Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży…
2023-01-27, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej

Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
70 lat temu, 27 stycznia 1953 roku, zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej. Był to kilkudniowy, pokazowy proces czterech kapłanów i trzech osób świeckich, oskarżonych na podstawie sfingowanych dowodów, o rzekome szpiegostwo na rzecz wywiadu Stanów Zjednoczonych.
Celem komunistycznych władz było skompromitowanie Kościoła katolickiego w Polsce i przedstawienie go opinii społecznej jako niebezpiecznej "reakcyjnej agentury Watykanu". Ponadto chodziło o zdyskredytowane środowisk emigracyjnych, które miały zlecać kapłanom owo szpiegostwo.

Proces rozpoczął się 21 stycznia, a już 27 stycznia Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie wydał wyrok. Na karę śmierci skazał księdza Józefa Lelitę, wikarego parafii w Rabce-Zdroju i kapelana Narodowej Organizacji Wojskowej, oraz Edwarda Chachlicę i Michała Kowalika. Ksiądz Franciszek Szymonek z parafii w Rabce-Zdroju otrzymał dożywocie, księża - notariusze kurii: Wit Brzycki i Jan Pochopień - po 15 i 8 lat oraz Stefania Rospond z Kongregacji Żywego Różańca Dziewcząt - 6 lat.

Kary śmierci, decyzją Rady Państwa z 18 sierpnia 1953 roku, zamieniono na dożywocie. Po blisko 40 latach, w 1992 roku, sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyroki wydane w procesie kurii krakowskiej.

Rozprawy w 1953 roku odbywały się w hali widowiskowej jednego z krakowskich przedsiębiorstw, oskarżał Naczelny Prokurator Wojskowy Stanisław Zarakowski, odpowiedzialny za wydawanie wyroków śmierci na żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Propagandowe media zamieszczały artykuły opisujące "bandę zdrajców, szpiegów i wyrzutków". O kurii krakowskiej pisano, że jest "siedliskiem reakcji powiązanej z ośrodkami szpiegostwa i dywersji".

Pod pretekstem śledztwa sąd skonfiskował wiele zabytkowych przedmiotów będących własnością krakowskiej kurii oraz ukryty w archiwum depozyt katyński, zawierający koperty z dokumentami i pamiątkami wydobytymi przez Niemców w czasie prac ekshumacyjnych w 1943 roku w Katyniu.

Po wydaniu wyroku w procesie kurii krakowskiej, 9 lutego 1953 komunistyczne władze ogłosiły dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych. We wrześniu tego samego roku rządzący przeprowadzili proces pokazowy przeciwko biskupowi Czesławowi Kaczmarkowi, a wkrótce potem aresztowali na trzy lata prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Osobisty sekretarz prymasa - biskup Antoni Baraniak - na 27 miesięcy trafił do aresztu na Mokotowie, gdzie był torturowany. Jego nieugięta postawa udaremniła komunistom spreparowanie procesu pokazowego kardynała Wyszyńskiego.

W sumie w latach 1952-1953 władze PRL wtrąciły do więzień około tysiąca kapłanów.

Zobacz także

2023-03-18, godz. 10:00 Kobiety w insurekcji 1863 roku Już jutro w związku z przypadająca w tym roku 160 rocznicą Powstania Styczniowego widowisko pt. Kobiety w Powstaniu Styczniowym w kontekście bitwy pod Małogoszczem… » więcej 2023-03-18, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 18 marca » więcej 2023-03-17, godz. 16:00 W 175 rocznicę wybuchu węgierskiego powstania Już w niedzielę odbędą się uroczystości związane ze 175 rocznicą wybuchu powstania na Węgrzech w 1848 roku, ale także Dnia Przyjaźni Polsko-Węgier… » więcej 2023-03-17, godz. 14:00 Zapomniana rocznica Dwa dni temu 15 marca 2023 minęła 100 rocznica ostatecznego zatwierdzenia wschodniej granicy II Rzeczypospolitej. » więcej 2023-03-17, godz. 12:00 81. rocznica likwidacji getta w Lublinie i pierwszego transportu Żydów do obozu zagłady w Bełżcu 81 lat temu, w nocy z 16 na 17 marca 1942 roku, Niemcy rozpoczęli likwidację getta na Podzamczu w Lublinie, wysyłając pierwszy transport Żydów do obozu zagłady… » więcej 2023-03-17, godz. 10:00 160. rocznica bitwy pod Chrobrzem w czasie Powstania Styczniowego Mija 160 lat od bitwy pod Chrobrzem, krwawego starcia podczas Powstania Styczniowego. 17 marca 1863 roku oddziały polskie pod dowództwem dyktatora zrywu generała… » więcej 2023-03-17, godz. 08:00 102 lata temu Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił konstytucję marcową 102 lat temu - 17 marca 1921 roku - Sejm Ustawodawczy uchwalił pierwszą pełną i nowoczesną konstytucję odrodzonej Rzeczpospolitej. Od daty przyjęcia nazywana… » więcej 2023-03-17, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 17 marca » więcej 2023-03-16, godz. 15:00 IPN ogłosi wznowienie nowego śledztwa w sprawie zbrodni komunistycznej [NA ŻYWO] Pion śledczy Instytutu Pamięci Narodowej wznowi kolejne śledztwo dotyczące zbrodni komunistycznej. Śledztwo będzie prowadzone w ramach #ArchiwumZbrodni -… » więcej 2023-03-16, godz. 15:30 Matusia Już niebawem po raz kolejny będziemy obchodzić Narodowy Dzień Pamięci o Polakach Ratujących Żydów (24.03). W związku z tym opolski IPN organizuje pokaz… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »