Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 231 lat temu został otwarty Cmentarz Powązkowski…
2023-05-22, 08:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

231 lat temu został otwarty Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Cmentarz Powązki, Warszawa [źródło pixabay.com]
Cmentarz Powązki, Warszawa [źródło pixabay.com]
231 lat temu, w maju 1792 roku, został uroczyście otwarty i poświęcony Cmentarz Powązkowski. Nekropolię założono niecałe dwa lata wcześniej, 4 listopada 1790 roku. Cmentarz, znajdujący się na działce podarowanej miastu przez rodzinę Szymanowskich, jest jedną z najstarszych katolickich nekropolii Warszawy. Także w 1792 roku został postawiony i poświęcony kościół pod wezwaniem św. Karola Boromeusza, ufundowany przez króla Stanisława Augusta i jego brata, ówczesnego prymasa Michała Poniatowskiego. Nazwa cmentarza pochodzi od wsi Powązki, na polach której został założony.
Na warszawskich Powązkach spoczywa wielu wybitnych i zasłużonych Polaków. Początkowo cmentarz zajmował powierzchnię ponad dwóch hektarów, obecnie są to 43 hektary. Cały teren, uznany za skarbnicę rzeźby i małej architektury, jest objęty ścisłą ochroną konserwatorską. Od 2014 roku Cmentarz Powązkowski jest Pomnikiem Historii.

Powązki, choć niesłusznie, często uważa się za najstarszy cmentarz w stolicy. Przeczą temu jednak wzmianki historyczne, bowiem starsze obiekty są na Kamionku i Służewie. Wśród miliona osób, których pochówki odbyły się na Powązkach, znajdują się żołnierze narodowych zrywów, od insurekcji kościuszkowskiej do Powstania Warszawskiego, działacze niepodległościowi, wybitni pisarze, poeci, uczeni, artyści, aktorzy, myśliciele, lekarze, prawnicy i biskupi. Spoczywają tu generałowie: Antoni Chruściel pseudonim "Monter", Walerian Czuma, Tadeusz Kutrzeba, a także Aleksander Kamiński, Krzysztof Kamil Baczyński, Zofia Nałkowska, Leszek Kołakowski, Tadeusz Kotarbiński, Jan Cybis, Mira Zimińska-Sygietyńska, Jan Kiepura, Jerzy Waldorff, Jacek Kaczmarski.

Część Powązek stanowi Cmentarz Wojskowy, potocznie nazywany Powązkami Wojskowymi, który został założony w 1912 roku. Początkowo odbywały sie tu pogrzeby żołnierzy carskiego garnizonu, potem między innymi bohaterów powstań i wojny obronnej 1939 roku. Po II wojnie światowej wokół Alei Zasłużonych chowano przedstawicieli komunistycznych władz i wysokich rangą wojskowych, w późniejszych czasach - osoby cenione i znane.

Na cmentarzu odbywają się uroczystości rocznicowe, patriotyczne, apele pamięci. Tradycyjnie na Powązkach przy pomniku Gloria Victis, co roku 1 sierpnia o godzinie 17.00, czyli w godzinę "W"- wybuchu Powstania Warszawskiego, gromadzą się mieszkańcy stolicy oraz innych miast, kombatanci i przedstawiciele władz, by oddać cześć powstańcom. Na Powązkach Wojskowych wzniesiono wiele pomników, jak: wspomniany Gloria Victis, Mauzoleum Polaków pomordowanych w obozach koncentracyjnych - na wieczną pamięć potomnych. Są mogiły symboliczne, w tym ofiar Katynia oraz generała Augusta Emila Fieldorfa, skazanego na karę śmierci przez komunistyczny sąd. W 2010 roku został odsłonięty monument ku czci 96 ofiar katastrofy smoleńskiej. Na Powązkach Wojskowych znajduje się także Kwatera na Łączce, gdzie potajemnie były chowane ciała więźniów pomordowanych w latach 1945-1956 przez Urząd Bezpieczeństwa w więzieniu mokotowskim. Na terenie "Łączki" postawiono Panteon - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych, upamiętniający żołnierzy wyklętych - ofiary stalinowskich represji w Polsce po II wojnie światowej.

Z inicjatywy pisarza i krytyka muzycznego Jerzego Waldorffa (zmarłego w 1999 roku), od 1975 roku na Cmentarzu Powązkowskim organizowane są kwesty na rzecz ochrony zabytków. Corocznie uczestniczy w nich ponad 200 osób ze świata kultury, nauki i polityki, w ubiegłym (2022) było 340 kwestarzy. Dzięki temu Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami, noszący imię inicjatora akcji, przeprowadził ponad 1518 prac konserwatorskich. Poza kwestą społeczną, konserwacja i renowacja zabytków Starych Powązek jest finansowana z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, miasta stołecznego Warszawy, a także z pieniędzy otrzymywanych od darczyńców - prywatnych osób, firm oraz instytucji.

Zobacz także

2023-09-24, godz. 12:00 105 lat temu urodził się Hieronim Dekutowski "Zapora" 105 lat temu, 24 września 1918 roku, urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury… » więcej 2023-09-24, godz. 10:00 Początek Sejmu Śląskiego 101 lat temu także w niedzielę odbyły się wybory do Sejmu Śląskiego » więcej 2023-09-24, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 24 września » więcej 2023-09-23, godz. 10:00 Geneami 10 Już dzisiaj w zamku w Brzegu odbędzie się po raz dziesiąty konferencja genealogiczna w której będą uczestniczyli genealodzy z kraju i zagranicy. » więcej 2023-09-23, godz. 08:00 Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego będzie współprowadzone przez MKiDN i archidiecezję warszawską przez… Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego będzie współprowadzone przez kolejne 10 lat przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz archidiecezję… » więcej 2023-09-23, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 23 września » więcej 2023-09-22, godz. 16:00 Pomnik 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej Już jutro czyli 23 września br. z inicjatywy Rady Parafialnej w Easton on the Hill oraz Living History Group „First to Fight” odbędzie się uroczystość… » więcej 2023-09-22, godz. 14:00 80 lat Błyskawicy Od dzisiaj w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej na wernisaż wystawy plenerowej „80 lat Błyskawicy. Niezwykła historia niezwykłych ludzi”. » więcej 2023-09-22, godz. 12:00 Żołnierze wyklęci w albumie Już dzisiaj (22 września 2023 ) w Sali Królewskiej PSM I i II stopnia im. M. Karłowicza w Mielcu godz. 18:00, odbędzie się spotkanie autorskie promujące… » więcej 2023-09-22, godz. 10:00 Operacja Lawina O losach oddziału kpt. „Bartka”, przebiegu kombinacji operacyjnej o krypt. „Lawina” oraz poszukiwaniach i identyfikacji szczątków pomordowanych żołnierzy… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »