Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica…
2023-05-12, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica, ostatni komendant NSZ

Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
75 lat temu - 12 maja 1948 roku - w więzieniu mokotowskim w Warszawie wykonano wyrok śmierci na podpułkowniku Stanisławie Kasznicy, ostatnim komendancie głównym Narodowych Sił Zbrojnych. Komunistyczny sąd uznał go winnym między innymi współdziałania z Gestapo, zamachów na władzę ludową, dążenia do obalenia ustroju przemocą, działania na szkodę państwa polskiego i posiadania broni. Stracony został także bliski współpracownik Stanisława Kasznicy - kapitan Lech Neyman, członek Komendy Głównej NSZ.
Stanisław Kasznica od 1939 roku działał w konspiracji, najpierw antyhitlerowskiej, potem antykomunistycznej. Na przełomie 1944 i 1945 roku objął funkcję dowódcy Okręgu Poznań poakowskiej organizacji "Nie", której celem była walka z Armią Czerwoną. W sierpniu 1945 został pełniącym obowiązki komendanta głównego NSZ. Funkcję tę pełnił do lutego 1947 roku. Był faktycznym zwierzchnikiem Narodowych Sił Zbrojnych. Podlegały mu struktury terenowe i oddziały zbrojne na obszarze od Białostocczyzny po Rzeszów.

Przez cały okres konspiracyjnej działalności poszukiwało go UB oraz NKWD. Ostatni komendant NSZ miał być przerzucony na Zachód, bo było oczywiste, że zostanie namierzony, rozpracowany i aresztowany. Nie zdążył uciec - zatrzymano go 15 lutego 1947 roku w Zakopanem, gdzie przebywał wraz z rodziną.

Lech Neyman współpracował ze Stanisławem Kasznicą od początku lat 40. Wspólnie tworzyli struktury partyzantki niepodległościowej, razem zostali aresztowani w Zakopanem.

Sfingowany przez komunistów proces Stanisława Kasznicy i Lecha Neymana odbywał się przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie. Trwał trzy tygodnie, zakończył się 2 marca 1948 roku. Stanisław Kasznica został skazany na czterokrotną karę śmierci, sąd orzekł także utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. Na śmierć skazano także kapitana Lecha Neymana.

Wyroki wykonano 12 maja 1948 roku w więzieniu mokotowskim. Stanisław Kasznica i Lech Neyman zostali rozstrzelani. W 2012 i 2013 roku ich szczątki zostały odnalezione podczas prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”. 27 września 2015 roku podpułkownik Stanisław Kasznica został uroczyście pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Powązkach Wojskowych.

Wyrok z 1948 roku został uznany za nieważny. W 2009 roku Stanisław Kasznica został pośmiertnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.

Zobacz także

2024-04-09, godz. 12:00 „Tatusiu, kiedy wrócisz?” w kieleckim Przystanku Historia Wystawa łambinowickiego CMJW poświęcona losom polskim rodzin w czasie II wojny światowej obecnie prezentowana jest w Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci… » więcej 2024-04-09, godz. 09:00 Kpt. Jerzy Mindziukiewicz "Jur" spoczął na Powązkach Kapitan Jerzy Mindziukiewicz pseudonim "Jur" spoczął (08.04) na warszawskim Cmentarzu Powązkowskim. Powstaniec warszawski i wiceprezes Związku Powstańców… » więcej 2024-04-09, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 9 kwietnia » więcej 2024-04-08, godz. 19:22 Zmarł Tadeusz Stankiewicz – Sprawiedliwy wśród Narodów Świata 5 kwietnia 2024 roku zmarł Tadeusz Stankiewicz – wiceprezes Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. » więcej 2024-04-08, godz. 16:58 Wilno: tylko dziś można oglądać pierwszą drukowaną książkę litewską Nie lada gratka czeka dziś na odwiedzających Bibliotekę Uniwersytetu Wileńskiego. Do końca dnia można oglądać tam pierwszą drukowaną książkę w języku… » więcej 2024-04-08, godz. 14:29 Na początku września w Belgii otwarcie Memoriału gen. Maczka Na początku września w belgijskim mieście Roeselare zostanie otwarty Memoriał generała Stanisława Maczka. Będzie to pierwszy taki obiekt w Belgii, zlokalizowany… » więcej 2024-04-08, godz. 09:00 Muzeum Historii Polski organizuje spacery i warsztaty wokalne Wykłady, koncerty, spektakle i spacery - to oferta Muzeum Historii Polski na kwiecień. Kierownik działu edukacji tej instytucji Gabriela Sierocińska-Dec powiedziała… » więcej 2024-04-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 kwietnia » więcej 2024-04-07, godz. 08:00 Wybory samorządowe 7 kwietnia odbędą się wybory samorządowe. Polacy wybiorą radnych, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Będą to dziewiąte takie wybory po 1989 roku… » więcej 2024-04-07, godz. 07:30 Wybory samorządowe po 1989 roku 7 kwietnia odbędą się wybory samorządowe. Będą to dziewiąte takie wybory po przemianach demokratycznych w kraju, pierwsze odbyły się w 1990 roku, ostatnie… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »