więcej 2023-08-30, godz. 16:00 1 września w Gdańsku Koncert Niepodległości "Niepokorne", poświęcony kobietom zasłużonym dla Polski 1 września w Sali BHP Stoczni Gdańskiej odbędzie się 49. Koncert Niepodległości "Niepokorne", w całości poświęcony kobietom zasłużonym dla Polski… » więcej 2023-08-30, godz. 14:00 "Modlitwa Pokoju" w Łambinowicach (01.09) 1 września - w 84. rocznicę wybuchu II wojny światowej - w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Łambinowicach odbędzie się koncert zatytułowany „Modlitwa… » więcej
192193194195196
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »