Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne na dziś
2022-01-09, 06:00 Autor: PAP

Kalendarium historyczne na dziś

Kalendarium historyczne na dziś [www.pixabay.com]
Kalendarium historyczne na dziś [www.pixabay.com]
9 stycznia..
1433 - Król Władysław Jagiełło nadał szlachcie przywilej krakowski, potwierdzający przywilej jedlneński z 1430 r., który ustanawiał zasadę prawną "neminem captivabimus nisi iure victum" (nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego).


1797 - We Włoszech powstały Legiony Polskie; umowę z Republiką Lombardii o powołaniu pierwszej po III rozbiorze polskiej formacji wojskowej podpisał gen. Jan Henryk Dąbrowski. 20 stycznia gen. Dąbrowski wydał odezwę zachęcającą do wstępowania do Legionów.


1831 - W Opatówku urodził się Agaton Giller, dziennikarz, pisarz, działacz niepodległościowy; członek Komitetu Centralnego Narodowego (1862-1863) i Rządu Narodowego w okresie Powstania Styczniowego.


1850 - W Kamienicy zmarł Jan Kanty Andrusikiewicz, nauczyciel ludowy, organista, jeden z przywódców antyaustriackiego powstania chochołowskiego w 1846 roku.


1869 - W Warszawie urodził się Władysław Heinrich, psycholog, historyk filozofii, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, twórca pierwszej w Polsce Pracowni Psychologii Doświadczalnej.


1876 - W Podgórzu (obecnie cz. Krakowa) urodził się Adolf Nowaczyński, pisarz, publicysta, satyryk, działacz polityczny i społeczny; w okresie międzywojennym związany z obozem narodowo-demokratycznym.


1878 - W Warszawie urodził się Janusz Chmielowski, matematyk, inżynier, taternik, działacz turystyczny; jako pierwszy dokonał zimowego wejścia na Gerlach.


1894 - W Warszawie urodził się Henryk Stażewski, malarz, przedstawiciel abstrakcji geometrycznej.


1901 - W Warszawie urodził się Stanisław Dubois, działacz socjalistyczny, uczestnik Powstań Śląskich i wojny polsko-bolszewickiej; przewodniczący Rady Głównej Czerwonego Harcerstwa TUR, członek Rady Naczelnej PPS; rozstrzelany w niemieckim obozie KL Auschwitz w sierpniu 1942 r.; niektóre źródła podają datę 7 stycznia.


1907 - W Kijowie urodził się Feliks Konarski, pseudonim Ref-Ren, pisarz, kierownik artystyczny i literacki teatrów rewiowych; w czasie wojny więzień sowieckich łagrów, następnie w armii gen. Władysława Andersa; autor słów pieśni "Czerwone maki na Monte Cassino".


1919 - W Dziektarzewie urodził się Stanisław Leopold, ps. Rafał, harcerz, dowódca I kompanii batalionu "Parasol", dowódca akcji "Koppe" w lipcu 1944 (próba zamachu na dowódcę SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie), poległ w czasie Powstania Warszawskiego.


1919 – Samoloty zdobyte przez powstańców wielkopolskich dokonały nalotu bombowego na niemieckie lotnisko we Frankfurcie nad Odrą.


1920 - W Żytomierzu urodził się Mieczysław Pawlikowski, aktor, odtwórca m.in. Zagłoby w filmie Jerzego Hoffmana "Pan Wołodyjowski"; w czasie II wojny światowej pilot w Dywizjonach 300 i 301 Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.


1925 - We Lwowie urodził się Jerzy Wittlin, pisarz, satyryk, autor popularnej w latach 70. i 80. XX wieku serii "Vademecum".


1926 - W Warszawie urodził się Józef Nalberczak, aktor, znany z ról m.in. w "Popiołach" Andrzeja Wajdy, "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz" Stanisława Barei.


1927 - Działalność rozpoczęło Ministerstwo Poczt i Telegrafów - pierwszym ministrem został Bogusław Miedziński.


1928 - W Warszawie zmarł Antoni Osuchowski, prawnik, działacz narodowy i edukacyjny.


1928 - Odbył się I Zjazd Ligi Ochrony Przyrody.


1931 - W Przystajni koło Częstochowy urodził się Henryk Kluba, reżyser, aktor, producent filmowy, wieloletni rektor łódzkiej szkoły filmowej; autor m.in. filmów "Chudy i inni", "Słońce wschodzi raz na dzień", "Pięć i pół bladego Józka".


1941 - W Lidzie urodził się Jerzy Derfel, pianista, kompozytor, autor muzyki teatralnej i filmowej.


1942 - W okolicach Balearów w katastrofie statku zginął Jerzy Różycki, matematyk, kryptolog; wspólnie z Marianem Rejewskim i Henrykiem Zygalskim złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.


1943 - Do warszawskiego getta przybył na inspekcję Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler, nakazując deportację 8 tys. Żydów oraz ewakuację niemieckich przedsiębiorstw na Lubelszczyznę.


1943 - We wsi Trzcianka w pow. staszowskim w walce z Niemcami poległ ppor. Władysław Jan Jasiński "Jędruś"; nauczyciel, harcerz, od 1939 r. dowódca organizacji konspiracyjnej Odwet; następnie dowódca oddziału partyzanckiego "Jędrusie".


1944 - W Warszawie przedstawiciele najważniejszych stronnictw politycznych uznających rząd RP w Londynie powołali Radę Jedności Narodowej; jej przewodniczącym został jeden z przywódców PPS-WRN Kazimierz Pużak "Bazyli".


1945 - W Poznaniu urodziła się Małgorzata Musierowicz, autorka i ilustratorka książek dla dzieci i młodzieży, m.in. "Kwiatu kalafiora" i "Kłamczuchy".


1948 - We Wrocławiu urodził się Jan Tomaszewski, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, zdobywca trzeciego miejsca na Mistrzostwach Świata w RFN w 1974 r. i srebrnego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976 r.


1952 - W Łodzi urodził się Marek Belka, ekonomista, wicepremier i minister finansów (1997 i 2001-2002); premier RP w latach 2004-2005; w latach 2010-2016 prezes Narodowego Banku Polskiego.


1956 - W Mysłowicach urodziła się Lucyna Langer-Kałek, lekkoatletka, płotkarka, medalistka Igrzysk Olimpijskich i Mistrzostw Europy.


1958 - Odbyło się spotkanie prymasa Stefana Wyszyńskiego z Władysławem Gomułką i Józefem Cyrankiewiczem, dotyczące m.in. sprawy nauki religii w szkołach świeckich, harcerstwa oraz dekretu o obsadzaniu stanowisk kościelnych.


1958 - W Katowicach zmarł Józef Szkolnikowski, trener piłkarski, działacz sportowy, major Wojska Polskiego, żołnierz armii gen. Andersa, działacz PZPN, współzałożyciel "Przeglądu Sportowego".


1966 - Komunikat Urzędu Rady Ministrów o odmowie wydania paszportu prymasowi Polski kard. Stefanowi Wyszyńskiemu; prymas planował wyjazd do Rzymu na inaugurację obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski.


1970 - W Londynie zmarł Mieczysław Grydzewski, publicysta, krytyk literacki, współzałożyciel i członek redakcji miesięcznika "Skamander", twórca i redaktor tygodnika "Wiadomości Literackie" (1924-1939); w czasie II wojny światowej wspólnie z Zygmuntem Nowakowskim doprowadził do powstania "Wiadomości Polskich"; w latach 1946-1966 redaktor naczelny londyńskich "Wiadomości".


1972 - Premiera serialu "Podróż za jeden uśmiech" w reżyserii Stanisława Jędryki.


1973 - Premiera filmu Andrzeja Wajdy "Wesele".


1976 - Episkopat Polski skierował list do Nadzwyczajnej Komisji Sejmowej przygotowującej zmiany w Konstytucji PRL, w którym wyraził zaniepokojenie przygotowywanymi zapisami o kierowniczej roli partii komunistycznej i nienaruszalnej braterskiej więzi z ZSRS.


1981 - W Warszawie zmarł Kazimierz Serocki, kompozytor, pianista, pedagog.


1982 - Pierwsze w stanie wojennym spotkanie gen. Wojciecha Jaruzelskiego z prymasem Polski Józefem Glempem.


1984 - W Warszawie urodziła się Weronika Rosati, aktorka; zagrała m.in. w filmach "Pitbull" Patryka Vegi, "Obława" Marcina Krzyształowicza, "Obce ciało" Krzysztofa Zanussiego.


1986 - W Gdańsku SB aresztowała Bogdana Borusewicza, członka TKK NSZZ "Solidarność", ukrywającego się od wprowadzenia stanu wojennego.


1987 - W wypadku samochodowym pod Wrocławiem zginał Zbigniew Cynkutis, aktor i reżyser teatralny, współpracownik Jerzego Grotowskiego, odtwórca roli "Zawady" w filmie Jerzego Passendorfera "Zamach".


1991 - W Krakowie zdemontowany został pomnik sowieckiego marszałka Iwana Koniewa.


1992 - Pismo "Nature" poinformowało o odkryciu, że poza Układem Słonecznym istnieją planety; odkrywcą był polski naukowiec, prof. Aleksander Wolszczan.


1995 - Premiera filmu "Spis cudzołożnic" w reżyserii Jerzego Stuhra.


1997 - W Jerozolimie odbyło się prawykonanie monumentalnego dzieła symfonicznego Krzysztofa Pendereckiego pt. "Siedem bram Jerozolimy", skomponowanego z okazji 3000-lecia założenia tego miasta.


1997 - W Warszawie zmarł Edward Osóbka-Morawski, działacz socjalistyczny, współzałożyciel i wiceprzewodniczący KRN, od 1944 r. przewodniczący PKWN, a następnie premier tzw. Rządu Tymczasowego uznawanego przez ZSRS; w latach 1945-1947 premier Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.


2015 - W Warszawie zmarł Józef Oleksy, polityk PZPR i SLD, marszałek Sejmu II kadencji, premier RP w latach 1995-96.


2017 - W Leeds zmarł Zygmunt Bauman, lewicowy socjolog, eseista, autor prac o kulturze współczesnej. W latach 1945-1953 był funkcjonariuszem Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, zajmując się m.in. zwalczaniem zbrojnego podziemia niepodległościowego oraz komunistyczną propagandą. (PAP)

Zobacz także

2024-04-17, godz. 13:00 Zabytkowym autobusem szlakiem polskiego pieniądza Wycieczki zabytkowym autobusem szlakiem miejsc związanych z polską walutą narodową. To propozycja na najbliższy weekend dla mieszkańców Warszawy i turystów… » więcej 2024-04-17, godz. 11:10 Pamiętnik Aliny Janowskiej trafił do Muzeum Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Oryginał pamiętnika Aliny Janowskiej z sierpnia 1944 roku został przekazany do Muzeum Powstania Warszawskiego. To dwudziestostronicowy rękopis, opisujący… » więcej 2024-04-17, godz. 09:00 230 lat temu wybuchła insurekcja warszawska 230 lat temu, 17 kwietnia 1794 roku, wybuchła insurekcja warszawska, zwycięskie powstanie żołnierzy wojska polskiego i mieszkańców stolicy przeciwko okupacyjnemu… » więcej 2024-04-17, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 17 kwietnia » więcej 2024-04-16, godz. 16:30 Hejnał mariacki. Najstarsza na świecie cykliczna audycja radiowa 16 kwietnia 1927 roku Polskie Radio po raz pierwszy transmitowało w południe hejnał wprost z wieży kościoła Mariackiego w Krakowie. Od tego czasu rozbrzmiewa… » więcej 2024-04-16, godz. 15:57 Do Muzeum Powstania Warszawskiego zostanie przekazany dziennik Aliny Janowskiej Zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego wzbogacą się dzisiaj o dziennik Aliny Janowskiej, uczestniczki Powstania Warszawskiego, aktorki teatralnej, filmowej i… » więcej 2024-04-16, godz. 11:00 Rusza nabór do konkursu Do hymnu Ruszył nabór do konkursu Do hymnu. Narodowe Centrum Kultury zaprasza do udziału w nim szkoły podstawowe działające w Polsce i przy placówkach dyplomatycznych… » więcej 2024-04-16, godz. 09:00 95 lat temu urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis" 95 lat temu, 16 kwietnia 1929 roku, urodziła się Elżbieta Dziębowska "Dewajtis", żołnierz Szarych Szeregów i oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat", później… » więcej 2024-04-16, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 16 kwietnia » więcej 2024-04-15, godz. 15:00 80 lat temu doszło do niemiecko-ukraińskiej zbrodni na Polakach w Chodaczkowie Wielkim 80 lat temu, w nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku, policjanci z 4. Pułku Policji SS, sformowanego z ukraińskich ochotników z Galicji pod dowództwem niemieckim… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »