W konferencji pokojowej w Paryżu, która trwała od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 roku, wzięli udział przedstawiciele 27 zwycięskich państw. Polskę reprezentowali: minister spraw zagranicznych Ignacy Jan Paderewski, polityk i publicysta Roman Dmowski oraz ekonomista i poseł Władysław Grabski. Traktat przywracał Polsce niepodległość, jednak konieczne były wielodniowe negocjacje na temat polskich ziem zagarniętych wcześniej przez zaborców. Dyskusje koncentrowały się między innymi wokół przywrócenia Polsce dostępu do morza czy włączenia Śląska w granice Rzeczpospolitej.

Zgodnie z postanowieniami traktatu nasz kraj odzyskał większość ziem utraconych na rzecz Prus w I i II rozbiorze - większą część Wielkopolski i Prus Zachodnich z dostępem do morza. Utworzono Wolne Miasto Gdańsk, pod nadzorem Ligi Narodów, z własnym rządem, konstytucją i polityką gospodarczą. Włączono je jednak do polskiego obszaru celnego, Polska mogła korzystać z portu gdańskiego. O przynależności państwowej Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały zadecydować przeprowadzone tam plebiscyty. W granice państwa polskiego zostały włączone obszary o powierzchni około 45 tysięcy kilometrów kwadratowych z ponad 3 milionami mieszkańców.

Według zapisów traktatu wersalskiego rozbrojone Niemcy, z armią ograniczoną do 100 tysięcy żołnierzy, miały oddać Francji Alzację i Lotaryngię, Belgii - okręg Eupen i Malmédy, Czechosłowacji - Kraik Hulczyński. Przeprowadzono demilitaryzację Nadrenii, a Kłajpeda i okręg Saary zostały objęte międzynarodowym nadzorem. Kolonie niemieckie przeszły w posiadanie zwycięzców. Zobowiązano Niemcy do wypłaty odszkodowań wojennych w wysokości 132 miliardów marek w złocie. Była to kwota praktycznie niemożliwa do spłacenia i nigdy nie została uregulowana.

W trakcie konferencji narodziła się także międzynarodowa organizacja - Liga Narodów, mająca strzec światowego ładu.

Zawarte w Paryżu ustalenia miały zagwarantować w Europie pokój. Powstały nowe państwa, wyznaczono nowe granice nie tylko II Rzeczpospolitej, ale też Węgier, Rumunii, Austrii, Czechosłowacji, Niemiec i Związku Sowieckiego. Jednak nadzieje na stabilizację w Europie Środkowej okazały się złudne. Dojście do władzy w Niemczech nacjonalistów oraz objęcie przez Adolfa Hitlera stanowiska kanclerza w 1933 roku sprawiły, że sytuacja polityczna na kontynencie zaczęła się komplikować, doprowadzając w 1939 roku do wybuchu II wojny światowej.
(więcej)

Paryska konferencja pokojowa zakończyła się 21 stycznia 1920 roku. Wzięło w niej udział 27 państw koalicji antyniemieckiej, w tym pięć mocarstw: Wielka Brytania, Francja, Stany Zjednoczone, Włochy i Japonia. Państwa pokonane w I wojnie światowej, czyli Niemcy, Austro-Węgry, Bułgaria i Turcja, zostały dopuszczone do udziału w obradach dopiero po przygotowaniu projektów traktatów. Rosja Radziecka nie brała udziału w obradach, ze względu na przejęcie władzy przez bolszewików i toczącą się wojnę domową.

Na posiedzeniach plenarnych obradowano rzadko, decyzje zapadały na posiedzeniach Rady Najwyższej, zwanej także Radą Dziesięciu. W jej skład wchodzili szefowie rządów i ministrowie spraw zagranicznych pięciu mocarstw.

Głównym delegatem Polski na konferencję pokojową w Paryżu i sygnatariuszem traktatu pokojowego w Wersalu był Roman Dmowski. 29 stycznia 1919 roku wygłosił na posiedzeniu Rady Dziesięciu pięciogodzinne exposé dotyczące całości polskich żądań, które od razu sam przekładał na język angielski i francuski, ponieważ nie ufał obcym tłumaczom. 28 czerwca 1919 roku w Sali Lustrzanej Pałacu Wersalskiego Roman Dmowski wraz z Ignacym Paderewskim podpisali traktat wersalski, przywracający formalnie Polskę na mapę Europy.