W uzasadnieniu wyroku komunistycznego sądu napisano: "Obiektywnie stwierdzić należy, że nie ma dowodów na to, że oskarżony Najder współpracował z wywiadem amerykańskim od 25 lat, choć praktycznie nie jest to wykluczone". Po uprawomocnieniu się wyroku - przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński nie skorzystał z prawa łaski - Zdzisławowi Najderowi odebrano polskie obywatelstwo. W tym czasie skazany przebywał za granicą. Wyrok uchylono w 1989 roku.

Zdzisław Najder był historykiem literatury, znawcą twórczości Josepha Conrada, opozycjonistą w czasach PRL W latach 1982-1987 pełnił funkcję dyrektora Rozgłośni Polskiej RWE.

Po upadku komunizmu wrócił do Polski. Był doradcą Lecha Wałęsy i Jana Olszewskiego. W latach 1990-1991 przewodniczył Komitetowi Obywatelskiemu przy Przewodniczącym "Solidarności" Lechu Wałęsie. Zmarł w 2021 roku.

W czasie stanu wojennego władze rozszerzyły uprawnienia prokuratury i sądownictwa wojskowego, którym zostały poddane między innymi przestępstwa przeciwko podstawowym interesom politycznym i gospodarczym PRL.

Według danych Wydziału Administracyjnego KC PZPR, który nadzorował wymiar sprawiedliwości, w stanie wojennym na karę śmierci skazano trzy osoby. Inne dane podaje Instytut Pamięci Narodowej, a mianowicie - sześć osób. Oprócz Zdzisława Najdera byli to: Zdzisław Rurarz, Romuald Spasowski, Waldemar Mazurkiewicz, Jerzy Sumiński i Henryk Bogulak. Wszystkie wyroki zapadły w trybie zaocznym wobec osób nieobecnych w kraju.

(więcej)

Zdzisław Najder urodził się 31 października 1930 roku w Warszawie. W latach 1949-1954 studiował na Uniwersytecie Warszawskim literaturę polską i filozofię. Po studiach był asystentem w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk i w Katedrze Estetyki Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował też w redakcji "Twórczości". W latach 1957-1958 należał do Klubu Krzywego Koła. Na przełomie lat 50. i 60. został stypendystą Fundacji Forda. Zapraszany był przez uniwersytety Columbia, Yale, Northern, Illinois i Kalifornijski Uniwersytet w Davis. Wykładał też literaturę polską na Uniwersytecie w Berkeley.

W 1970 roku obronił pracę doktorską z filozofii, a w 1977 w PAN pracę habilitacyjną z literaturoznawstwa na temat biografii Josepha Conrada.

Zdzisław Najder od lat 70. działał w polskiej opozycji demokratycznej. Na przełomie lat 1975 i 1976 założył Polskie Porozumienie Niepodległościowe. W styczniu 1976 roku podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. We wrześniu 1980 przystąpił do "Solidarności”. W dniu wprowadzenia stanu wojennego w Polsce przebywał w Oksfordzie. Nie zdecydował się na powrót do Polski i dzięki rekomendacji Jana Nowaka-Jeziorańskiego został dyrektorem polskiej sekcji Radia Wolna Europa. Stanowisko to pełnił w latach 1982-1987. Po upadku komunizmu wrócił do Polski.

W czerwcu 1992 roku ukazała się informacja, z powołaniem na kancelarię Lecha Wałęsy, że w najbliższym otoczeniu premiera Jana Olszewskiego znajduje się osoba, która była agentem SB o pseudonimie "Zapalniczka". Następnego dnia Zdzisław Najder w wywiadzie dla RWE przyznał, że w 1958 roku "samodzielnie zgodził się" na "dłuższe rozmowy" z SB, które miały na celu "wprowadzenie SB w błąd i ukrywanie tego, co rzeczywiście robili moi przyjaciele (...) i co robiłem ja sam".

Zdzisław Najder był pomysłodawcą i stał na czele projektu "Węzły pamięci”, który upamiętniał wielokulturową i wieloetniczną spuściznę II RP. Efektem projektu jest książka "Węzły pamięci niepodległej Polski” wydana przez Muzeum Historii Polski, Fundację Węzły Pamięci i wydawnictwo Znak w 2014 roku.

Zdzisław Najder zmarł 15 lutego 2021 roku w Warszawie, w wieku 90 lat.