Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży…
2023-01-27, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

70 lat temu zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej

Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
Ława oskarżonych w procesie księży kurii krakowskiej. [fot. Instytut Pamieci Narodowej]
70 lat temu, 27 stycznia 1953 roku, zapadł wyrok w tzw. procesie księży kurii krakowskiej. Był to kilkudniowy, pokazowy proces czterech kapłanów i trzech osób świeckich, oskarżonych na podstawie sfingowanych dowodów, o rzekome szpiegostwo na rzecz wywiadu Stanów Zjednoczonych.
Celem komunistycznych władz było skompromitowanie Kościoła katolickiego w Polsce i przedstawienie go opinii społecznej jako niebezpiecznej "reakcyjnej agentury Watykanu". Ponadto chodziło o zdyskredytowane środowisk emigracyjnych, które miały zlecać kapłanom owo szpiegostwo.

Proces rozpoczął się 21 stycznia, a już 27 stycznia Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie wydał wyrok. Na karę śmierci skazał księdza Józefa Lelitę, wikarego parafii w Rabce-Zdroju i kapelana Narodowej Organizacji Wojskowej, oraz Edwarda Chachlicę i Michała Kowalika. Ksiądz Franciszek Szymonek z parafii w Rabce-Zdroju otrzymał dożywocie, księża - notariusze kurii: Wit Brzycki i Jan Pochopień - po 15 i 8 lat oraz Stefania Rospond z Kongregacji Żywego Różańca Dziewcząt - 6 lat.

Kary śmierci, decyzją Rady Państwa z 18 sierpnia 1953 roku, zamieniono na dożywocie. Po blisko 40 latach, w 1992 roku, sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wyroki wydane w procesie kurii krakowskiej.

Rozprawy w 1953 roku odbywały się w hali widowiskowej jednego z krakowskich przedsiębiorstw, oskarżał Naczelny Prokurator Wojskowy Stanisław Zarakowski, odpowiedzialny za wydawanie wyroków śmierci na żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Propagandowe media zamieszczały artykuły opisujące "bandę zdrajców, szpiegów i wyrzutków". O kurii krakowskiej pisano, że jest "siedliskiem reakcji powiązanej z ośrodkami szpiegostwa i dywersji".

Pod pretekstem śledztwa sąd skonfiskował wiele zabytkowych przedmiotów będących własnością krakowskiej kurii oraz ukryty w archiwum depozyt katyński, zawierający koperty z dokumentami i pamiątkami wydobytymi przez Niemców w czasie prac ekshumacyjnych w 1943 roku w Katyniu.

Po wydaniu wyroku w procesie kurii krakowskiej, 9 lutego 1953 komunistyczne władze ogłosiły dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych. We wrześniu tego samego roku rządzący przeprowadzili proces pokazowy przeciwko biskupowi Czesławowi Kaczmarkowi, a wkrótce potem aresztowali na trzy lata prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Osobisty sekretarz prymasa - biskup Antoni Baraniak - na 27 miesięcy trafił do aresztu na Mokotowie, gdzie był torturowany. Jego nieugięta postawa udaremniła komunistom spreparowanie procesu pokazowego kardynała Wyszyńskiego.

W sumie w latach 1952-1953 władze PRL wtrąciły do więzień około tysiąca kapłanów.

Zobacz także

2023-03-27, godz. 16:00 Teatr w oflagu Dzisiejsze święto – Międzynarodowy Dzień Teatru – to dobry moment, by przypomnieć o Teatrze Symbolów. Wyjątkowym zjawisku w Oflagu II B Arnswalde. » więcej 2023-03-27, godz. 14:00 Harcerze oddali hołd bohaterom Akcji pod Arsenałem Harcerze oddali hołd bohaterom Akcji pod Arsenałem. Wczoraj (26.03) przypadła 80. rocznica odbicia Janka Bytnara "Rudego" z rąk gestapo przez jego kolegów… » więcej 2023-03-27, godz. 12:00 Trwa Rok Mikołaja Kopernika Jeszcze można nadsyłać prace plastyczne na konkurs poświęcony Mikołajowi Kopernikowi » więcej 2023-03-27, godz. 10:00 17. rocznica śmierci Stanisława Lema 17 lat temu - 27 marca 2006 roku - zmarł Stanisław Lem, pisarz, filozof, futurolog, autor książek science-fiction, jeden z najpopularniejszych i najbardziej… » więcej 2023-03-27, godz. 08:00 Mija 78 lat od aresztowania przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego 78 lat temu, 27 i 28 marca 1945 roku, w Pruszkowie pod Warszawą NKWD podstępnie aresztowało przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, na czele z Komendantem… » więcej 2023-03-27, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 27 marca » więcej 2023-03-26, godz. 10:00 Chopin konspiracji Już od 5 kwietnia wystawa „Onufry Bronisław Kopczyński – życiorys niedokończony”, którą oglądać będzie można w Centrum Edukacyjne IDMN » więcej 2023-03-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 26 marca » więcej 2023-03-25, godz. 10:00 Widzenie na Rakowieckiej Już w najbliższą środę spotkanie z cyklu „Widzenie na Rakowieckiej”. Gościem Michała Gruszczyńskiego będzie Elżbieta Królikowska-Avis (d. Nagrodzka)… » więcej 2023-03-25, godz. 07:00 Kalendarium historyczne na dziś 25 marca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »