Z jego osobą jest związanych wiele przełomowych wydarzeń. W okresie I wojny światowej był dowódcą Legionów Polskich, a jego powrót do ojczyzny 10 listopada 1918 roku stał się sygnałem do ogłoszenia niepodległości Polski. W wolnym kraju Sejm powierzył Piłsudskiemu stanowisko Naczelnika Państwa. Został też pierwszym marszałkiem Rzeczypospolitej. Dwukrotnie, w latach 1926-28 oraz w 1930 roku, pełnił urząd premiera. W maju 1926 roku przeprowadził zamach stanu i wprowadził rządy sanacyjne.

Jako Naczelny Wódz Wojska Polskiego zorganizował w 1919 roku zbrojny opór przeciwko najazdowi bolszewickiemu. W czasie wojny polsko-rosyjskiej odniósł wiele zwycięstw, między innymi spektakularne w sierpniu 1920 roku w Bitwie Warszawskiej, rozstrzygającej o losach tej wojny i o niepodległości kraju. Bitwa przeszła do historii jako "Cud nad Wisłą". Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku w Belwederze. Został pochowany na Wawelu w krypcie św. Leonarda. Jego serce złożono na wileńskim cmentarzu na Rossie, obok matki. Pogrzeb marszałka stał się wielką patriotyczną manifestacją jedności narodowej. Szacuje się, że wzięło w nim udział około 200 tysięcy osób, w tym przedstawiciele 16 państw. Kondukt żałobny ciągnął się przez kilka kilometrów. Całą uroczystość transmitowało Polskie Radio.

W 1937 roku, na polecenie metropolity krakowskiego arcybiskupa Adama Sapiehy, trumna ze szczątkami marszałka została przeniesiona do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. Podczas II wojny światowej, a także w okresie PRL kult Józefa Piłsudskiego był zwalczany przez komunistyczne władze, jednak z przeciwnym skutkiem - uznanie jego zasług i poszanowanie wśród Polaków ulegały wzmocnieniu. Po upadku komunizmu w Polsce w 1989 roku, Piłsudski jest uważany za jedną z najwybitniejszych postaci w historii kraju. Z okazji 150. rocznicy urodzin marszałka, Sejm Rzeczypospolitej ustanowił rok 2017 Rokiem Józefa Piłsudskiego.