Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica…
2023-05-12, 16:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł

75 lat temu został stracony Stanisław Kasznica, ostatni komendant NSZ

Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
Stanisław Kasznica – „Wąsowski”
75 lat temu - 12 maja 1948 roku - w więzieniu mokotowskim w Warszawie wykonano wyrok śmierci na podpułkowniku Stanisławie Kasznicy, ostatnim komendancie głównym Narodowych Sił Zbrojnych. Komunistyczny sąd uznał go winnym między innymi współdziałania z Gestapo, zamachów na władzę ludową, dążenia do obalenia ustroju przemocą, działania na szkodę państwa polskiego i posiadania broni. Stracony został także bliski współpracownik Stanisława Kasznicy - kapitan Lech Neyman, członek Komendy Głównej NSZ.
Stanisław Kasznica od 1939 roku działał w konspiracji, najpierw antyhitlerowskiej, potem antykomunistycznej. Na przełomie 1944 i 1945 roku objął funkcję dowódcy Okręgu Poznań poakowskiej organizacji "Nie", której celem była walka z Armią Czerwoną. W sierpniu 1945 został pełniącym obowiązki komendanta głównego NSZ. Funkcję tę pełnił do lutego 1947 roku. Był faktycznym zwierzchnikiem Narodowych Sił Zbrojnych. Podlegały mu struktury terenowe i oddziały zbrojne na obszarze od Białostocczyzny po Rzeszów.

Przez cały okres konspiracyjnej działalności poszukiwało go UB oraz NKWD. Ostatni komendant NSZ miał być przerzucony na Zachód, bo było oczywiste, że zostanie namierzony, rozpracowany i aresztowany. Nie zdążył uciec - zatrzymano go 15 lutego 1947 roku w Zakopanem, gdzie przebywał wraz z rodziną.

Lech Neyman współpracował ze Stanisławem Kasznicą od początku lat 40. Wspólnie tworzyli struktury partyzantki niepodległościowej, razem zostali aresztowani w Zakopanem.

Sfingowany przez komunistów proces Stanisława Kasznicy i Lecha Neymana odbywał się przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie. Trwał trzy tygodnie, zakończył się 2 marca 1948 roku. Stanisław Kasznica został skazany na czterokrotną karę śmierci, sąd orzekł także utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa. Na śmierć skazano także kapitana Lecha Neymana.

Wyroki wykonano 12 maja 1948 roku w więzieniu mokotowskim. Stanisław Kasznica i Lech Neyman zostali rozstrzelani. W 2012 i 2013 roku ich szczątki zostały odnalezione podczas prac prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”. 27 września 2015 roku podpułkownik Stanisław Kasznica został uroczyście pochowany w Panteonie - Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Powązkach Wojskowych.

Wyrok z 1948 roku został uznany za nieważny. W 2009 roku Stanisław Kasznica został pośmiertnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.

Zobacz także

2023-09-12, godz. 12:00 Niepokorny Helski Delegatura IPN w Opolu ma przyjemność zaprosić wszystkich zainteresowanych na projekcję filmu dokumentalnego o Stanisławie Helskim - działaczu opozycji … » więcej 2023-09-12, godz. 10:00 EDD - Zachowane dziedzictwo. Śląskie kobiety - nasze babcie i prababcie Projekcja dwóch odcinków filmu „Śląskie kobiety w powstaniach i plebiscycie”, wystawa „Chwycić za serce”, prelekcja na temat zachowanego dziedzictwa… » więcej 2023-09-12, godz. 08:00 W Wilnie otwarta zostanie dziś wystawa o Warszawie "Miasto żywych/Miasto umarłych" Od dzisiaj (12.09, otwarcie o 17) w wileńskim Muzeum Żydów im. Gaona Wileńskiego będzie można oglądać wystawę "Miasto żywych/Miasto umarłych". Jest… » więcej 2023-09-12, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 12 września » więcej 2023-09-11, godz. 16:00 Błogosławieni Ulmowie Samarytanie z Markowej zostali wczoraj przyjęci w poczet błogosławionych, To pierwsza beatyfikacja w Polsce, która dotyczy całej rodziny. » więcej 2023-09-11, godz. 14:00 Wojciech Korfanty zapamiętany W 150 rocznicę urodzin Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św.Anny zaprasza na otwarcie wystawy poświęconej wybitnemu politykowi okresu międzywojnia Wojciechowi… » więcej 2023-09-11, godz. 12:00 Z dziejów biskupstwa w Nysie W czwartek, 14 września 2023 rozpoczynamy cykl wykładów "Czwartki z biskupami". » więcej 2023-09-11, godz. 10:00 43 lata temu zostało podpisane Porozumienie Katowickie 43 lata temu, 11 września 1980 roku, w Dąbrowie Górniczej zostało podpisane Porozumienie Katowickie, które było dopełnieniem porozumień sierpniowych ze… » więcej 2023-09-11, godz. 09:00 91 lat temu w katastrofie lotniczej zginęli Żwirko i Wigura 91 lat temu, 11 września 1932 roku, w katastrofie lotniczej zginęli Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura, piloci, słynni pasjonaci lotnictwa, zwycięzcy międzynarodowych… » więcej 2023-09-11, godz. 08:00 Medal 75-lecia Misji Jana Karskiego dla Andrzeja Poczobuta Medal 75-lecia Misji Jana Karskiego otrzymał (10.09) Andrzej Poczobut - dziennikarz i działacz mniejszości polskiej na Białorusi. Wyróżnienie w Lublinie… » więcej
7891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »